ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ

ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ

21-րդ դարի յատկանիշները

dzovinarlok@gmail.com

Ար­դէն ու­­րո­­­ւագծւում է դա­­րի բնոյ­­թը։ Սկիզբ առ­­նե­­­լով Նիւ-Եոր­­քի եր­­կո­­­ւորեակ-աշ­­տա­­­րակ­­նե­­­րի պայ­­թիւնից 11 Սեպ­­տեմբեր 2001-ին, դա­­րը հրա­­ժարո­­ւեց այն պա­­տերազ­­մի ձե­­ւերից, որոնք բնո­­րոշ էին 20-րդ դա­­րին։ Այո, 20-րդ դարն էլ սկսո­­ւեց պա­­տերազ­­մից, որը մենք ասում էինք հա­­մաշ­­խարհա­­յին, իսկ Սո­­վետա­­կան Միու­­թիւնից դուրս՝ աշ­­խարհա­­մարտ, եւ այնպի­­սի տպա­­ւորու­­թիւն է, որ այդ առա­­ջին աշ­­խարհա­­մար­­տը դեռ շա­­րու­­նակւում է, թե­­ւակո­­խելով 100 տա­­րին։ Հենց առա­­ջինը ծնեց երկրորդ աշ­­խարհա­­մար­­տը. Գեր­­մա­­­նիան աշ­­խարհը խառ­­նեց իրար՝ չբա­­ւարա­­րուե­­լով առա­­ջինի հե­­տեւանքնե­­րից, իսկ ՄԱԿ-ի ստեղ­­ծումը 1945-ին, որը կո­­չուած էր զսպել ռազ­­մա­­­կան ընդհա­­րումնե­­րը եւ պահ­­պա­­­նել աշ­­խարհի խա­­ղաղու­­թիւնը, կան­­խեց միայն պա­­տերազմնե­­րի հա­­մաշ­­խարհա­­յին բնոյ­­թը, բայց չա­­զատեց երկրա­­գունդը ցնցումենրից եւ ցե­­ղաս­­պա­­­նու­­թիւննե­­րից։ Փո­­խանակ բո­­լոր երկրնե­­րը միանա­­յին մի ըն­­տա­­­նիքում, որ­­տեղ չէր լի­­նի փակ դռներ, Եւ­­րո­­­պական 28 երկրներ միացան Եւ­­րո­­­միու­­թեան մէջ՝ հա­­կադ­­րո­­­ւելով Երկրագնդի մնա­­ցած բնակ­­չութեանը։ Եւ մինչ մար­­դիկ ամէն գնով ձգտում են մտնել Եւ­­րո­­­պական դրախ­­տա­­­վայր, ինքնիշ­­խա­­­նու­­թիւնը կորցրած այդ երկրնե­­րը դժգո­­հու­­թիւններ են ու­­նե­­­նում, որի ար­­դիւնքում Մեծ Պրի­­թանիան ցան­­կա­­­ցաւ վե­­րականգնել իր ինքնու­­րոյնու­­թիւնը, իսկ Ֆրան­­սիայի «Ազ­­գա­­­յին Ճա­­կատ» կու­­սակցու­­թեան առաջ­­նորդ Մա­­րին Լը Փե­­նը խոս­­տա­­­ցաւ, որ նա­­խագա­­հական ընտրու­­թիւննե­­րում իր յաղ­­թա­­­նակի դէպ­­քում նա ան­­մի­­­ջապէս կը կազ­­մա­­­կեր­­պի հան­­րա­­­քուէ՝ ԵՄ-ից դուրս գա­­լու նպա­­տակով։ Այ­­սօր պա­­տերազմ կո­­չուա­­ծը ալի­­քաձեւ է եւ ահա­­բեկ­­չա­­­կան բնոյ­­թի է։ Խա­­ղաղու­­թեան պայ­­մաննե­­րում յայտնւում է մար­­դասպա­­նը եւ սո­­վորա­­կան բեռ­­նա­­­տարով քշում մարդկանց վրայ. սպան­­նո­­­ւողը սպաննւում է ահա­­բեկ­­չա­­­կան վայ­­րում, իսկ երկրագնդի 7,3 մի­­լիառ բնակ­­չութիւ­­նը կորցնում է հա­­ւատը։ Ի՞նչ հա­­ւատ։ Խա­­ղաղու­­թեան հան­­դէպ հա­­ւատ։ Մի տար­­բե­­­րու­­թիւն էլ ու­­նի 21-րդ դա­­րը 20-րդի հա­­մեմատ։ Այ­­սօ­­­րուայ սպա­­նու­­թիւննե­­րը դար­­ձան տե­­սանե­­լի. ողջ աշ­­խարհը տե­­սաւ, թէ ինչպէս ռուս դես­­պան Անդրէյ Քառ­­լո­­­վի երե­­սը ցա­­ւից այ­­լայլո­­ւեց եւ նա կեան­­քից հե­­ռացաւ հա­­րազատ­­նե­­­րի աչ­­քի առաջ։

Ահա­­բեկ­­չութիւ­­նը սնունդի պէս է դար­­ձել. առա­­ւօտո­­ւայ նա­­խաճա­­շին, յե­­տոյ ճա­­շին եւ ընթրի­­քին մա­­հերով ենք սնւում։ Ահա եւ Դեկ­­տեմբե­­րի 25-ի առա­­ւօտեան հա­­զիւ աչքներս բա­­ցեցինք, իս­­կոյն իմա­­ցանք Սո­­չիի աղէ­­տի մա­­սին, որը տե­­ղի ու­­նե­­­ցաւ Սեւ Ծո­­վի վրայ։ Սո­­չի քա­­ղաքն ին­­քը օդա­­նաւա­­կայան չու­­նի, այն գտնւում է Ադ­­լեր բնա­­կավայ­­րում՝ Սո­­չիից 30 քմ հե­­ռաւո­­րու­­թեան վրայ։ Առա­­ւօտո­­ւայ ժա­­մը 5.25-ին TU-154 Ռու­­սաստա­­նի Դաշ­­նութեան պաշտպա­­նու­­թեան նա­­խարա­­րու­­թեան օդա­­նաւը բարձրա­­ցաւ օդ, իսկ 5.27-ին ան­­հե­­­տացաւ ռա­­տար­­նե­­­րի էկ­­րաննե­­րից։ 5.32-ին կոր­­ծա­­­նուեց։ Պաշ­­տօ­­­նապէս իս­­կոյն յայ­­տա­­­րարե­­ցին, որ օդա­­նաւի կոր­­ծա­­­նու­­մը ահա­­բեկ­­չութիւն չի, բայց ոչ պաշ­­տօ­­­նական փոր­­ձա­­­գէտ­­նե­­­րը հաս­­տա­­­տեցին, որ օդա­­նաւը ին­­կաւ ար­­դէն քան­­դո­­­ւած վի­­ճակում, իսկ դա լի­­նում է միայն պայ­­թիւնի դէպ­­քում, քան­­զի բե­­կոր­­նե­­­րը տա­­րածո­­ւել էին 15 քմ տա­­րածու­­թեան վրայ։ Եթէ պատ­­ճա­­­ռը լի­­նէր տեխ­­նի­­­կական ան­­սարքու­­թիւնը կամ օդա­­չուի սխա­­լու­­թիւնը, ապա օդա­­նաւը օդում չէր քան­­դո­­­ւի։ Այ­­նուհե­­տեւ յի­­շեց­­րին 2015-ի Հոկ­­տեմբե­­րի 31—ին կա­­տարո­­ւած աղէ­­տի մա­­սին, երբ Եգիպ­­տո­­­սից Ռու­­սաստան ու­­ղե­­­ւորո­­ւող 321 օդա­­նաւը 224 ու­­ղե­­­ւոր­­նե­­­րով եւ 7 հո­­գի անձնա­­կազ­­մով պայ­­թեց չո­­ւեր­­թի 23-րդ րո­­պէի Սի­­նայի թե­­րակղզու վրայ։ Ռու­­սաստա­­նը պաշ­­տօ­­­նապէս բա­­ցառում էր ահա­­բեկ­­չութիւ­­նը, մինչդեռ ողջ աշ­­խարհը պնդում էր այդ մա­­սին եւ վեր­­ջա­­­պէս 2 շա­­բաթ անց Քրեմ­­լը ստի­­պուած ըն­­դունեց, որ դա Իս­­լա­­­մական Պե­­տու­­թեան սար­­քածն էր։ Ռու­­սաստա­­նը որ­­պէս Սո­­վետա­­կան Միու­­թեան ժա­­ռան­­գորդ վար­­ժո­­­ւած չէ ճշմար­­տութեան բարձրա­­ձայնմա­­նը. ճշմար­­տութիւ­­նը ժո­­ղովրդի հա­­մար չէր։ Սա­­կայն 21-րդ դա­­րը 20-րդ դա­­րի հա­­մեմատ թա­­փան­­ցիկ է, ճշմար­­տութիւ­­նը ներ­­թա­­­փան­­ցում է առանց զսպա­­շապի­­կի եւ հնա­­րաւոր չի թաքցնել ժո­­ղովրդից այն փաս­­տը, որ ի պա­­տաս­­խան Հա­­լէպի ոչ միայն ՌԴ-ան դես­­պա­­­նը սպան­­նո­­­ւեց Ան­­գա­­­րայում, այլ նաեւ կոր­­ծա­­­նուեց պաշտպա­­նու­­թեան նա­­խարա­­րու­­թեան օդա­­նաւը, որի մէջ սո­­վորա­­կան մահ­­կա­­­նացու­­ներ չէին։ Օդա­­նաւում 92 հո­­գի կար, որից 8 հո­­գին անձնա­­կազմն էր, միւս 8-ը՝ զին­­ծա­­­ռայող­­ներ էին, 9 հո­­գի ներ­­կայցնում էին 3 հե­­ռուստաըն­­կե­­­րու­­թեան լրատ­­ւութիւն, 64-ը՝ Ա.Ալեք­­սանդրո­­վի անո­­ւան Ռու­­սաստա­­նի բա­­նակի եր­­գի եւ պա­­րի հա­­մոյ­­թի ար­­տիստներն էին։ Ալեք­­սանդրո­­վի հա­­մոյ­­թը յայտնի է ողջ աշ­­խարհում իր ռազ­­մա­­­կան եր­­գե­­­րի կա­­տարումնե­­րով եւ մեկ­­նում էր Լա­­թաքիայ՝ ռուս զի­­նուոր­­նե­­­րին ամա­­նորեայ հա­­մերգ պար­­գե­­­ւելու հա­­մար։ Ալեք­­սանդրո­­վի (1883-1946) թոռն ասաց, որ զո­­հուեց հա­­մոյ­­թի լա­­ւագոյն մա­­սը.”Մե­­նակա­­տար­­նե­­­րը, երգչա­­խումբը, ողջ աշ­­խարհով շրջել էին, բայց զո­­հուե­­ցին Ռու­­սաստա­­նում։ Ու­­ղե­­­ւոր­­նե­­­րի մէջ էր նաեւ Ելի­­զավե­­տա Գլին­­կան, որին ասում էին դոք­­տոր Լի­­զա։ Նա ղե­­կավա­­րում էր «Ճշմա­­րիտ Օգ­­նութիւն» մի­­ջազ­­գա­­­յին հա­­սարա­­կական կազ­­մա­­­կեր­­պութիւ­­նը, իրա­­կան օգ­­նութիւն ցու­­ցա­­­բերե­­լով թէժ կէ­­տերում տու­­ժած ան­­ձանց, յատ­­կա­­­պէս երա­­խանե­­րին եւ պատ­­րաստւում էր Ռու­­սա­­­տանում բա­­ցել առա­­ջին հի­­ւան­­դա­­­նոցը աղ­­քատնե­­րի հա­­մար։ Ան­­տուննե­­րի, փախստա­­կան­­նե­­­րի, հո­­գեկան հի­­ւանդնե­­րի հա­­մար… Այն մարդկանց հա­­մար, որոնք ոչ մի կար­­գա­­­վիճակ չու­­նեն եւ ոչ ոք նրանց օգ­­նութեան ձեռք չէր մեկ­­նել եր­­բե­­­ւէ։ Ին­­չո՞ւ ենք մենք իմա­նում այդպի­սի մարդկանց մա­սին միայն նրանց կո­րուստի առիթով։