Մարդիկ պատմութեան շատ երկար մէկ ժամանակին կամայ, թէ ակամայ յօժարեցան հզօրին ձայնին։ Բաւականին երկար եւ ողբերգական պատմութիւն մըն է, հզօրին ձայնին մեծամասնութեան ձայնի դիմաց իր ազդեցութիւնը կորսնցնելու ոդիսականը։ Արդարութեան զգացումն էր, այդ կարեւոր փոփոխութիւնը թելադրողը։ Դարձեալ երկար տարիներու կարիք զգացուեցաւ, որպէսզի գիտակցինք թէ էական եղածը մեծամասնութեան կամքի կողքին փոքրամասնութեան իրաւունքները պաշտպանելն է։ Այսպէսով ձեւաւորուեցաւ եւ դարձեալ կարեւոր վերիվայրումներ արձանագրելէ ետք հաստատուեցաւ մեր ժամանակներու ընկալումով ընտրութեան համակարգը։ Ներկայիս ժողովրդավարութիւնը որդեգրած երկիրներու մէջ մարդիկ որոշ հերթականութեամբ կ՚երթան ընտրութեան սնտուկներու դիմաց եւ իրենց տուած ձայներով կը ճշդեն երկրի յաջորդ շրջանի վարիչները։
Սակայն երբ այս մասին գիտակցութիւնը բաւականին չէ ձեւաւորուած այս համակարգն ալ դիւրաւ կրնայ շրջուիլ։ Թուրքիոյ մէջ վերջերս կ՚ապրինք այս օրինակը։ Ներկայ իշխանութիւնը չէ կրցած հանդուրժել կորսնցնելու խորհրդի եւ այս երկրորդ անգամն է, որ իր պարտութենէն ետք կը տապալէ ընտրութեան սնտուկը, կը մերժէ ելած արդիւնքին յօժարիլ եւ կը պարտադրէ ընտրութեան կրկնութիւնը։
Շաբաթավերջին Թուրքիոյ մէջ տեղի պիտի ունենան Իսթանպուլի քաղաքապետը ճշդող ընտրութիւնները։ Իրականութեան մէջ այդ ընտրութիւնը կատարուած էր եւ ձայներու մեծամասնութեամբ քաղաքապետ ընտրուած էր ընդդիմադիր Հանրապետական կուսակցութեան թեկնածու Էքրեմ Իմամօղլու։ Այսօր երբ տրամաբանութենէ հեռու պատճառաբանութիւններով չեղեալ համարուած ընտրութիւնը կը կրկնուի, շատերու մտքերուն մէջ նոյն հարցումը կայ։ «Հապա եթէ դարձեալ Իմամօղլու ընտրուի ի՞նչ պիտի ըլլայ նախագահ Էրտողանի հակազդեցութիւնը»։ Մեզի համար հանելուկի բնոյթ ունեցող այս հարցումը անշուշտ որ նախապէս օրակարգի եկած է եւ պատասխանն ալ յստակացած գոնէ որոշ շրջանակներու համար։ Իսկ այս շրջանակներէն դուրս մնացողներէն ամենաբանիմացը անգամ միայն մէկ պատասխան ունի, որ հետեւեալն է՝ «Ամէն ինչ կրնայ ըլլալ»։ Իրաւ ալ անցնող ժամանակներու ընծայած փորձառութիւնը միայն այս կը թելադրէ։ Այդ ամէն ինչի մէջ կրնայ մտնել երկիրը պատերազմի դաշտ դարձնելու վարկածը, քաղաքացիական կռիւ հրահրելու հաւանականութիւնը եւ տակաւին բազմաթիւ ու բազմաբնոյթ չարիք։
Նախախնամութեան թելադրանքն է, թէ ի՞նչ է երկրի հետ միասին գրեթէ նոյն օրերուն պոլսահայութիւնը եւս կ՚ապրի ընտրութեան անսովոր օրինակ մը։ Տակաւին բաւական հեռու կ՚երեւինք պատրիարքի մը ընտրութեան գործընթացքէն, բայց արդէն մտած ենք այթ հունին, քանի որ շուտով պիտի ճշդենք դէպի պատրիարքի ընտրութիւն տանող գործընթացը ղեկավարելիք տեղապահի ընտրութեան։ Ինչպէս որ Պոլսոյ քաղաքապետի ընտրութեան մէջ բոլոր հայեացքները ուղղուած են նախագահ Էրտողանին, պատրիարքական ընտրութեան մէջ ալ շունչերնիս կտրած կը սպասենք Արամ Արքեպիսկոպոսի հակազդեցութիւնը կանխատեսելու։ Արդեօք պիտի յօժարի հոգեւորականներու համագումար նիստի արդիւնքին։ Թէ ոչ դարձեալ վերջին վայրկեանին գլխարկէն նոր նապաստակ մը պիտի դուրս հանէ։ Ինչպէս որ Իսթանպուլի քաղաքապետի ընտրութիւնը քաղաքական բնոյթ ունի, նոյնպէս քաղաքական բնոյթ ունի պատրիարքի ընտրութիւնը։ Արդարեւ մենք տակաւին երկար շաբաթներ ակամայ տուայտինք մեզի համար անհաճոյ նիւթեր դարձած ընտրութիւններու մասին միտքեր ածելու։ Այժմէն համբերութիւն բոլոր ընթերցողներուն։
pakrates@yahoo.com