Վերջին ցանկութիւնս՝ օգնութիւն «Թռչունեան տուն» մանկատան որբ երեխաներուն

ՔԵՄԱԼ ԵԱԼՉԸՆ

Թուրքերէնից թարգմանեց՝ 
ՄԵԼԻՆԷ ԱՆՈՒՄԵԱՆԸ

Պրեն­­­տա Ժամ­­­կո­­­­­­­չեան-Պա­­­շարը վախ­­­ճա­­­­­­­նուեց 2017 թ. Մար­­­տի 30-ին, Պրե­­­մենում։ Մօր մա­­­հից յե­­­տոյ նրա կեան­­­քում ոչ մի հա­­­րազատ չէր մնա­­­ցել։ Նա ծա­­­գում էր Իս­­­թանպու­­­լի յայտնի, ու­­­նե­­­­­­­ւոր Ժամ­­­կո­­­­­­­չեան տոհ­­­մից։ Նրա ճա­­­կատա­­­գիրը որո­­­շել էին 1915 թ. յե­­­տոյ տե­­­ղի ու­­­նե­­­­­­­ցած դէպ­­­քե­­­­­­­րը։ Ազ­­­գա­­­­­­­կան­­­ներն ան­­­հետ կո­­­րել էին Գա­­­հիրէում, Ռու­­­մի­­­­­­­նիայում, Ար­­­գենտի­­­նայում, Գա­­­նատա­­­յում, Ամե­­­րիկա­­­յում։

Ծնո­­­ւել էր 1939 թ. Իս­­­թանպու­­­լում։ Ի ծնէ, ի բնէ պոլ­­­սա­­­­­­­հայ էր։ Պրեն­­­տան աւար­­­տել էր Իս­­­թանպու­­­լի Աւստրիական վար­­­ժա­­­­­­­րանը։ 1972 թ. եկել էր Գեր­­­մա­­­­­­­նիա՝ Հայ­­­դելբեր­­­գի հա­­­մալ­­­սա­­­­­­­րանում ու­­­սա­­­­­­­նելու։ Նոյն տա­­­րում սկսեց թուրքե­­­րէն ու գեր­­­մա­­­­­­­ներէն դա­­­սաւան­­­դել Պրե­­­մենում։ 22 տա­­­րի թուրքե­­­րէնի եւ գեր­­­մա­­­­­­­ներէ­­­նի ու­­­սուցչու­­­հի եղաւ։ Տա­­­րիներ շա­­­րու­­­նակ պայ­­­քա­­­­­­­րեց, որ­­­պէսզի թուրքե­­­րէնի դա­­­սըն­­­թացն ընդգրկո­­­ւի գեր­­­մա­­­­­­­նական դպրո­­­ցական հա­­­մակար­­­գում։ Պրե­­­մենի հա­­­մալ­­­սա­­­­­­­րանում թուրքե­­­րէն դա­­­սաւան­­­դեց ար­­­տա­­­­­­­սահ­­­մանցի­­­ների հա­­­մար գեր­­­մա­­­­­­­ներէ­­­նի բաժ­­­նում։ Շատ աշ­­­խա­­­­­­­տանքներ տա­­­րաւ, որ­­­պէսզի Պրե­­­մենի նա­­­հան­­­գում թուրքե­­­րէնը, որ­­­պէս մայ­­­րե­­­­­­­նի լե­­­զու, նե­­­րառո­­­ւի դպրո­­­ցական ծրագ­­­րում։ Նա նաեւ եղաւ Պրե­­­մենի Հա­­­մերաշ­­­խութեան երգչախմբի խմբա­­­վարը։

Պրեն­­­տա­­­­­­­յի հետ ծա­­­նօթա­­­ցել էի 1986 թ.։ Նախ ըն­­­կերներ դար­­­ձանք, ապա՝ քոյր եւ եղ­­­բայր։ Գրե­­­թէ ամէն օր զան­­­գա­­­­­­­հարում էինք իրար։ Ես դա­­­սաւան­­­դում էի Պո­­­խու­­­մում։ 2016 թ. մի օր հե­­­ռաձայ­­­նեց ինձ եւ ասաց. «Արի խօ­­­սենք»։

Դա նշա­­­նակում էր, որ այնպի­­­սի թե­­­մայի մա­­­սին էինք զրու­­­ցե­­­­­­­լու, որը յար­­­մար չէր հե­­­ռախօ­­­սով քննար­­­կել։ Ան­­­մի­­­­­­­ջապէս Պրե­­­մեն գնա­­­ցի։ Հի­­­ւանդ էր։ Դժո­­­ւարու­­­թեամբ էր խօ­­­սում։ Առանց խօս­­­քը եր­­­կա­­­­­­­րաց­­­նե­­­­­­­լու՝ ասաց. «Քեզ հետ մի շատ կա­­­րեւոր հարց եմ քննար­­­կե­­­­­­­լու»։

«Պրեն­­­տա՛, հէնց քեզ հետ խօ­­­սելու հա­­­մար էլ եկել եմ։ Խօ­­­սե՛նք»,-ասա­­­ցի։

«Ես այ­­­լեւս մայր, հայր, ազ­­­գա­­­­­­­կան, եղ­­­բայր՝ ոչ ոք չու­­­նեմ իմ կեան­­­քում, չե՛ն մնա­­­ցել։ Վեր­­­ջերս սկսել եմ շատ մտա­­­ծել վեր­­­ջիս մա­­­սին։ Խօ­­­սել եմ Ճեվ­­­տե­­­­­­­թի, Էֆ­­­թի­­­­­­­քի, Պիւ­­­լենթի եւ Ֆահ­­­րի­­­­­­­յէի հետ։ Քեզ հետ էլ եմ ու­­­զում խօ­­­սել»։

«Հա­­­մեցիր խօ­­­սենք, Պրեն­­­տա՛»։

«Ես, երե­­­ւի, եր­­­կար չեմ ապ­­­րի։ Ցան­­­կա­­­­­­­նում եմ քեզ էլ ասել իմ վեր­­­ջին ցան­­­կութեան ու կտա­­­կի մա­­­սին։ Երբ մա­­­հանամ, դիակս այ­­­րել տո­­­ւէք։ Մո­­­խիրս թա­­­ղէք մօրս գե­­­րեզ­­­մա­­­­­­­նին։ Մոխ­­­րիցս մի բուռ էլ Իս­­­թանպուլ տա­­­րէք եւ Պոս­­­ֆո­­­­­­­րի ջրե­­­րի մէջ լցրէք»։

«Կը լցնեմ, Պրեն­­­տա»։

«Այս եր­­­կուս ու կէս սե­­­նեակա­­­նոց տնից բա­­­ցի՝ ու­­­րիշ ու­­­նե­­­­­­­ցուածք չու­­­նեմ։ Տունս վա­­­ճառէք։ Գու­­­մա­­­­­­­րը, որ­­­պէս օգ­­­նութիւն, ու­­­ղարկէք Հա­­­յաս­­­տա­­­­­­­նի Կիւմրի քա­­­ղաքում Հեր­­­ման Խնդի­­­րեանի հո­­­վանա­­­ւորու­­­թեամբ գոր­­­ծող «Թռչու­­­նեան տուն» ման­­­կա­­­­­­­տան (Terchoonian Childrens Home) որբ երա­­­խանե­­­րին։ Հե­­­ռախօ­­­սով այդ հար­­­ցի մա­­­սին խօ­­­սել եմ Հեր­­­մա­­­­­­­նի հետ։ Նա էլ կ՚անի այն, ինչ պէտք է։ Մոխ­­­րիցս մի բուռ էլ տա­­­րէք «Թռչու­­­նեան տուն»։ Եթէ յար­­­մար լի­­­նի, մի ծառ տնկէք այնտեղ եւ մո­­­խիրս լցրէք ծա­­­ռի ար­­­մա­­­­­­­տին։ Թաղ­­­մանս գա­­­լիք ըն­­­կերնե­­­րին ասէք՝ թող ծա­­­ղիկ չբե­­­րեն, այլ ծա­­­ղիկ­­­նե­­­­­­­րի գու­­­մա­­­­­­­րը հա­­­ւաքեն եւ ու­­­ղարկեն «Թռչու­­­նեան տուն» ման­­­կա­­­­­­­տուն»։

«Դու մի ան­­­հանգստա­­­ցիր, Պրեն­­­տա։ Հան­­­գիստ եղիր։ Ամէն բան կա­­­նեմ՝ քո վեր­­­ջին ցան­­­կութիւնն իրա­­­գոր­­­ծե­­­­­­­լու հա­­­մար»։

«Հէնց դրա հա­­­մար եմ քեզ ասում վեր­­­ջին ցան­­­կութեանս մա­­­սին. գի­­­տեմ, որ կ՚անես»։

«Ինձ վստա­­­հելուդ հա­­­մար շնոր­­­հա­­­­­­­կա՜լ եմ քեզ, Պրեն­­­տա»։

 

Վեր­­­ջին օրեր, դժո­­­ւարի՜ն օրեր

Մի օր Պրեն­­­տա­­­­­­­յի ինքնազ­­­գա­­­­­­­ցողու­­­թիւնը վա­­­տացաւ։ Այդ մա­­­սին յայտնել էին Ճեվ­­­տե­­­­­­­թին եւ Էֆ­­­թի­­­­­­­քին։ Իս­­­կոյն շտա­­­պօգ­­­նութեան մե­­­քենայ կան­­­չե­­­­­­­ցին։ Հի­­­ւան­­­դա­­­­­­­նոց տա­­­րան։ Բժիշկներն ան­­­մի­­­­­­­ջապէս վե­­­րակեն­­­դա­­­­­­­նաց­­­ման բա­­­ժան­­­մունքում պառ­­­կեցրին նրան։

Պրեն­­­տան այ­­­լեւս չկա­­­րողա­­­ցաւ տուն վե­­­րադառ­­­նալ։ Նրա վի­­­ճակը հետզհե­­­տէ վա­­­տացաւ։ Պրեն­­­տա­­­­­­­յի մօտ մի օր հեր­­­թա­­­­­­­պահում էին Ճեվ­­­տեթն ու Էֆ­­­թի­­­­­­­քը, յա­­­ջորդ օրը՝ Պիւ­­­լենթն ու Ֆահ­­­րի­­­­­­­յէն։ Բժիշկներն ըմբռնու­­­մով մօ­­­տեցան այդ հար­­­ցին։

Պրեն­­­տան վախ­­­ճա­­­­­­­նուեց 2017 թ. Մար­­­տի 30-ին։ Ճեվ­­­տե­­­­­­­թը, Էֆ­­­թի­­­­­­­քը, Պիւ­­­լենթն ու Ֆահ­­­րի­­­­­­­յէն նրա թաղ­­­ման արա­­­րողու­­­թիւնը կազ­­­մա­­­­­­­կեր­­­պե­­­­­­­ցին այնպէս, ինչպէս ինքն էր իր կտա­­­կում գրել։ 2017 թ. Ապ­­­րի­­­­­­­լի 20-ին Պրեն­­­տա­­­­­­­յի աճիւ­­­նի մո­­­խիրը լցրե­­­ցին իր մօր գե­­­րեզ­­­մա­­­­­­­նին։ Ես էլ իմ պարտքը կա­­­տարե­­­ցի. հետս եր­­­կու տոպ­­­րակ էի վերցրել, Պրեն­­­տա­­­­­­­յի գե­­­րեզ­­­մա­­­­­­­նի հո­­­ղից մէ­­­կական բուռ լցրե­­­ցի դրանց մէջ։

 

Վեր­­­ջին ցան­­­կութիւնս

Ճեվ­­­տե­­­­­­­թի, Էֆ­­­թի­­­­­­­քի, Պիւ­­­լենթի, Ֆահ­­­րի­­­­­­­յէի հետ խօ­­­սեցի, եւ որո­­­շեցինք հա­­­յերէ­­­նով ու թուրքե­­­րէնով «Վեր­­­ջին ցան­­­կութիւնս» վեր­­­նագրով մի գիրք հրա­­­տարա­­­կել։ Խօ­­­սեցի նաեւ ԱՄՆ-ում բնա­­­կուող Հեր­­­ման Խնդի­­­րեանի հետ։ Միասին ծրագ­­­րե­­­­­­­ցինք իրա­­­կանաց­­­նել Պրեն­­­տա­­­­­­­յի վեր­­­ջին կտա­­­կը։

«Վեր­­­ջին ցան­­­կութիւնս» գիր­­­քը հրա­­­տարա­­­կուել է Մե­­­լինէ Փոհլմա­­­նի, Եայ­­­լա Մյոնխ Պու­­­ճա­­­­­­­քի, Էֆ­­­թիք եւ Ճեվ­­­տեթ Տե­­­միր­­­քա­­­­­­­փընե­­­րի, տոք­­­թոր, փրոֆ. Կլաուս Լի­­­բէ Հար­­­քորտի, Նե­­­ւին Լու­­­ցի, Ֆահ­­­րի­­­­­­­յէ եւ Պիւ­­­լենթ Թու­­­նայնե­­­րի, Այ­­­շէ Եալ­­­չըն Ճան­­­փո­­­­­­­լադի, Պա­­­րան Սէյ­­­հա­­­­­­­նի, Եու­­­սուֆ Ֆաիքի (Պո­­­ճաք), Հեր­­­ման Խնդի­­­րեանի եւ Քե­­­մալ Եալ­­­չը­­­­­­­նի նիւ­­­թա­­­­­­­կան ու բա­­­րոյա­­­կան աջակ­­­ցութեամբ, եւ ստա­­­ցուած ամ­­­բողջ շա­­­հոյ­­­թը նո­­­ւիրո­­­ւելու է «Թռչու­­­նեան տուն» կրթա­­­համա­­­լիր-ման­­­կա­­­­­­­տան երա­­­խանե­­­րին։

Պրեն­­­տա­­­­­­­յի ծա­­­ռը՝ «Թռչու­­­նեան տուն» ման­­­կա­­­­­­­տան բա­­­կում

Հեր­­­ման Խնդի­­­րեանի հետ ծրագ­­­րե­­­­­­­ցինք Պրեն­­­տա­­­­­­­յի կտա­­­կի այն հա­­­տուա­­­ծը, որը վե­­­րաբե­­­րում էր Հա­­­յաս­­­տա­­­­­­­նին եւ Կիւմրիին։

Հեր­­­մանն ասաց. -«Սա­­­սունցի­­­ների պա­­­րը» ներ­­­կա­­­­­­­յացու­­­մը պի­­­տի ցու­­­ցադրվի Կիւմրիում, 2018 թ. Հոկ­­­տեմբե­­­րի 13-ի երե­­­կոյեան։ Պրեն­­­տա­­­­­­­յի ծա­­­ռը կը տնկենք 2018 թ. Հոկ­­­տեմբե­­­րի 14-ին։ Խնդրում եմ խօ­­­սիր Գա­­­րեգին սրբա­­­զան Պեք­­­ճեանի հետ՝ Պրեն­­­տա­­­­­­­յի հո­­­գու հա­­­մար աղօ­­­թելու նպա­­­տակով Հա­­­յաս­­­տան գա­­­լու հար­­­ցի շուրջ։ Ես նրան Կիւմրի եմ հրա­­­ւիրում»։

Խօ­­­սեցի սրբա­­­զանի հետ։ Ասաց. «Ես Պրեն­­­տա­­­­­­­յին լաւ եմ ճա­­­նաչում։ Շատ լաւ գործ էք ձեռ­­­նարկել՝ նրա կտակն իրա­­­կանաց­­­նե­­­­­­­լու հա­­­մար։ Ես էլ սի­­­րով կ՚աղօ­­­թեմ իր հո­­­գու խա­­­ղաղու­­­թեան հա­­­մար»։

2018 թ. Հոկ­­­տեմբե­­­րի 9-ին սրբա­­­զանի հետ միասին եկանք Երե­­­ւան։ Ինձ Հեր­­­մա­­­­­­­նը դի­­­մաւո­­­րեց օդա­­­նաւա­­­կայա­­­նում, իսկ սրբա­­­զանին՝ Էջ­­­միածի­­­նից եկած պաշ­­­տօ­­­­­­­նեանե­­­րը, ով­­­քեր VİP սրա­­­հից անցնե­­­լով՝ նրան տա­­­րան Էջ­­­միածին։

2018 թ. Հոկ­­­տեմբե­­­րի 14-ին, ժա­­­մը 11-ին գնա­­­ցինք «Թռչու­­­նեան տուն» ման­­­կա­­­­­­­տուն-կրթա­­­համա­­­լիր։ 2018 թ. Հոկ­­­տեմբե­­­րի 13-ի երե­­­կոյեան Կիւմրիի՝ «Վար­­­դան Աճե­­­մեանի» անո­­­ւան պե­­­տական դրա­­­մատի­­­կական թատ­­­րո­­­­­­­նում «Սա­­­սունցի­­­ների պա­­­րը» ներ­­­կա­­­­­­­յացու­­­մը բե­­­մադ­­­րած արո­­­ւես­­­տի բո­­­լոր գոր­­­ծիչնե­­­րը յե­­­տաձ­­­գել էին իրենց՝ Երե­­­ւան վե­­­րադար­­­ձը։ «Մենք էլ ենք ցան­­­կա­­­­­­­նում հող ցա­­­նել Պրեն­­­տա­­­­­­­յի ծա­­­ռին» ասե­­­լով՝ Մա­­­ժակ Թո­­­շիկեանի հետ միասին նրանք էլ ման­­­կա­­­­­­­տուն եկան։

Նախ «Թռչու­­­նեան տան» նա­­­խաս­­­րա­­­­­­­հում գտնո­­­ւող Հրանդ Տին­­­քի լու­­­սանկա­­­րի կող­­­քին կա­­­խեցինք Պրեն­­­տա­­­­­­­յին նո­ւիրուած շնոր­­­հա­­­­­­­կալա­­­գիրը։ Սրբա­­­զանն աղօթք ասաց։

Ապա «Թռչու­­­նեան տան» բա­­­կում «Սա­­­սունցի­­­ների պա­­­րը» բե­­­մադ­­­րած արո­­­ւես­­­տի գոր­­­ծիչնե­­­րի եւ ման­­­կա­­­­­­­տան երա­­­խանե­­­րի հետ միասին տնկե­­­ցինք Պրեն­­­տա­­­­­­­յի սո­­­ճին, որը բե­­­րել էր կիւմրե­­­ցի Վա­­­հան Թու­­­մա­­­­­­­սեանը։ Սո­­­ճու ար­­­մա­­­­­­­տին ցա­­­նեցինք Պրե­­­մենից իմ բե­­­րած հո­­­ղը, որ վերցրել էի Պրեն­­­տա­­­­­­­յի գե­­­րեզ­­­մա­­­­­­­նից։ Սրբա­­­զան Գա­­­րեգին Պեք­­­ճեանն աղօ­­­թեց։ «Վեր­­­ջին ցան­­­կութիւնս» գրքերն էլ շա­­­րեցինք Պրեն­­­տա­­­­­­­յի ծա­­­ռի շուրջ։

Խօ­­­սեցինք նաեւ Աւստրիական վար­­­ժա­­­­­­­րանի հո­­­գաբար­­­ձունե­­­րի խորհրդի նա­­­խագահ Պա­­­րան Սէյ­­­հա­­­­­­­նի հետ. Պրեն­­­տա­­­­­­­յի յի­­­շատա­­­կին այս լի­­­սէի բա­­­կում էլ ենք մի ծառ տնկե­­­լու։ Պրեն­­­տա­­­­­­­յի գե­­­րեզ­­­մա­­­­­­­նից հող ենք լցնե­­­լու նաեւ այդ ծա­­­ռի ար­­­մա­­­­­­­տին եւ Իս­­­թանպու­­­լի Պոս­­­ֆո­­­­­­­րի ջրե­­­րի մէջ։

Պրեն­­­տա­­­­­­­յի յի­­­շատա­­­կին մեր կող­­­մից հրա­­­տարա­­­կուած «Վեր­­­ջին ցան­­­կութիւնս» գրքի վա­­­ճառ­­­քի հա­­­մար մի յա­­­տուկ հա­­­շուե­­­համար եմ բա­­­ցել։ Գրքի գու­­­մարն ու­­­ղարկել ցան­­­կա­­­­­­­ցող­­­նե­­­­­­­րը կամ «Թռչու­­­նեան տուն» ման­­­կա­­­­­­­տանը նո­­­ւիրա­­­տուու­­­թիւն անե­­­լու մտադ­­­րութիւն ու­­­նե­­­­­­­ցող­­­նե­­­­­­­րը կա­­­րող են այդ հա­­­շուե­­­համարն օգ­­­տա­­­­­­­գոր­­­ծել։

Վեր­­­ջին ցան­­­կութիւնս՝ աջակ­­­ցութի՜ւն «Թռչու­­­նեան տուն» ման­­­կա­­­­­­­տան որբ երա­­­խանե­­­րին

«Վեր­­­ջին ցան­­­կութիւն» գրքի անու­­­նով Հա­­­յաս­­­տա­­­­­­­նում, ԱՄՆ-ում եւ Գեր­­­մա­­­­­­­նիայում բան­­­կա­­­­­­­յին հա­­­շուե­­­համար է բա­­­ցուել։ Գեր­­­մա­­­­­­­նիայի եւ Եւ­­­րո­­­­­­­պայի հա­­­շուե­­­համա­­­րը եւ շա­­­հառո­­­ւի հա­­­շուե­­­համա­­­րը (IBAN)՝ Kemal Yalcin

(SON ARZUM)

Sparkasse-Bochum

IBAN: DE90 4305 0001 0028 4087 06

Դուք եւս կա­­­րող էք ձեր ներդրումն ու­­­նե­­­­­­­նալ «Թռչու­­­նեան տուն» կրթա­­­համա­­­լիր-ման­­­կա­­­­­­­տան երա­­­խանե­­­րին օգ­­­նե­­­­­­­լու հար­­­ցում՝ յա­­­նուն Պրեն­­­տա Ժամ­­­կո­­­­­­­չեան-Պա­­­շարի հո­­­գու խա­­­ղաղու­­­թեան։ Դուք նոյնպէս կա­­­րող էք կի­­­սել ման­­­կա­­­­­­­տան երա­­­խանե­­­րի ու­­­րա­­­­­­­խու­­­թիւնը։ Ձեզ շնոր­­­հա­­­­­­­կալու­­­թիւն եմ յայտնում՝ «Թռչու­­­նեան տուն» ման­­­կա­­­­­­­տան սա­­­ների անու­­­նից։

Պո­­­խում, 2-ը Նոյեմբերի, 2018 թ.


Kategoriler

ԱՌՕՐԵԱՅ