ՊԷՍՍԷ ՔԱՊԱՔ
Խմբագրատուն այցելութիւններէս մէկուն Սարգիս Սերովբեանի սեղանին վրայ տեսած էի հայերէն գրականութեան դասագիրք «Մեղրագետ»ը։ Ռուբէն Զարդարեանի խմբագրած այդ գիրքէն Սասնայ վերաբերեալ հատուածը ցոյց տուած էր։ Խնդրեցի որ գիրքը միջոց մը իմ մօտ մնայ ու կարդամ։ Չէր մերժած զիս։ Բայց ես թերացած էի գիրքը ետ յանձնելու։ Նախորդ շաբաթ երբ գրադարանս կը դասաւորէի դարձեալ ձեռքս անցաւ այս 105 ամեայ գիրքը։ Ան ուրիշ յատկութիւն մըն ալ ունէր՝ կը պատկանէր ողբացեալ Յակոբ Այվազի։
9 Ապրիլ Շաբաթ օր, «Պարոն, աղբարիկ, վարպետ» եւ տակաւին բազում ածականներով օժտուած Սարգիս Սերովբեանը մահուան տարելիցին առթիւ յիշատակելու համար մեկտեղուած էինք «Ակօս»ի խմբագրատունը։
Էրհան Արըքի նախապէս նկարահանուած տեսանիւթերով պատրաստած վաւերագրական ժապաւէնը դիտեցինք նախ։ Ապա Սերովբեանի մտերիմներէն Բագրատ Էսդուգեան, Գարին Գարագաշլը, Նազար Պինաթլը եւ Մահիր Էօզքան յուշեր փոխանակեցին Սարգիսի որդեգրած առաքելութեան մասին։ Էսդուգեան պատմեց խմբագիր Սերովբեանը։ Գարին Գարագաշլը վկայութիւններ փոխանցեց թերթի հիմնադրութեան շրջանէն։ Նազար Պինաթլը պատմեց «ՀայՃար» միութեան հետ կատարուած շրջագայութիւնները։ Մահիր Էօզքան վառ տպաւորութիւններ ունէր «Վովա» համշէնական երաժշտական խումբի հետ դէպի Հայաստան կատարուած հիւրահամերգներէն։ Այս ելոյթներէն ետք ատենախօսները կոչ ուղղեցին հանդիսատեսին, որպէսզի փափաքողներ եւս արտայայտուին։ Զիս տպաւորողը այն տիկինն էր որ խիստ յուզուած պատմեց Սերովբեանի հետ ծանօթանալու պահը։ «Մեծ մայրս հայուհի մըն էր եւ ես կ՚ուզէի անոր անցեալը յստակեցնել։ Դիմեցի Հրանդ Տինքին, որ զիս ծանօթացուց Սերովբեանի հետ։ Մեր միջեւ այնպիսի ջերմ բարեկամութիւն մը գոյացաւ որ ես Սարգիս Սերովբեանի կերպարին մէջ արդէն գտած զգացի մեծ մայրս։ Այսպէս իր կորուստով անգամ մը եւս կը կորսնցնեմ հարազատը»։
Ետ դարձի ճանապարհին խորհուրդներ կը խուժեն միտքիս։ Իւրաքանչիւրս ձեւով մը հարստացած էինք Սերովբեանի ընծայած գիտելիքներով։ Ան մեր թաքուն ձիրքերը յայտնաբերած էր։
Կիրակի առաւօտ այս անգամ հողակոյտին վրայ պիտի յիշատակենք մեր սիրելի երէց եղբայրը։ Վերջ կը գտնէ նաեւ «Մեղրագետ»ի իմ մօտ պահ մնալու ժամանակը։ Պէտք է յանձնուի իր տեղը։ Ճամբու տեւողութեամբ կը թղթատեմ էջերը եւ զարմանալով կը տեսնեմ թէ Խրիմեան Հայրիկի նկարագրած «Պապիկ»ի կերպարը աչքերուս առջեւ կը մարմնաւորուի Սարգիս Սերովբեանի տեսքով։ Հիացումով կ՚ընթերցեմ «Պապկէ Պսակ» յօդուածը։ Այնտեղ պապիկը իր թոռնիկը կը պսակէ մաճով։ Ցորենի յարդերով հիւսուած պսակ մը կը տեղադրէ գլխուն։ Փոխաբերական իմաստով թոռանը կինը՝ Շուշանը եւ հայրենի հողը կը նմանցնէ իրարու։ Խորհուրդ կու տայ հողին չդաւաճանելու համար։ Քանզի այստեղ «հող» կոչուածը իր լայն իմաստին մէջ հայրենիքն է։ Շուշանը մահկանացու է, բայց հողը կամ այս օրինակով հայրենիքը յաւիտենական։ Ան կը մեռնի միայն այն պահուն, երբ թոռնիկը իր ձեռքը կը հեռացնէ մաճէն։
Մենք որ ակամայ պոկուած ենք հայրենի հողէն ու ցրուած աշխարհով մէկ, Սերովբեանն էր որ պապիկի մը զգայնութեամբ ու գիտակցութեամբ մեզ կը կապէ հողին կամ դարձեալ լայն իմաստով հայրենիքին։
