ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ

ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ

Հայաստան աշխարհի փոքր եւ մեծ խնդիրները

dzovinarlok@gmail.com

Մարդկանց կա­­րելի է բա­­ժանել տար­­բեր յատ­­կա­­­նիշ­­նե­­­րով։ Տղա­­մար­­դիկ բա­­ժան­­ւում են ըստ պաշ­­տօննե­­րի։ Եւ որ­­քան աւե­­լի բարձր է լի­­նում պաշ­­տօ­­­նը, այնքան ան­­հա­­­սանե­­լի է դառ­­նում տղա­­մար­­դը, բայց Փետ­­րո­­­ւարի 13-ին քա­­ղաքա­­պետա­­րանում տե­­ղի ու­­նե­­­ցած մի­­ջադէ­­պը հան­­գեցրեց նաեւ այն եզ­­րա­­­կացու­­թեան, որ տղա­­մար­­դուն պաշ­­տօ­­­նը կա­­րող է տմարդ դարձնել։ Ի՞նչ էր տե­­ղի ու­­նե­­­ցել։ Քա­­ղաքա­­պետա­­րանում ըն­­դա­­­նում էր աւա­­գանու հեր­­թա­­­կան նիս­­տը, երբ Զա­­րու­­հի Պոս­­տանճեանի «Եր­­կիր ծի­­րանի» կու­­սակցու­­թեան Երե­­ւանի աւա­­գանու ան­­դամնե­­րը հա­­գան բժշկա­­կան ձեռ­­նոցներ եւ ծած­­կե­­­լով քիթ-բե­­րանը դի­­մակ­­նե­­­րով, որո­­շեցին նիս­­տի մաս­­նա­­­կից­­նե­­­րին, մաս­­նա­­­ւորա­­պէս քա­­ղաքա­­պետ Տա­­րօն Մար­­գա­­­րեանին հնա­­րաւո­­րու­­թիւն տալ շնչել այն գար­­շե­­­լի օդը, որով շնչում են Նու­­պա­­­րաշեն հա­­մայնքի բնա­­կիչ­­նե­­­րը՝ Նու­­պա­­­րաշեն Քրեակա­­տարո­­ղական հիմ­­նարկի կա­­լանա­­ւոր­­նե­­­րի հետ մէկ­­տեղ, քա­­նի որ կո­­յու­­ղին վնա­­սուած է եւ մար­­դիկ շնչում են գար­­շա­­­հոտ։ «Եր­­կիր ծի­­րանի» խմբակ­­ցութեան ան­­դամնե­­րը 5 շիշ էին բե­­րել կո­­յու­­ղաջրի նմոյ­­շով, սա­­կայն նրանց վրայ յար­­ձա­­­կուե­­ցին եւ ողջ հա­­յու­­թիւնը շնոր­­հիւ տե­­սագ­­րութեան ակա­­նատես եղաւ, թէ ի՛նչ վայ­­րե­­­նի ձե­­ւով «վնա­­սազեր­­ծե­­­ցին» ընդդի­­մադիր կու­­սակցու­­թեան ան­­դամնե­­րին ՀՀԿ- ն ան­­դամնե­­րը, յատ­­կա­­­պէս Մար­­գա­­­րիտա Խա­­չատ­­րեանին, ինչպէս ծեծկրտու­­քը վերջ տա­­լու նպա­­տակով կա­­րատէ մար­­զա­­­ձեւի վար­­պետ Գոռ Վար­­դա­­­նեանը (որը զբա­­ղեց­­նում է քա­­ղաքա­­պետա­­րանում սպոր­­տի, մշա­­կոյ­­թի եւ տու­­րիզմի խորհրդա­­կանի պաշ­­տօ­­­նը) գրկեց կնո­­ջը հե­­տեւից եւ կո­­պիտ ձե­­ւով դուրս շպրտեց նրան դահ­­լի­­­ճից։ Երբ ամե­­րիկա­­հայե­­րը իրենց հե­­ռատե­­սիլով մեկ­­նա­­­բանում էին այս մի­­ջադէ­­պը, մի տղա­­մարդ, որին ար­­ցունքնե­­րը խեղ­­դում էին խօ­­սելիս, նե­­րողու­­թիւն խնդրեց բո­­լոր հայ կա­­նան­­ցից բո­­լոր տղա­­մարդկանց անու­­նից։ Գի­­տենք, որ պաշ­­տօննե­­րը փո­­ղով են առնւում, իսկ ընտրու­­թիւննե­­րը կեղծւում են, բայց մեր ժա­­մանակ­­նե­­­րում ամէն ինչ ներ­­թա­­­փան­­ցում է հա­­մացանց եւ երկրի ղե­­կավար­­նե­­­րը գո­­նէ թող փորձ անէն, ինչպէս դա ար­­ւում է թատ­­րո­­­նում, եւ հաս­­կա­­­նան, որ պաշ­­տօ­­­նեան ոչ միայն իր գրպա­­նը պի­­տի լեց­­նի, այլ երկրի խնդիր­­նե­­­րով զբա­­ղուի։ Զա­­րու­­հի Պոս­­տանճեանը մի­­ջադէ­­պից յե­­տոյ իր ելոյ­­թում սպառ­­նաց, որ թու­­նա­­­ւորե­­լու է ղե­­կավար­­նե­­­րի կեան­­քը, որ կո­­նեակի եւ օծա­­նելի­­քի բուրմունքի հետ մէկ­­տեղ նրանք կը շնչեն նաեւ Նու­­պա­­­րաշե­­նի գար­­շա­­­հոտը, եւ շու­­տով նրանք կը փո­­խարի­­նեն Նու­­պա­­­րաշե­­նում գտնո­­ւող քաղ­­բանտար­­կեալ­­նե­­­րին, քան­­զի հենց նրանք են ար­­տա­­­գաղ­­թի հե­­ղինակ­­նե­­­րը, եօթ մի­­լիառի հաս­­նող ար­­տա­­­քին պարտքի հե­­ղինակ­­նե­­­րը…

Այժմ տես­­նենք, թէ ինչ ար­­տա­­­քին ֆո­­նին տե­­ղի ու­­նե­­­ցաւ այս մի­­ջադէ­­պը քա­­ղաքա­­պետա­­րանում։

Փետ­­րո­­­ւարի 8-ին Պաք­­ւում «Ենի Ատրպէյ­­ճան» կու­­սակցու­­թեան նիս­­տին նա­­խագահ Իլ­­համ Ալիեւը յայ­­տա­­­րարեց, որ Երե­­ւանը, Զան­­գե­­­ցու­­րը պատ­­կա­­­նում են ատրպէյ­­ճանցի­­ներին եւ նրանք պի­­տի վե­­րադարձնեն իրենց հո­­ղերը։ Բա­­ռացիօրէն նա ասաց հե­­տեւեալը.

«Երե­­ւանը մեր պատ­­մա­­­կան հողն է եւ մենք պէտք է վե­­րադառ­­նանք մեր հո­­ղի վրայ։ Սա է մեր քա­­ղաքա­­կան եւ ռազ­­մա­­­վարա­­կան նպա­­տակը եւ մենք պէտք է այդ նպա­­տակին աս­­տի­­­ճանա­­բար մօ­­տենանք»։

Եւ ոչ միայն Երե­­ւանը. նաեւ Զան­­գե­­­զու­­րը, Սե­­ւանը եւ Էրի­­վանի խա­­նու­­թեան նախ­­կին հո­­ղերը, այ­­սինքն Ատրպէյ­­ճա­­­նը յա­­ւակ­­նութիւններ ու­­նի ներ­­կա­­­յիս Հա­­յաս­­տա­­­նի տա­­րած­­քի գրե­­թէ 80 %-ի վրայ։ ՀՀ –ն Ար­­տա­­­քին գոր­­ծե­­­րի նա­­խարա­­րու­­թիւնը սկզբից ար­­ձա­­­գան­­գեց ինչպէս կար­­ձա­­­գան­­գէր հա­­սարակ հայ մահ­­կա­­­նացուն, որ դա ծի­­ծաղե­­լի է, իսկ յե­­տոյ յայ­­տա­­­րարեց հե­­տեւեալը.

«Հա­­յաս­­տա­­­նի նկատ­­մամբ տա­­րած­­քա­­­յին պա­­հանջնե­­րի մա­­սին Ատրպէյ­­ճա­­­նի (որն աշ­­խարհի քա­­ղաքա­­կան քար­­տէ­­­զում յայտնո­­ւել է միայն 100 տա­­րի առաջ) նա­­խագա­­հի յայ­­տա­­­րարու­­թիւննե­­րը նո­­րու­­թիւն չեն։ Այս յայ­­տա­­­րարու­­թիւննե­­րը ի յա­­ւելումն բազ­­մա­­­թիւ յայ­­տա­­­րարու­­թիւննե­­րի այն մա­­սին, որ հա­­յերը Ատրպէյ­­ճա­­­նի թիւ մէկ թշնա­­միներն են, հեր­­թա­­­կան ան­­գամ ցոյց են տա­­լիս Պա­­քուի իշ­­խող ռե­­ժիմի ռա­­սիս­­տա­­­կան ինքնու­­թիւնը»։

Ատրպէյ­­ճա­­­նի նա­­խագա­­հի առա­­ջին հա­­յեաց­­քից զա­­ւեշ­­տա­­­կան թո­­ւացող այս նա­­խադա­­սու­­թիւնը ամե­­նեւին էլ զա­­ւեշտ չէ։ Ատրպէյ­­ճա­­­նի Ար­­տա­­­քին գոր­­ծե­­­րի նա­­խարա­­րը ճշտեց, որ Ալիեւը չը յայ­­տա­­­րարեց հո­­ղերի վե­­րադար­­ձի մա­­սին, այլ ասեց։ Դա նշա­­նակում է, որ պա­­տերազ­­մը յա­­նուն հո­­ղերի վե­­րադար­­ձի դեռ չի սկսւում, այլ նրանք դեռ պատ­­րաստւում են այդ պա­­տերազ­­մին։ «10-15 տա­­րի կը տե­­ւէ այդ պատ­­րաստու­­թիւնը,- մեկ­­նա­­­բանեց նաեւ Ռու­­սաստա­­նում ատրպէյ­­ճանցի­­ների ներ­­կա­­­յացու­­ցիչ Ճե­­մալը, -եւ ի վեր­­ջոյ ողջ Հա­­յաս­­տա­­­նը կը մտնի Ատրպէյ­­ճա­­­նի կազ­­մի մէջ»։ Ահա այսպի­­սի ար­­դէն ոչ թէ նա­­խադա­­սու­­թիւն, այլ նոյ­­նիսկ գա­­ղափա­­րախօ­­սու­­թիւն։

Դէ հի­­մա ծի­­ծաղե­­ցէք, որով­­հե­­­տեւ իս­­կա­­­կան զա­­ւեշ­­տը դա Երե­­ւանից ար­­տա­­­գաղ­­թելն է եւ ար­­տա­­­գաղ­­թած վայ­­րից վայ­­նա­­­սուն դնելն է նման յայ­­տա­­­րարու­­թիւննե­­րի առի­­թով։ Սա­­կայն վեր­­լուծա­­բան­­նե­­­րից մէ­­կը յի­­շեց­­րեց, որ պատ­­մա­­­կան ճշմար­­տութիւ­­նը ու­­ժով է հաս­­տատւում, որով­­հե­­­տեւ աշ­­խարհում գոր­­ծում է ոչ թէ իրա­­ւունքի ու­­ժը, այլ ու­­ժի իրա­­ւունքը։