Մանկահաւաքներու ու պետականութենէ զրկուածներու մասին

ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ

pakrates@yahoo.com

«Մանկահաւաքնե­­­րու ու պե­­­տակա­­­նու­­­թե­­­­­­­նէ զրկո­­­ւած­­­նե­­­­­­­րու մա­­­սին» խո­­­րագ­­­րեալ յօ­­­դուած­­­նե­­­­­­­րու ընտրա­­­նիին մէջ հե­­­ղինակ Ահ­­­մետ Էօնալ ամ­­­բողջա­­­կան քննարկման նիւթ կը դարձնէ Թուրքիոյ մէջ տի­­­րող իս­­­լամ, սիւննի եւ թուրք յատ­­­կութիւննե­­­րով օժ­­­տո­­­­­­­ւած մե­­­նաշ­­­նորհեալ­­­նե­­­­­­­րէն դուրս մնա­­­ցած­­­նե­­­­­­­րու պատ­­­մութիւ­­­նը։ Այս սահ­­­մա­­­­­­­նու­­­մով հան­­­դերձ զա­­­նազան ժո­­­ղովուրդնե­­­րու պատ­­­մութիւ­­­նը ու­­­սումնա­­­սիրող գիրք մը չէ այս։ Ան աւե­­­լի շատ կը մի­­­տի երկրի քրիս­­­տո­­­­­­­նեայ, ալե­­­ւի, եւ էզ­­­տի հա­­­ւաքա­­­կանու­­­թիւննե­­­րու տա­­­րինե­­­րու հո­­­լովոյ­­­թով են­­­թարկո­­­ւած հա­­­լածան­­­քը քննար­­­կե­­­­­­­լու։ Ինչպէս ամէն տե­­­սակի խտրա­­­կանու­­­թիւն, ազ­­­գա­­­­­­­միջեան այս հա­­­լածանքներն ալ ու­­­նին մարդկու­­­թեան դէմ յան­­­ցա­­­­­­­գոր­­­ծութեան բնոյթ։ Ահ­­­մետ Էօնալ այդ հա­­­լածանքնե­­­րու պատ­­­մութիւ­­­նը կը սկսի Օս­­­մա­­­­­­­նեան կայսրու­­­թեան տա­­­րինե­­­րէն եւ կու գայ հասցնել մին­­­չեւ մեր օրե­­­րուն։ Բո­­­լորս գի­­­տենք, որ Թուրքիոյ պատ­­­մութեան նիւ­­­թին մէջ պաշ­­­տօ­­­­­­­նական տե­­­սու­­­թիւնը պաշտպա­­­նող­­­ներ զգու­­­շօ­­­­­­­րէն իրար­­­մէ կը զա­­­նազա­­­նեն կայսրու­­­թեան եւ հան­­­րա­­­­­­­պետու­­­թեան շրջան­­­նե­­­­­­­րը։ Մինչդեռ Ահ­­­մետ Էօնալ իր այս ու­­­սումնա­­­սիրու­­­թեան մէջ կը ներ­­­կա­­­­­­­յաց­­­նէ ընդհա­­­կառա­­­կը։ Փաս­­­տա­­­­­­­ցի տո­­­ւեալ­­­նե­­­­­­­րով կը նկա­­­րագ­­­րէ այդ եր­­­կու գոր­­­ծօննե­­­րու իրար յա­­­ջոր­­­դե­­­­­­­լու յատ­­­կութիւ­­­նը։ Մա­­­նաւանդ այս բա­­­նը կ՚ընէ քա­­­ղաքա­­­կան կու­­­սակցու­­­թիւննե­­­րու յա­­­րատե­­­ւու­­­թիւնը շեշ­­­տե­­­­­­­լով։ Իրո­­­ղու­­­թիւն մը՝ որ գոր­­­ծադրուած քա­­­րոզ­­­չութեան հե­­­տեւան­­­քով շատ ան­­­գամ կ՚ան­­­տե­­­­­­­սուի եւ կը դժո­­­ւարա­­­նայ դէպ­­­քե­­­­­­­րու յա­­­ջոր­­­դա­­­­­­­կանու­­­թեան ըն­­­կա­­­­­­­լու­­­մը։ Այս ընդհան­­­րա­­­­­­­ցու­­­մին մէջ կար­­­ծես ամէն մարդ ձե­­­ւով մը կը ստա­­­նայ իր բա­­­ժինը։ Ոչ ոք կրնայ ան­­­բիծ մնալ, քա­­­նի որ այս կա­­­մ այն ձե­­­ւով մաս­­­նա­­­­­­­կից եղած է չար արարքնե­­­րու ու ապա փոր­­­ձած է պա­­­տաս­­­խա­­­­­­­նատո­­­ւու­­­թե­­­­­­­նէ խու­­­սա­­­­­­­փիլ պատ­­­ճա­­­­­­­ռաբա­­­նելով, թէ այդ բո­­­լորը իր օրով չեն պա­­­տահած։ Այս տե­­­սակի ան­­­մե­­­­­­­ղու­­­թեան փոր­­­ձե­­­­­­­րուն իս­­­կոյն օրա­­­կար­­­գի կու գայ «բայց ո՞վ շա­­­հաւոր ելած է այդ բո­­­լորէն» հար­­­ցումը։ Եր­­­բեք ու եր­­­բեք հա­­­մոզիչ չէ ցան­­­կա­­­­­­­ցած պա­­­հուն կամ ցան­­­կա­­­­­­­ցած երե­­­ւոյ­­­թին հա­­­մար ժա­­­ռան­­­գորդ դառ­­­նալ բազ­­­մա­­­­­­­դարեան պատ­­­մութեան մը եւ նոյնպէս ցան­­­կա­­­­­­­ցած պա­­­հուն ալ ուս թօ­­­թուե­­­լով խու­­­սա­­­­­­­փիլ այդ նոյն պատ­­­մութեան բեռ­­­ցուցած պա­­­տաս­­­խա­­­­­­­նատո­­­ւու­­­թե­­­­­­­նէն։ Վեր­­­ջա­­­­­­­պէս հար­­­ցը կը տրո­­­ւի շատ յստակ կեր­­­պով է՞ կամ չէ։

Ահ­­­մետ Էօնալ շատ եր­­­կար տա­­­րիներ զբա­­­ղած է հրա­­­տարակ­­­չութեան գոր­­­ծով։ Հրա­­­տարա­­­կած է բազ­­­մա­­­­­­­թիւ հա­­­տոր­­­ներ, որոնք սրտնե­­­ղու­­­թիւն պատ­­­ճա­­­­­­­ռած է պե­­­տական շրջա­­­նակ­­­նե­­­­­­­րուն։ Այդ սրտնե­­­ղու­­­թեան բնա­­­կան անդրա­­­դար­­­ձը եղած է եր­­­կա­­­­­­­րատեւ բան­­­տարկու­­­թիւններ, սա­­­կայն Էօնալ չէ խրտչած բո­­­լոր այդ տա­­­ռապանքնե­­­րէն եւ յա­­­մառօ­­­րէն շա­­­րու­­­նա­­­­­­­կած է իր գոր­­­ծը եւ բազ­­­մա­­­­­­­թիւ գիր­­­քե­­­­­­­րով հարստա­­­ցու­­­ցած Թուրքիոյ գրա­­­դարան­­­նե­­­­­­­րը։

Նա­­­խաբա­­­նին մէջ հե­­­ղինա­­­կը կը նշէ թէ գիր­­­քեր հրա­­­տարա­­­կելու խու­­­ճա­­­­­­­պին մէջ միշտ հե­­­տաձ­­­գած է իր գրած­­­նե­­­­­­­րը հրա­­­տարա­­­կելու։ Այս ան­­­գամ բա­­­րեկամ­­­նե­­­­­­­րու թե­­­լադ­­­րանքին ըն­­­դա­­­­­­­ռաջե­­­լով է, որ վե­­­րատե­­­սու­­­թեան կը մատ­­­նէ իր ան­­­ցեալին գրած եւ ցարդ ան­­­տիպ մնա­­­ցած յօ­­­դուած­­­նե­­­­­­­րը ու ամ­­­բողջու­­­թեան մը մէջ կը ներ­­­կա­­­­­­­յաց­­­նէ ըն­­­թերցող­­­նե­­­­­­­րուն։ «Փե­­­րի» հրա­­­տարակ­­­չութեան մա­­­տենա­­­շարէն լոյս տե­­­սած այս հա­­­ւաքա­­­ծոն ինքնին կա­­­րեւոր բաց­­­թո­­­­­­­ղում մը կը լրաց­­­նէ եւ այս նիւ­­­թի մէջ կա­­­րեւոր զան­­­ցա­­­­­­­ռում մը կը վե­­­րաց­­­նէ, որուն հա­­­մար կ՚ար­­­ժէ շնոր­­­հա­­­­­­­ւորել հեղինակը։

Kategoriler

ԱՌՕՐԵԱՅ