Արգիլուած յոռետեսութիւնը

Նախորդ կի­րակի Թուրքիոյ տա­րած­քին տե­ղի ու­նե­ցաւ այնքան մեծ յու­զումով սպա­սուած նա­խագա­հական եւ խորհրդա­րանի ընտրու­թիւննե­րը։ Այս ընտրու­թիւննե­րը եզա­կի դարձնող կա­րեւոր գոր­ծօ­նը Թուրքիոյ մէջ վար­չա­ձեւի յստակ փո­փոխու­թիւնն էր։ Թուրքիա եր­կար տա­րիներ որ­դեգրած էր խորհրդա­րանա­կան հա­մակար­գը, որու հիմ­նա­կան նշա­նակու­թիւնն էր ու­ժե­րու զա­նազա­նու­թիւնը։ Այժմ կը փոր­ձո­ւէր այդ հա­մակար­գը փո­խել նա­խագա­հական դրու­թեան հետ, որու շնոր­հիւ ընտրո­ւած նա­խագա­հը այ­լեւս միայն խորհրդան­շա­կան ներ­կա­յու­թիւն մը ըլ­լա­լէ դադ­րե­լով պի­տի հա­կակշռէր երկրի օրէնսդիր, գոր­ծա­դիր եւ օրի­նական բո­լոր հա­մակար­գե­րուն վրայ։ Նախ­քան ընտրու­թիւննե­րու իրա­կանա­ցու­մը բա­ւական ալե­կոծո­ւած էր քա­ղաքա­կան դաշ­տը, ուր ընդդի­մադիր­ներ պատ­րաստո­ւած էին իրենց առար­կութիւննե­րով նա­խատե­սուած վար­չա­կան փո­փոխու­թիւննե­րը կան­խե­լու։ Գոր­ծող կա­ռավա­րու­թիւնը փոր­ձած էր անսպա­սելի պա­հուն ընտրու­թիւնը օրա­կար­գի բե­րելով ան­պատրաստ թո­ղել իր հա­կառա­կորդնե­րը։ Մա­նաւանդ ալ քա­ղաքա­կան ծանր հա­լածանքնե­րով ճնշման տակ պա­հած էր ընդդի­մադիր կա­րեւո­րագոյն գոր­ծիչնե­րէն մէ­կը՝ Ժո­ղովուրդնե­րու ժո­ղովրդա­վարու­թեան կու­սակցու­թիւնի նախորդ պետ Սե­լահ­հա­տին Տե­միր­թա­շը։ Առա­ջին իսկ տպա­ւորու­թիւնով ամէն ինչ ձեռնտու էր Էր­տո­ղանի հա­մար, քա­նի որ կ՚օգ­տո­ւէր մէկ կող­մէն ար­տա­կարգ իրա­վիճակ­նե­րու ընդձե­ռած ազատ գոր­ծե­լակերպէն, միւս կող­մէն ալ ամ­բողջու­թեամբ իրեն հնա­զան­դե­ցուած մա­մու­լի քա­րոզ­չութե­նէն։ Պայ­մաննե­րը թէեւ այսպէս կը ներ­կա­յանա­յին, բայց ընդդի­մադիր շար­քե­րու ձեռ­նարկած քա­րոզար­շաւ մը հետզհե­տէ կը ոգե­ւորէր լայն զան­գո­ւած­նե­րը։ Բայց նոյ­նիսկ ամե­նալա­ւատես­նե­րը եր­բեք ու եր­բեք չէին պատ­կե­րաց­ներ թէ 16 տա­րիէ ի վեր իշ­խա­նու­թիւն վա­յելող Ար­դա­րու­թիւն եւ զար­գա­ցում կու­սակցու­թիւնը կը մատ­նո­ւի այսքան ծանր պար­տութեան։ Կը կորսնցնէ խորհրդա­րանի մէջ մե­ծամաս­նութիւն կազ­մե­լու կա­րողու­թիւնը։ Նոյ­նիսկ շատ ան­գամ կը դժո­ւարա­նայ ընտրու­թեան հա­մար նա­խատե­սուած տա­սը տո­կոսի պատ­նէ­շը անցնե­լու։

Նոյնպէս միայն ու միայն միամիտ լա­ւատես­ներն էին, որ կը սպա­սէին Ժո­ղովուրդնե­րու ժո­ղովրդա­վարու­թեան կու­սակցու­թեան իր դէմ դրո­ւած այդ ծանր ար­գելքնե­րը յաղ­թա­հարե­լով Խորհրդա­րան մուտքը։ Այդ լա­ւատես­նե­րը նոյ­նիսկ ծի­ծաղի առար­կայ կը դառ­նա­յին, երբ հրա­պարա­կաւ կը յայտնէին իրենց կան­խա­տեսած քո­ւէնե­րու հա­մեմա­տու­թիւնը։ Սա­կայն տես որ ժո­ղովուրդը ան­գամ մը եւս կա­տարեց անսպա­սելին եւ ո՛չ միայն իշ­խող կու­սակցու­թիւնը գլխի­վար շրջե­ցաւ, այլ ընդդի­մադիր­նե­րու շար­քերն ալ ար­ձա­նագ­րե­ցին շատ լուրջ յա­ջողու­թիւն։

Նա­խորդ շա­բաթ ար­դէն հա­մոզո­ւած էինք, որ այս շա­բաթո­ւայ սիւ­նա­կը ընդհան­րա­պէս նիւթ պի­տի առ­նէ ընտրու­թիւննե­րու խնդի­րը։ Մեր տրա­մադ­րութիւննե­րը եւ ոչ միայն տրա­մադ­րութիւննե­րը, այլ միամիտ յոյ­սե­րը կը թե­լադ­րէին վե­րեւ նշո­ւած տո­ղերով հիւ­սել այս շա­բաթո­ւայ «Մենք ու մե­րոնք»ի սիւ­նա­կը։ Բայց ինչպէս ծա­նօթ է բո­լորին այդ յոյ­սե­րը սնա­մէջ մնա­ցած են։ Չէ պա­տահած այն ինչ որ պի­տի սի­րէինք երա­զել։ Ընդ հա­կառա­կը իշ­խա­նու­թիւնը ան­գամ մը եւս յա­ջողե­ցաւ ամ­րացնել իր դիր­քե­րը եւ բա­րեփո­խու­թեան իմաս­տով յոյ­սի նշոյլ մը իսկ չթո­ղուլ բո­լոր անոնց հա­մար, որոնք պի­տի ցան­կա­յին աւե­լի լայ­նա­տարած ազա­տու­թիւն, մար­դու իրա­ւունքնե­րու հան­դէպ աւե­լի գերզգա­յուն վար­չա­կարգ եւ ամե­նակա­րեւո­րը ար­դա­րու­թեան հա­սանե­լիու­թիւն։ Որոշ է, որ Թուրքիոյ հաշ­ւոյն այդ բո­լորը յե­տաձ­գո­ւած է ու­րիշ գա­րու­նի մը, որուն գա­լուստեան հա­մար ալ յստակ ոչ մէկ ազ­դանշան կ՚երե­ւի Թուրքիոյ երկնա­կամա­րին վրայ։

Ճա­րահատ ենք։ Ան­գամ մը եւս պի­տի ապա­ւինինք Եգիպ­տո­սի հան­րա­ծանօթ «Խան էլ Հա­լիլի» շու­կա­յի վա­ճառորդնե­րուն բա­րեմաղ­թութեան, քա­նի որ անոնք ամէն ան­գա­մուն որ մէ­կը հարցնէ «գոր­ծե­րը ինչպէ՞ս են» հար­ցումը կը պա­տասխանեն նոյն ամուր հաւատքով. «Վաղը աւելի լաւ պիտի ըլլայ»։

pakrates@yahoo.com