Ամէն ինչով յատուկ էր

ՀՐԱՆԴ ՏԻՆՔ, 5 Յուլիս 2002

Պարոն Վահան մեր գի­­տու­­թեան ու­­սուցիչն էր, բա­­ռին բուն իմաս­­տով ու­­սուցիչ։ Բնա­­գիտու­­թիւնը կամ տարրա­­­բանու­­թիւնը ո՛չ թէ գի­­տու­­թեան այդ սա­­ռը լե­­զուով, այլ փոր­­ձա­­­գիտու­­թեան զա­­նազան եղա­­նակ­­նե­­­րով կը յա­­ջողէր ու­­սա­­­նողի ու­­ղե­­­ղին մէջ թրոշ­­մել։ Այդ յատ­­կութեան կա­­խար­­դանքը կու գար անոր աշա­­կեր­­տին հետ ու­­նե­­­ցած յա­­րաբե­­րու­­թե­­­նէն։ Չէր քա­­րոզեր պա­­րոն Վա­­հան, ան իր կե­­ցուած­­քով ար­­դէն օրի­­նակ մըն էր բո­­լորիս հա­­մար։ Երի­­տասար­­դութեան մեծ եռե­­ւեփում ապ­­րած տա­­րինե­­րուն ու­­սուցչա­­գոր­­ծեց Դպրե­­վան­­քին մէջ։ Մենք Դպրե­­վան­­քի ու­­սա­­­նող­­ներս առ­­հա­­­սարակ չքա­­ւոր դա­­սակար­­գէն կու գա­­յինք եւ ան­­խուսա­­փելի էր երկրի քա­­ղաքա­­կան ալե­­կոծումնե­­րով չազ­­դո­­­ւիլ։ Ար­­դա­­­րեւ այդ տա­­րի աւար­­տա­­­կան դա­­սարա­­նի սա­­ները խու­­ժած էին տաս­­նե­­­րորդ դա­­սարան եւ այդ պա­­հուն դա­­սաւան­­դող անգլե­­րէնի ու­­սուցի­­չը ծե­­ծի են­­թարկած, աշա­­կերտնե­­րուն վրայ ճնշում բա­­նեց­­նե­­­լուն պատ­­ճա­­­ռաւ։ Դպրո­­ցի վար­­չութիւ­­նը խիստ զայ­­րա­­­ցած էր եւ պատ­­րաստո­­ւած էր այդ դէպ­­քին մի­­ջամուխ եղած աշա­­կերտնե­­րը պատ­­ժե­­­լու։ Եւ պա­­րոն Վա­­հան այդ պայ­­մաննե­­րու տակ իսկ մեզ­­մով մտա­­հոգո­­ւած ան­­կիւն մը քա­­շուած կը սպա­­սէր դպրո­­ցի վար­­չութեան որո­­շու­­մին։ Հա­­կառակ որ ես այդ դէպ­­քին մէջ մե­­ղաւոր չէի, փոր­­ձած էի ու­­սուցի­­չը պաշտպա­­նել, բայց նո­­րէն դդու­­մը իմ գլխուս պայ­­թե­­­ցաւ։ Եւ ես այդ շրջա­­նին ան­­կարգու­­թիւնը, անհնա­­զան­­դութիւ­­նը, հե­­րոսու­­թիւն կար­­ծե­­­լու աս­­տի­­­ճան ան­­փորձ էի։ Կը սի­­րէի ան­­կարգու­­թիւնը։ Ան­­կարգու­­թեան երե­­ւոյթնե­­րէն մէ­­կը, նոյ­­նիսկ այնքան սի­­րելի պա­­րոն Վա­­հանին դա­­սին առանց կօ­­շիկի, առանց գուլպա­­յի մտնելն էր։ Բայց ան չէր կորսնցներ իր վե­­հու­­թիւնը։ Պահ մը գրա­­տախ­­տա­­­կին առ­­ջեւ կա­­ւիճի փո­­շին թօ­­թուեց ու դէ­­պի ինձ դառ­­նա­­­լով «Հրանդ զա­­ւակս պի­­տի մսիս առանց գուլպա­­յի» ըսաւ։ Վեր­­ջա­­­պէս զիս ան­­կիւն մը կան­­ջե­­­լով խրա­­տելը չեմ կրնար մոռ­­նալ։ «Հրանդ զա­­ւակս ասոնք քեզ պի­­տի վտա­­ռեն, աւե­­լի լաւ է որ այդ հա­­ճոյ­­քը չի տաս եւ դուն քու կամ­­քովդ հե­­ռանաս դպրո­­ցէն։ Գնա՛ եւ ու­­րիշ դպրո­­ցէ մը աւար­­տէ քու դա­­սարա­­նը։ Այդպէս ալ ըրի։ Մեր անիշ­­խա­­­նակա­­նու­­թեան դէմ իր վեհ կե­­ցուած­­քը եր­­բեք չեմ մոռ­­նար։ Կեան­­քիս բո­­լոր հանգրո­­ւան­­նե­­­րուն յի­­շեցի զինք։ Ան­­գամ մը որ հե­­ռացաւ այս քա­­ղաքէն եր­­բեք կրկին ոտք չդրաւ։ Քա­­նի, քա­­նի ան­­գամներ որ­­պէս Դպրե­­վան­­քի նախ­­կին սա­­ներ զինք հրա­­ւիրել ու­­զե­­­ցինք, բայց միշտ ապար­­դիւն մնաց մեր բո­­լոր ջան­­քե­­­րը։ Շատ ուշ լսե­­ցինք որ պա­­րոն Վա­­հան քա­­ղաքա­­ցիական իրա­­վիճակ չու­­նէր այս երկրին մէջ։ Ոչ այս երկրին, ոչ ալ ու­­րիշ որե­­ւէ երկրի քա­­ղաքա­­ցին էր։ Վեր­­ջա­­­պէս որո­­շած էր հե­­ռանալ այս տե­­ղէն։ Հե­­ռանալ ու ապաս­­տան գտնել, այնպի­­սի տեղ մը, ուր զինք պի­­տի չար­­հա­­­մար­­հեն։

Այսպէս հե­­ռացաւ մեզ­­մէ եւ հաս­­տա­­­տուե­­ցաւ Նիս քա­­ղաքը։ Երբ որ ան­­ցա­­­գիր ստա­­ցայ, իմ այ­­ցե­­­լու­­թեան առա­­ջին վայ­­րե­­­րու կար­­գին յի­­շեցի Նի­­սը։ Պի­­տի եր­­թա­­­յի ու տես­­նէի զինք։ Տա­­րիներ անց բազ­­մա­­­յարկ շէն­­քի մը հա­­մեստ յար­­կա­­­բաժ­­նի մը մէջ հան­­դի­­­պած ենք իրա­­րու։ Այդ օր մե­­զի հետ էին Նի­­սի հայ հա­­մայնքի ծա­­նօթ երե­­ւելի դէմ­­քեր Սամ­­սոն Էօզա­­րարատ եւ Գրի­­գոր Աժ­­տարհա­­նեան։ Եր­­կուքն ալ կը գուրգու­­րա­­­յին պա­­րոն Աճե­­մեանի վրայ։ Մինչդեռ ես որ­­քան կ՚ու­­զէի այդ սե­­նեակին մէջ իր հետ առան­­ձին ըլ­­լալ եւ ազա­­տօրէն կա­­րենանք լալ իրար հետ։

Պա­­րոնին հետ միասին այ­­ցե­­­լեցինք Նի­­սի Պար­­սա­­­մեան վար­­ժա­­­րանը։ Զրու­­ցե­­­ցինք տի­­կին Այ­­տա­­­յի հետ եւ դպրո­­ցի երի­­տասարդ սա­­ներուն։ Բնա­­ւորու­­թիւնը բնաւ չէ փո­­խուած, կը հե­­տաքրքրո­­ւի, կարգ մը աշա­­կերտնե­­րուն հաս­­ցէ­­­ները իմա­­նալ կ՚ու­­զէ։ Կը փո­­խան­­ցեմ իրեն։ Իմ տո­­ւած տե­­ղեկու­­թիւննե­­րը կ՚ար­­ձա­­­նագ­­րէ թուղթի մը վրայ եւ այդ թուղթը գի­­տեմ որ պի­­տի հաս­­նի իր հաս­­ցէատէ­­րերուն եւ քա­­նի մը զգա­­ցական տո­­ղերով անոնք ալ պի­­տի հա­­ղոր­­դո­­­ւին պա­­րոն Վա­­հանի պա­­տուա­­ւոր ինքնու­­թե­­­նէն։ Կը զգա­­յի թէ որ­­քան ու­­րախ եղած է իմ այ­­ցե­­­լու­­թիւնով։

Դպրե­­վան­­քի յիս­­նա­­­մեակի առ­­թիւ կրկին կը հրա­­ւիրեմ զինք, բայց ան դար­­ձեալ կը մեր­­ժէ։ «Ին­­ծի մի դպչիք։ Ես այսպէս լաւ եմ։ Եւ ար­­դէն միշտ ձե­­զի հետ»։

Ամէն ան­­գա­­­մուն որ կը հարցնէինք «Ինչպէ՞ս էք պա­­րոն» միշտ նոյն հաս­­տատ կամ­­քով կը պա­­տաս­­խա­­­նէր. «Շատ լաւ եմ»։ Ու­­րախ էր Ֆրան­­սա­­­յի մէջ։ Ու­­րախ էր ինքզինք դրախ­­տը կար­­ծե­­­լու աս­­տի­­­ճան։ Կը խոս­­տո­­­վանէր «Եթէ օր մը յան­­կարծ դրախտ եր­­թամ պի­­տի դժուարա­­նամ հա­­ւատա­­լու, չէ որ ես ար­­դէն միշտ դրախ­­տը եղած եմ»։

Kategoriler

ԱՌՕՐԵԱՅ