ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ

ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ

Նա մեզ տուեց մի կտոր հաց

Նախագահները կար­­­­ծում են, որ նա­­­­խագա­­­­հի բարձր կո­­­­չու­­­­մը դարձնում է նրանց ան­­­­ձեռնամ­­­­խե­­­­­­­­­­­­­­­լի։ Ո՛չ, նա­­­­խագահ­­­­ներ, հէնց այդ կո­­­­չումն է դարձնում ձեզ առա­­­­ւել խո­­­­ցելի։ Գա­­­­լիս է պա­­­­տաս­­­­խան տա­­­­լու պա­­­­հը…
Հա­­­­յաս­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­նի երկրորդ նա­­­­խագահ Ռո­­­­բերտ Քո­­­­չարեանը ըստ տո­­­­ւեալ­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րի ու­­­­նի 4 մի­­­­լիառ, սա­­­­կայն դժո­­­­ւար է նրան հա­­­­մարել ու­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­ւոր, հա­­­­րուստ, մի­­­­լիառ­­­­դա­­­­­­­­­­­­­­­տէր, որով­­­­հե­­­­­­­­­­­­­­­տեւ նա սո­­­­վորա­­­­կան գող է, թա­­­­լան­­­­չի, -այդպի­­­­սին նա կը մնայ հայ ժո­­­­ղովրդի հա­­­­ւաքա­­­­կան յի­­­­շողու­­­­թեան մէջ։ Եկաւ մի շա­­­­պիկով եւ 10 տա­­­­րի յե­­­­տոյ գնաց 4 մի­­­­լիառով։ Այժմ նրան մե­­­­ղադ­­­­րանք է առա­­­­ջադ­­­­րո­­­­­­­­­­­­­­­ւել քրէական օրէնսգրքի 300.1 յօ­­­­դուա­­­­ծի 1-ին մա­­­­սով, ըստ որի Քո­­­­չարեանը այլ ան­­­­ցանց հետ նախ­­­­նա­­­­­­­­­­­­­­­կան հա­­­­մաձայ­­­­նութեամբ տա­­­­պալել է Հա­­­­յաս­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­նի Հան­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­պետու­­­­թեան սահ­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­նադ­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­կան կար­­­­գը։ Խօս­­­­քը Մար­­­­տի 1-ի մա­­­­սին է։ Չկայ երե­­­­ւի աշ­­­­խարհում գէթ մէկ հայ, ով չգի­­­­տի, թէ ինչ տե­­­­ղի ու­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­ցաւ 2008-ի գար­­­­նան առա­­­­ջին օրը։ Սա­­­­կայն մե­­­­ղադ­­­­րանքը Քո­­­­չարեանը դի­­­­տար­­­­կում է ոչ թէ իրա­­­­ւական, այլ քա­­­­ղաքա­­­­կան դաշ­­­­տում, մեկ­­­­նա­­­­­­­­­­­­­­­բանե­­­­լով, որ իրեն որ­­­­պէս մրցա­­­­կից են տես­­­­նում առա­­­­ջիկայ ընտրու­­­­թիւննե­­­­րում եւ փոր­­­­ձում են չէ­­­­զոքաց­­­­նել.
«Վեր­­­­ջին 10 տա­­­­րինե­­­­րին ես բազ­­­­միցս յայտնել եմ, որ քա­­­­ղաքա­­­­կանու­­­­թեամբ զբա­­­­ղուե­­­­լու ցան­­­­կութիւն չու­­­­նեմ։ Բայց սա այն դէպքն է, որ դու չես զբա­­­­ղուում քա­­­­ղաքա­­­­կանու­­­­թեամբ, քա­­­­ղաքա­­­­կանու­­­­թիւնն է սկսում քե­­­­զանով զբա­­­­ղուել… Սա վտան­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­ւոր պահ է մեր երկրի հա­­­­մար։ Սա մի ռումբ է՝ դրած մեր պե­­­­տակա­­­­նու­­­­թեան տակ»։
Եթէ կայ մե­­­­ղադ­­­­րեալ, ու­­­­րեմն կան եւ իրա­­­­ւապաշտպան­­­­ներ։ Նրանք շրջան­­­­ցում են Մար­­­­տի 1-ի դէպ­­­­քե­­­­­­­­­­­­­­­րը, ասե­­­­լով, թէ սկզբից պէտք է պար­­­­զել ո՞վ է կրա­­­­կել, ո՞վ է կրա­­­­կելու հրա­­­­մանը տո­­­­ւել, ո՞վ է բե­­­­րել հրա­­­­զէնով զի­­­­նուած­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րին քա­­­­ղաքի կենտրոն…։ Պաշտպան­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րը ար­­­­դա­­­­­­­­­­­­­­­րաց­­­­նում են գաղտնի 0038 հրա­­­­մանը, որը Քո­­­­չարեանը որ­­­­պէս երկրի գլխա­­­­ւոր հրա­­­­մանա­­­­տար ար­­­­ձա­­­­­­­­­­­­­­­կեց Փետ­­­­րո­­­­­­­­­­­­­­­ւարի 23-ին՝ ՀՀ-ան պաշտպա­­­­նու­­­­թեան նա­­­­խարար Մի­­­­քայէլ Յա­­­­րու­­­­թիւնեանի ստո­­­­րագ­­­­րութեամբ։ Հա­­­­մաձայն այդ հրա­­­­մանի «ՀՀ զի­­­­նուած ու­­­­ժե­­­­­­­­­­­­­­­րի կազ­­­­մից ստեղ­­­­ծո­­­­­­­­­­­­­­­ւել են բարձր շար­­­­ժունա­­­­կու­­­­թեամբ բարդ իրա­­­­վիճակ­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րում ար­­­­դիւնա­­­­ւէտ գոր­­­­ծե­­­­­­­­­­­­­­­լու ու­­­­նակ հա­­­­ւաքա­­­­կան ստո­­­­րաբա­­­­ժանումներ, որոնց զի­­­­նել են հրաձ­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­յին զէն­­­­քե­­­­­­­­­­­­­­­րով։ Յանձնա­­­­րարո­­­­ւել է ստո­­­­րաբա­­­­ժանումնե­­­­րը հա­­­­մալ­­­­րել առա­­­­ւել պատ­­­­րաստո­­­­ւած, հո­­­­գեբա­­­­նօրէն կա­­­­յուն ծա­­­­ռայող­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րով»։ Երե­­­­ւի այդ հո­­­­գեբա­­­­նօրէն կա­­­­յուն ծա­­­­ռայող­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րը ծեծ ու ջարդ իրա­­­­կանաց­­­­րե­­­­­­­­­­­­­­­ցին, մե­­­­քենա­­­­ներ այ­­­­րե­­­­­­­­­­­­­­­ցին, ան­­­­զէն ցու­­­­ցա­­­­­­­­­­­­­­­րար­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րին դա­­­­ժանօ­­­­րէն ծե­­­­ծի են­­­­թարկե­­­­ցին, ոտ­­­­քե­­­­­­­­­­­­­­­րը կոտ­­­­րե­­­­­­­­­­­­­­­ցին եւ…սպան­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­ցին։ «Մար­­­­տի 1» նշա­­­­նակում է 10 սպան­­­­նո­­­­­­­­­­­­­­­ւած­­­­ներ։ Ին­­­­չո՞ւ։ 10 տա­­­­րուայ մէջ փաս­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­հաւա­­­­քու­­­­թիւն առո­­­­ւեց, բայց սայ­­­­լը տե­­­­ղից չշար­­­­ժո­­­­­­­­­­­­­­­ւեց…
Ժխտել բա­­­­նակի ներգրաւ­­­­ման մա­­­­սին պաշտպան­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րը չեն կա­­­­րող։ Ու­­­­րեմն ինչպէ՞ս են բա­­­­ցատ­­­­րում նրանց դե­­­­րը։ Ահա թէ ինչ է ասում Քո­­­­չարեանի պաշտպան Հայկ Ալու­­­­մեանը. 
«Քննչա­­­­կան խումբը գլխա­­­­ւոր շեշ­­­­տը դնում է Փետ­­­­րո­­­­­­­­­­­­­­­ւարի 23-ի 0038 հրա­­­­մանի վրայ, որի ար­­­­դիւնքում Երե­­­­ւանի կեդ­­­­րո­­­­­­­­­­­­­­­նում զօրք չի՛ յայտնո­­­­ւել, դի­­­­պու­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­հար­­­­ներ չե՛ն յայտնո­­­­ւել։ Այ­­­­սօր այդ եր­­­­կու դրո­­­­ւագ­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րը միախառ­­­­նո­­­­­­­­­­­­­­­ւել են եւ տպա­­­­ւորու­­­­թիւն է ստեղ­­­­ծո­­­­­­­­­­­­­­­ւել, որ 0038 հրա­­­­մանի ար­­­­դիւնքում տե­­­­ղի ու­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­ցաւ այն, ինչ տե­­­­ղի ու­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­ցաւ։ Մինչդեռ դրանք մի­­­­մեանց հետ կա­­­­պել պէտք չէ։ Ոչ ոք Փետ­­­­րո­­­­­­­­­­­­­­­ւարի 23-ին չէր կա­­­­րող կան­­­­խա­­­­­­­­­­­­­­­տեսել Մար­­­­տի 1։ Պէտք է այդ հրա­­­­մանը գնա­­­­հատել Փետ­­­­րո­­­­­­­­­­­­­­­ւարի 23-ի աչ­­­­քով։ Օպե­­­­րային հրա­­­­պարա­­­­կում հնչում էր, որ ցու­­­­ցա­­­­­­­­­­­­­­­րար­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րին պի­­­­տի միանան պաշտպա­­­­նու­­­­թեան փոխ­­­­նա­­­­­­­­­­­­­­­խարար­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րը։ Բա­­­­նակը պի­­­­տի ներ­­­­քա­­­­­­­­­­­­­­­շուէր քա­­­­ղաքա­­­­կանու­­­­թեանը։ Ես չու­­­­նեմ տո­­­­ւեալ­­­­ներ, որ բա­­­­նակը մաս­­­­նակցել է բախ­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­նը։ Բա­­­­նակը օղա­­­­կի մէջ է վերցրել կա­­­­ռավա­­­­րու­­­­թեան շէն­­­­քը, կեդ­­­­րո­­­­­­­­­­­­­­­նական բան­­­­կը, տե­­­­ղակա­­­­յուել է որոշ տե­­­­ղեր, որ­­­­պէսզի շարժ չլի­­­­նի դէ­­­­պի ռազ­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­վարա­­­­կան օբիեկտներ։ Իսկ ո՞վ է կրա­­­­կել։ Սկզբից պէտք է պար­­­­զել ով է կրա­­­­կել, ով է հրա­­­­մանը տո­­­­ւել։ Ով է բե­­­­րել հրա­­­­զէնով զի­­­­նուած մարդկանց այդտեղ…»։
Մար­­­­դիկ բա­­­­ժանո­­­­ւում են եր­­­­կու խմբի. վերցնող­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րի եւ տո­­­­ւող­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րի։ Այժմ ընդհա­­­­տեմ իմ խօս­­­­քը վերցնո­­­­ղի մա­­­­սին եւ անդրա­­­­դառ­­­­նամ տո­­­­ւողին։
Օգոս­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­սի 9-ին Ար­­­­թուր Սարգսեանի 50-եակն էր, որը մենք նշե­­­­ցինք առանց Ար­­­­թուրի (1968-2017)։ Յի­­­­շեց­­­­նեմ, որ Ար­­­­թուր Սարգսեանը այն խի­­­­զախն էր, ով 2016-ի Յու­­­­լի­­­­­­­­­­­­­­­սի 26-ին, ճեղ­­­­քե­­­­­­­­­­­­­­­լով ոս­­­­տի­­­­­­­­­­­­­­­կանա­­­­կան պատ­­­­նէ­­­­­­­­­­­­­­­շը, սնունդ հասցրեց 10 օր առաջ ՊՊԾ (պա­­­­րետա­­­­պահա­­­­կային ծա­­­­ռայու­­­­թեան) գունդ գրա­­­­ւած «Սաս­­­­նայ ծռեր» խմբա­­­­ւոր­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­նը։ Աշ­­­­խարհում շատ Սարգսեան­­­­ներ կան, բայց ոչ ոք չտո­­­­ւեց մեզ այնքան շատ, որ­­­­քան Ար­­­­թուրը։ Նա տո­­­­ւեց մեզ մի կտոր հաց։ Եւ այդ հա­­­­ցը դար­­­­ձաւ խորհրդա­­­­նիշ, որն է. ինչ ենք մենք թող­­­­նում մե­­­­զանից յե­­­­տոյ, քան­­­­զի մարդ ոչինչ չի տա­­­­նում իր հետ հան­­­­դերձեալ աշ­­­­խարհ։ Մենք ապ­­­­րում ենք մի ժա­­­­մանակ­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րում, երբ ոչ ոք չի հա­­­­ւատում ինքնո­­­­րոյն արար­­­­քի։ Ամէն մի արար­­­­քի հե­­­­տեւում փնտռում են ար­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­քին ու­­­­ժե­­­­­­­­­­­­­­­րի առ­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­յու­­­­թիւն, որոնք թե­­­­լադ­­­­րում են այս կամ այն քայ­­­­լը։ Հա­­­­ցը դա այն է, ինչ մար­­­­դը մեկ­­­­նում է մարդկու­­­­թեանը, փո­­­­խելով իր պատ­­­­կե­­­­­­­­­­­­­­­րացումնե­­­­րը աշ­­­­խարհի մա­­­­սին։ Դա այն լոյսն է, որը լու­­­­սա­­­­­­­­­­­­­­­ւորում է մեր մռայլ եւ կեն­­­­դա­­­­­­­­­­­­­­­նական գո­­­­յու­­­­թիւնը։ Դա կա­­­­րող է լի­­­­նել որե­­­­ւէ տե­­­­սու­­­­թիւն, գիրք, նոյ­­­­նիսկ երգ, որը հնչում է չլսո­­­­ւած ան­­­­կեղծու­­­­թեամբ։ Առանց այդ հա­­­­ցի մենք չենք կա­­­­րող ապ­­­­րել, ինչպէս չենք կա­­­­րող առանց օդի եւ արե­­­­ւի։ Ար­­­­թուրից յե­­­­տոյ Օգոս­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­սի 9-ը դար­­­­ձաւ Հաց Բե­­­­րողի օր։ Տո­­­­ւողի օր։
Այ­­­­սօր ամէն կող­­­­մից լսում եմ, թէ իբր յե­­­­ղափո­­­­խու­­­­թիւնից յե­­­­տոյ ոչ մի փո­­­­փոխու­­­­թիւն մենք մեր վրայ չզգա­­­­ցինք։ Ի՞նչ պա­­­­տաս­­­­խա­­­­­­­­­­­­­­­նել այդ ան­­­­համբեր­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րին։ Պա­­­­րոնա՛յք, մենք գտնո­­­­ւում ենք ան­­­­դունդում, որից պի­­­­տի փոր­­­­ձենք դուրս գալ։ Ուստի մի՛ նե­­­­տէք քա­­­­րեր ան­­­­դունդը։ Գո­­­­ղապե­­­­տու­­­­թիւնը, այ­­­­սինքն գո­­­­ղական կա­­­­ռավա­­­­րու­­­­մը նշա­­­­նակում էր ոչ միայն իշ­­­­խա­­­­­­­­­­­­­­­նու­­­­թեան եւ հարստու­­­­թեան կու­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­կում գո­­­­ղերի ձեռ­­­­քում, այլ նաեւ զէն­­­­քի կու­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­կում։ Այո՛, թա­­­­լան­­­­չի­­­­­­­­­­­­­­­ների մօտ այժմ գտնում են զէնք, երե­­­­ւի թա­­­­լանը պաշտպա­­­­նելու հա­­­­մար էին զին­­­­ւում, եւ դա կա­­­­տար­­­­ւում էր սահ­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­նում զէն­­­­քի սա­­­­կաւու­­­­թեան պատ­­­­ճա­­­­­­­­­­­­­­­ռով զո­­­­հուած զի­­­­նուոր­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րի ֆո­­­­նին…Հի­­­­րավի ըն­­­­չա­­­­­­­­­­­­­­­մոլը չի ճա­­­­նաչում հայ­­­­րե­­­­­­­­­­­­­­­նիք, հայ­­­­րե­­­­­­­­­­­­­­­նակից, այլ հաս­­­­նում է անկշտու­­­­թեան, որն անհրա­­­­ժեշտ է թագցնել բարձր պա­­­­րիսպնե­­­­րի հե­­­­տեւում։ Այժմ յե­­­­ղափո­­­­խական կա­­­­ռավա­­­­րու­­­­թիւնը զբա­­­­ղուած է գո­­­­ղերի զի­­­­նաթա­­­­փու­­­­թեամբ։ Ար­­­­թուր Սարգսեանը լու­­­­սա­­­­­­­­­­­­­­­ւորեց մեր ապա­­­­գայի ճամ­­­­բան։ Նա Հա­­­­ցի պէս տո­­­­ւեց իր կեան­­­­քը։ Նրանք, ում պատ­­­­ճա­­­­­­­­­­­­­­­ռով նա հե­­­­ռացաւ կեան­­­­քից, պատ­­­­մութեան մէջ կը մնան որ­­­­պէս մար­­­­դասպան­­­­ներ։ Բայց  ես չեմ ու­­­­զում խօ­­­­սել վերցնող­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րի մա­­­­սին։ Եկէ՛ք մտա­­­­ծենք, թէ ինչ ենք մենք թող­­­­նում մեզանից յետոյ։