dzovinarlok@gmail.com
Այսօր ես անում եմ իմ քայլը,
Ես անում եմ իմ քայլը,
Սա յոյսի առկայծող ճանապարհ է,
Սա գրուող պատմութիւն է մի նոր։
Այո, ես պարտուել եմ քանիցս,
Եւ տեսել քմծիծաղը ստի,
Բայց իմ կամքը ամուր է քարից էլ,
Իմ հոգին յանձնուել չգիտի…
Այս երգի բառերը գրել է ինքը Նիկոլը, սա իր պայքարի մասին է։ Երգի երաժշտութիւնը գրեց Հայկ Ստուէրը, որը եւ երգեց այն։ Յեղափոխութիւնը պիտի ունենայ իր երգը։ Մարտի 31-ին Նիկոլ Փաշինեանը Կիւմրու դատարկ Վարդանանց հրապարակից քայլեց իր համախոհների հետ դէպի Հայաստանի միւս քաղաքներ, որպէսզի 14 օր յետոյ հասնի Երեւան։ Ասում են 300,000 քայլ արեցին։ Իր նախադէպը չունեցող յեղափոխութիւնն ունեցաւ իր երգը, իր ռիթմը, իր խորհրդանիշները։ Այն սկսուեց նախաձեռնութիւնից, որը կոչուեց «Իմ քայլը»։ Եւ արի՛ ու տե՛ս, որ չեղաւ հայ ազգից մէկը, որը չարեց իր քայլը։ Նիկոլ Փաշինեանից եւ իր համակիրներից մինչեւ Սերժ Սարգսեանն ու իր թիմը։ Գտնուել էր այն կոչը, որը մտաւ եւ սուր ներթափանցեց լռելեալ ճահճացած օդում. «Մերժիր Սերժին»։ Այնքան ասուեց, այնքան մարդկանց կողմից եւ այնքան տեղերում ասուեց, բացականչուեց, որ օդում դաջուեց տառերի գծագիրը։ Այդ երկու բառերը այնքան հարմար տեղաւորւում էին մի շնչի մէջ, որ շուտով ամէն մէկն ուզեց անձամբ արտասանել դրանք ի հոգոց եւ դառնալ հազարապատկուած միասնութեան մասնիկը։ Սա հազուադէպ պահ էր։ Հազուադէպ ներուժ եւ ներուժի հզօրութիւն։ Նոյնիսկ ամենափոքրերը խաղում էին այդ կոչով։ Նոյնիսկ շներն էին հաչում եւ հաւերը քչքչում այդ կոչով։
Այժմ անդրադառնանք «դուխով» բառին, որը տուեց յեղափոխութեանը համապատասխան երանգ։ Սա ռուսերէն «դուխ» բառն է, նշանակում է «ոգի», ուրեմն «դուխով» նշանակում է «ոգով»։ Սփիւռքահայերը գանգատում են, ինչո՞ւ մեր ոսկեղենիկ մայրենին թողաց դիմել էք ռուսերէնի։ Բայց մի՞թէ դա յատուկ է արւում։ Երբ զինուորը մարտի է գնում, գրական բառը չի կարող արտայայտել նրա հոգեվիճակը, նա վերցնում է օտար, բայց ծանօթ լեզուից մի բառ, որը հնչում է աւելի ազդեցիկ կերպով, քան գրական բառը։
Նիկոլ Փաշինեանը միշտ Ազգային Ժողովի ամբիոնից բարձրաձայնել է Հայաստանի խնդիրների մասին. նրա ելոյթները միշտ եղել են չափազանց համարձակ, նա չէր վախենում ծաղրել իշխող համակարգի օլիգարխներին, որոնք ընտրակեղծիքներով մտել էին ԱԺ եւ բացարձակ չէին ներկայացնում Հայաստանում ապրող եւ տառապող բնակչին։ Մենք լսում էինք նրա ելոյթները եւ, կարծես, զաւեշտի թատրոն դիտէինք։ Պիտի արձանագրենք, որ դրանք եղել են ձայն բարբառոյ անապատի։ Չարն ու Բարին միշտ պայքարի մէջ են, եւ յաղթում է նա, ով իշխանութիւն ունի։
Այսօր իրականացաւ Նիկոլ Փաշինեանի նպատակը, որը նա ձեւակերպել էր դէռեւս 2011-ին.
«Ես գալու եմ, թակելու եմ ձեզանից իւրաքանչիւրի դուռը, դուրս անէք տնից՝ պատուհանով եմ մտնելու եւ իւրաքանչիւրիդ համար անհոգնել ընթերցելու եմ «1 +1» իմ ուղերձը, մինչեւ ձեզնից իւրաքանչիւրը՝ տանը նստած, ինքն իրենից եւ ուրիշներից վախեցած ամէն ոք հասկանայ, որ ինքը աւելին է, քան սերժանտական օլիգարխիայի հարճը, ինքը աւելին է, քան անպաշտպան հպատակ, ինքը քաղաքացի է, Հայաստանի Հանրապետութեան քաղաքացի, որը պատասխանատւութիւն ունի պատմութեան եւ ապագայի առջեւ, նախնիների եւ սերունդների առջեւ։ Քայլելու եմ, աղաղակելու եմ, բարձրաձայնելու եմ այնքան ժամանակ, մինչեւ անխոնջ բազմութեան իւրաքանչիւր անդամ գայ հրապարակ եւ բարձրաձայն խոստովանի. Հայաստանի ապագան կախուած է մէկ մարդուց, եւ այդ մէկ մարդը ես եմ»։
Իր խօսքը, ուղղուած ժողովրդին հանրահաւաքների ժամանակ, նա սկսում էր այսպէս. «Հայաստանի Հանրապետութեան հպարտ քաղաքացի»…
Եւ ահա Մայիսի 11-ին կայացաւ կառավարութեան առաջին նիստը։ Որը վերջինն էր հին կառավարութեան անդամների համար։ Ողջ աշխարհահայութիւնը դիտում էր այդ նիստը, ինչպէս հետաքրքրական մի կինօ։ Եւ այստեղ պիտի արձանագրենք մի նոր փաստ. կայ աշխարհում աւանդական կինօ, կայ անկախ հեղինակային կինօ, կայ կինօ, որին բնորոշում են որպէս «ուրիշ կինօ»… սակայն Ապրիլ- Մայիսից հայերը ունեցան միայն իրենց հասկնալիք հայկական կինօն, որը բազմասերիալ է եւ առաջին սերիալները ես կը կոչէի «Հայաստանը այսօր եւ հիմա»։ Միայն մենք, հայերս, կարող էինք հասկանալ այդ կինօն. երկիրը մեռած կէտից շարժուեց եւ սլացաւ առաջ։ Ամէն վայրկեան հինը զիջում էր իր տեղը նորին։ Առաջին նիստը Նիկոլն անցկացրեց կառավարութեան հին անդամների հետ։ Երբ Նիկոլը սկսեց այս շարժումը, նա չէր երեւակայում եւ ոչ ոք չէր ակընկալում, որ այն կվերածուի նման չափսերի համաժողովրդական շարժման, նա պարզապէս դուրս էր եկել այս ռեժիմի դէմ, որի ղեկավարը յարմարեցրել էր նոր սահմանադրութիւնը՝ յաւերժացնելու համար իր հակաժողովրդական իշխանութիւնը։ Այսինքն Նիկոլը բացարձակ չէր յաւակնում վարչապետի պաշտօնին, առաւել եւս չունէր իր դաշինքում համապատասխան անդամներ, որոնցից կարող էր կազմել նոր կառավարութիւն։ Բայց ստիպուած եղաւ շուտափոյթ գործել, արագ կողմնորոշուել եւ գտնել նոր մարդկանց նոր ազատուած տեղերի համար։ Ասում են իբր «անփորձ մարդկանց է նշանակել նախարարներ», եւ նրանք հակազդում են «Այո՛, կաշառակերութեան եւ թալանի փորձ չունենք»։ Միլիոնաւոր հայերի սիրելին դարձած Նիկոլի նիստին հետեւում էին ո՛վ Մոսկուայի մեթրոյում, ո՛վ Երեւանի մարշրուտկայում, իսկ ահա թէ ինչ գրեց մէկը այդ պահին. «Ես հետեւում եմ նիստին Սիբիրից։ Տոմս եմ առել, որպէսզի վերադառնամ Հայաստան»։ Բոլորն անխտիր խոստովանում էին, որ երբեք իրենց կեանքում չէին նայել այդ նիստերը, բայց այսուհետ երբեք բաց չեն թողնելու։ Եւ բոլորն ուշադրութիւն էին դարձնում կառավարութեան հին անդամներին, որոնց մասին մէկը մեկնաբանեց. «Մեռած են՝ թաղուած չեն… ինչպէս Լենինը…»
Այսօր Մայիսի 28-ն է։ Հայաստանը նշում է առաջին հանրապետութեան 100-ամեակը։ Սարդարապատում հաւաքուածների առաջ ելոյթ է ունենում մեր նոր վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանը։ 100 տարուայ մէջ առաջին անգամ Հայաստանի քաղաքացին հպարտութիւն է զգում որպէս քաղաքացի։ Պէտք չէ ունենալ ծանօթ-սանիկ բարեկամ, հովանաւորող, բաւ է լինել միայն Հայաստանի քաղաքացի՝ հպարտութիւն զգալու համար։ Շատ ուժեղ ելոյթ է ունենում վարչապետը. մարդիկ չեն կարող լսել առանց արցունքների։ Այնուհետեւ նա մօտենում է մարդկանց, որպէսզի նրանց ձեռքը սեղմի։ Ի՛նչ դժուարութիւններ է ստեղծում Նիկոլը իր թիկնապահների համար։