ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ

ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ

Երեւան, Երեւան, իմ միակ օթեւան

Մա­յի­սի 14-ին կա­­յանա­­լու են Երե­­ւանի աւա­­գանու 3-րդ ընտրու­­թիւննե­­րը։ Յայտ են ներ­­կա­­­յաց­­րել երեք կու­­սակցու­­թիւններ.

1. «Ելք» դա­­շին­­քը, որը միաւո­­րում է «Լու­­սա­­­ւոր Հա­­յաս­­տան», «Հան­­րա­­­պետու­­թիւն» եւ «Քա­­ղաքա­­ցիական Պայ­­մա­­­նագիր» կու­­սակցու­­թիւննե­­րը։

2. «Եր­­կիր Ծի­­րանի» կու­­սակցու­­թիւնը

3. «Հա­­յաս­­տա­­­նի Հան­­րա­­­պետա­­կան Կու­­սակցու­­թիւն»-ը

Քա­­ղաքա­­պետի թեկ­­նա­­­ծու­­նե­­­րը երեքն են. Նի­­կոլ Փա­­շինեանը, Զա­­րու­­հի Փոս­­տանճեանը եւ Տա­­րօն Մար­­գա­­­րեանը, այ­­սինքն 2011-ի Նո­­յեմ­­բե­­­րի 15-ին ընտրուած ներ­­կա­­­յիս քա­­ղաքա­­պետը։ Այդ երեք թեկ­­նա­­­ծու­­նե­­­րի մի­­ջեւ դժուար է ընտրու­­թիւն կա­­տարել, քան­­զի Նի­­կոլ Փա­­շինեանն ու Զա­­րու­­հի Փոս­­տանճեանը դե­­ռեւս իրենց չեն դրսե­­ւորել քա­­ղաքը հո­­գալու գոր­­ծում, իսկ գոր­­ծող քա­­ղաքա­­պետը այնպէս է դրսե­­ւորել, որ երե­­ւանի բնա­­կիչը ամէն վայրկեան եւ ամէն քայ­­լա­­­փոխին սրտի կա­­թուած կա­­րող է ստա­­նալ եւ եթէ չի ստա­­նում, ապա պատ­­ճա­­­ռը վատ կեան­­քի վար­­ժութեան մէջ է, յի­­շենք նոր­­վե­­­գացի բե­­ւեռա­­խոյզ, գիտ­­նա­­­կան, հա­­յերի մե­­ծագոյն բա­­րեկամ Ֆրի­­թէօֆ Նան­­սե­­­նի կար­­ծի­­­քը հա­­յերի մա­­սին. «Հայ ժո­­ղովրդի պատ­­մութիւ­­նը դա հա­­մատա­­րած փոր­­ձա­­­րարու­­թիւն է, ողջ մնա­­լու փոր­­ձա­­­րարու­­թիւն»։ Եւ դա վե­­րաբեր­­ւում է ո՛չ միայն ջար­­դին, եղեռ­­նին եւ ջար­­դի մշտա­­կան վտան­­գին։ Խա­­ղաղ պայ­­մաննե­­րում քա­­ղաքա­­կան պայ­­քա­­­րի հե­­տեւան­­քով բո­­լոր բարձր պաշ­­տօննե­­րում յայտնւում են իշ­­խող կու­­սակցու­­թեան ներ­­կա­­­յացու­­ցիչնե­­րը, իսկ ի՞նչ կապ ու­­նի քա­­ղաքա­­սիրու­­թիւնը եւ ազ­­գա­­­սիրու­­թիւնը իշ­­խա­­­նու­­թեան հետ։ Թէ ինչպէ՛ս ոչնչա­­ցուեց մեր Հին Երե­­ւանը շէնք առ շէնք, քար առ քար, այդ մա­­սին շա­­րու­­նակ գրում եմ եւ լու­­սանկա­­րում, որով­­հե­­­տեւ այն մնում է միայն լու­­սանկար­­նե­­­րում։ Իսկ թէ ի՛նչ պի­­տի զգայ շար­­քա­­­յին երե­­ւան­­ցին, երբ տնից դուրս է գա­­լիս եւ գնում աշ­­խա­­­տան­­քի, ապա այդ ճա­­նապար­­հի վեր­­ջը կա­­րող է լի­­նել միայն հո­­գեբու­­ժա­­­րանը։ Ար­­դէն շքա­­մուտքին դու վարժւում ես աղ­­բին, թէ­­պէտ շէն­­քե­­­րը ու­­նեն հա­­մատի­­րու­­թիւն, որը պի­­տի ապա­­հովի մաք­­րութիւ­­նը։ Սա­­կայն բնակ­­չի յա­­րաբե­­րու­­թիւննե­­րը հա­­մատի­­րու­­թեան հետ սահ­­մա­­­նափակ­­ւում են մու­­ծումնե­­րով, այ­­սինքն բնա­­կիչը մու­­ծում է իր բնա­­կարա­­նի հա­­մար ըստ քա­­ռակու­­սի մեթ­­րի, մու­­ծում է վե­­րելա­­կի հա­­մար, մաք­­րութեան եւ այլն, սա­­կայն յե­­տադարձ կապ չկայ, այ­­սինքն հա­­մատի­­րու­­թիւնը հա­­շուե­­տու չէ բնակ­­չի առաջ։ Փաս­­տա­­­ցի ողջ գու­­մա­­­րը գնում է հա­­մատի­­րու­­թեան տնօ­­րէնի գրպա­­նը եւ միայն չնչին մա­­սը՝ հա­­մատի­­րու­­թեան աշ­­խա­­­տակազ­­մին։ Ան­­ցանք առաջ. կան­­գառնե­­րը այնպէս են արուած, որ ձեր առ­­ջեւ թաք­­սի­­­ներ են կանգնած եւ մարշրուտկա կո­­չուա­­ծը կանգ է առ­­նում հէնց ճա­­նապար­­հի մէջ­­տե­­­ղը, խո­­չըն­­դո­­­տելով ողջ եր­­թե­­­ւեկու­­թեան, այ­­սինքն ետե­­ւից եկող ինքնա­­շարժնե­­րը նոյնպէս կանգ են առ­­նում, որ­­պէսզի ինչ-որ մի ու­­ղե­­­ւոր վճա­­րի վա­­րոր­­դին եւ դուրս գայ մարշրուտկա­­յից կամ… մտնի։ Ի դէպ նոր ու­­ղե­­­ւորը մտնում է առանց այդ էլ գեր­­բեռնուած տա­­րածք եւ Երե­­ւանի ամե­­նատա­­րածուած պատ­­կերնե­­րից մէ­­կը դա մարշրուտկա­­ների պա­­տու­­հա­­­նից դուրս նա­­յող ու­­ղե­­­ւոր­­նե­­­րի յե­­տոյքներն են։ Ներ­­կա­­­յիս քա­­ղաքա­­պետի խոս­­տումնե­­րի մէջ է մտնում այդ մարշրուտկա­­ների վե­­րացու­­մը, ավ­­տո­­­բուսնե­­րի ներկրու­­մը եւ այս նուաս­­տա­­­ցու­­ցիչ վի­­ճակի շտկու­­մը։ Կար­­ծում եմ, եթէ նա եր­­թե­­­ւեկէր բո­­լոր երե­­ւան­­ցի­­­ների նման, այլ ոչ թէ ինքնա­­շար­­ժի պա­­տու­­հա­­­նից նա­­յէր քա­­ղաքին եւ դուրս գար փո­­ղոց միայն թիկ­­նա­­­պահ­­նե­­­րի ու­­ղեկցու­­թեամբ, ապա միայն այս դէպ­­քում կը մտնէր շար­­քա­­­յին քա­­ղաքա­­ցու վի­­ճակի մէջ։ Այժմ նա­­յէ՛ք մարշրուտկա­­յի պա­­տու­­հա­­­նից դուրս, եթէ ձեզ յա­­ջողուի. դուք կը տես­­նէք գե­­ղեցիկ շէն­­քե­­­րի տա­­նիք­­նե­­­րին կա­­ռու­­ցած ապօ­­րինի շի­­նու­­թիւններ, այ­­սինքն բնա­­կարան­­ներ… մի՞ թէ դա հա­­րիր է քա­­ղաքա­­կիրթ հա­­մարուող քա­­ղաքում։ Կամ կը տես­­նէք քան­­դակներ, որոն­­ցից կը ցան­­կա­­­նաք երես­­ներդ թե­­քել, այնքան ան­­ճա­­­շակ են դրանք։ Պարզւում է, որ ողջ նախ­­կին Սո­­վետա­­կան Միու­­թեան տա­­րած­­քում կա­­տար­­ւում է նոյ­­նը եւ արուես­­տա­­­գէտ-քան­­դա­­­կագործնե­­րը նոյնպէս երես են թե­­քում ան­­ճա­­­շակու­­թիւն չտես­­նե­­­լու հա­­մար։ Ան­­ճա­­­շակու­­թեան մէջ է դրսե­­ւոր­­ւում ազա­­տու­­թիւնը, թէ­­պէտ քա­­ղաքա­­պետա­­րանում արուես­­տա­­­գէտ­­ներ են աշ­­խա­­­տում, որոնք ճա­­շակ ու­­նեն, բայց երե­­ւի ան­­զօր են իշ­­խա­­­նու­­թեամբ օժ­­տուած ան­­ճա­­­շակ­­նե­­­րի առ­­ջեւ։

Երե­­ւանը դա միայն Երե­­ւանում ապ­­րող երե­­ւան­­ցի­­­ները չեն, այլ Երե­­ւան այ­­ցե­­­լող հիւ­­րե­­­րը, որոն­­ցից շա­­տերը նախ­­կին երե­­ւան­­ցի­­­ներ են կամ սփիւռքա­­հայեր, որոնց հա­­մար Երե­­ւանը դա հա­­մայն հա­­յու­­թեան մայ­­րա­­­քաղաքն է։ Հիւ­­րընկա­­լուե­­լով կարճ ժա­­մանա­­կով Երե­­ւանում, նրանք չեն հասցնում խո­­րանալ քա­­ղաքի խնդիր­­նե­­­րի մէջ, նրանք միայն ան­­յագ կա­­րօտն են առ­­նում եւ ագա­­հօրէն շնչում հայ­­րե­­­նիքի օդը։ Տա­­րիներ առաջ, կրկին քա­­ղաքա­­պետի ընտրու­­թեան առի­­թով, նրանց նուիրե­­ցի այս ման­­րա­­­պատու­­մը, որը ներ­­կա­­­յաց­­նում եմ ստո­­րեւ։

Հե­­ռաւոր սի­­րու­­հին

Դուք սի­­րում էք ձեր կնո­­ջը, այնպէս չէ՞։ Երբ յոգ­­նած եւ անօ­­թի մութ երե­­կոնե­­րը վե­­րադառ­­նում էք տուն, նա ան­­համբեր դի­­մաւո­­րում է ձեզ՝ տաք ճա­­շը սե­­ղանին դրած։ Նա ժպտուն եւ հո­­գատար է, եւ դուք եր­­բեք չէք փո­­խի նրան ո՛չ մի ու­­րիշ կնոջ հետ։ Սա­­կայն հե­­ռու հե­­ռու­­նե­­­րում, այնտեղ, ուր հա­­յեաց­­քը միշտ դպում է հրաշք սա­­րին, որն իր հպարտ տես­­քով հա­­ւատք եւ ոյժ է ներշնչում, այնտեղ թաք­­նուած է ձեր սի­­րու­­հին. Նրա ոտ­­քի տա­­կի հողն էք դուք համ­­բուրում, տրւում նրան խե­­լակո­­րոյս եւ ար­­ցունքնե­­րը սրտում երդւում էք կարճ ժա­­մանա­­կում վե­­րադառ­­նալ կրկին եւ աւե­­լի եր­­կար յանձնել ձեզ անձնուէր սի­­րոյն, սա­­կայն անցնում են տա­­րիներ եւ դուք յա­­ճախում էք սի­­րու­­հուն միայն ձեզ վար­­դա­­­գոյն անուրջնե­­րում, հա­­ւատա­­րիմ մնա­­լով ձեր օրի­­նաւոր կնո­­ջը… Կնոջ անունն է Լոն­­տոն, Փա­­րիզ եւ Նիւ Եորք, Լոս Ան­­ճէ­­­լըս, Իս­­թանպուլ եւ Պէյ­­րութ, իսկ սի­­րու­­հին միակն է՝ Երե­ւան։