Ներկայացուցիչներու տունը ընդունեց Ցեղասպանութեան մասին բանաձեւ

ԱՄՆ-ի Խորհրդա­րանի կա­ռոյցնե­րէն Ներ­կա­յացու­ցիչնե­րու տու­նը 29 Հոկ­տեմբե­րին կա­յացած ժո­ղովով պաշ­տօ­նապէս ճանչցած եղաւ Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թիւնը։ Քո­ւէար­կութեան կողմ եղան 405 պատ­գա­մաւոր­ներ եւ դէմ միայն 11 ձայն։ Այս որո­շու­մը նաեւ կը հաս­տա­տէ ցե­ղաս­պա­նու­թեան տա­րինե­րուն Ամե­րիկա­յի դես­պան Մորկնթաուի աղա­ղակ­նե­րը։ Ան եղած­նե­րու հա­մար կը գո­չէր. «Կա­տարո­ւածը ամ­բողջ ցեղ մը բնաջնջել կը մի­տի»։ Բա­նաձե­ւը նաեւ կը թե­լադ­րէ ուսման ծրագ­րին մէջ նե­րառ­նել այս խնդի­րը, որ­պէսզի յա­ջորդ սե­րունդներ աւե­լի զգօն ըլ­լան նման պա­տահար­նե­րու նկատ­մամբ։

Ան­շուշտ որ պա­տահա­ծը ար­տա­կարգ երե­ւոյթ մըն է, քա­նի որ նա­խապէս նման բնոյ­թի բա­նաձեւ­ներ յա­ճախա­կի կեր­պով օրա­կար­գի եկած, բայց իշ­խա­նու­թիւննե­րու մի­ջամ­տութեամբ եր­բեք չէին հա­սած քո­ւէար­կման փու­լին։ Այդ մա­սին թէ երկրի նա­խագա­հը եւ թէ Ար­տա­քին գոր­ծոց կամ Պաշտպա­նու­թեան նա­խարար­նե­րը ճնշում բա­նեց­նե­լով յա­ջողած էին բա­նաձե­ւի քո­ւէարկման ար­գելք ըլ­լա­լու։ Այս ան­գամ կ՚ար­ժէ հարց տալ, թէ ի՞նչ պա­տահե­ցաւ, որ բո­լոր նիւ­թե­րու մէջ լուրջ տա­րակար­ծութիւն ապ­րած Հան­րա­պետա­կան եւ Ժո­ղովրդա­վարա­կան կու­սակցու­թիւննե­րու պատ­գա­մաւոր­նե­րը յա­ջողե­ցան միաձայ­նութեան յան­գիլ եւ միաս­նա­բար քո­ւէար­կել նոյն ուղղու­թեամբ։

Ան­շուշտ այստեղ կա­րեւոր գոր­ծօն մը ըլ­լալ կը թո­ւի Սու­րիոյ ներ­քին պա­տերազ­մը եւ այդ պա­տերազ­մի ըն­թացքին Թուրքիոյ որ­դեգրած ար­շա­ւիչ քա­ղաքա­կանու­թիւնը։

Թուրքիա այս բնոյ­թով գոր­ծո­ղու­թեան մը սկսե­լու հա­մար թոյլտո­ւու­թիւն ստա­ցած էր նա­խագահ Թրամ­բէն։ Թրամբ է, որ բա­նակը ետ քա­շելով ճամ­բայ բա­ցած էր թրքա­կան զօր­քե­րու յա­ռաջըն­թա­ցին եւ մա­նաւանդ ալ այս որո­շու­մը առած էր իր անձնա­կան հա­մոզումնե­րով։ Չէր դի­մած Ծե­ռակոյ­տին եւ Ներ­կա­յացու­ցիչնե­րու տան։ Ար­դա­րեւ այդ նոյն ժո­ղովի ըն­թացքին Թուրքիոյ հան­դէպ պատ­ժա­միջոց­ներ պա­հան­ջող բա­նաձե­ւը եւս վա­ւերա­ցուե­ցաւ, այս ան­գամ 403 կողմ ձայ­նե­րու դէմ, միայն 16 դէմ ձայ­նե­րով։

Բա­նաձե­ւի վա­ւերա­ցու­մէն ետք եղե­լու­թիւնը մեկ­նա­բանող ան­դամնե­րը շեշ­տե­ցին իրենց վճռի ար­դա­րու­թիւնը։ «Այ­սօր իրո­ղու­թիւնն է, որ յաղ­թա­նակած է։ Սնան­կա­ցած են հա­կալո­պիա­կան քա­ղաքա­կանու­թիւննե­րը։ Այ­սօր Խորհրդա­րանը ար­դա­րու­թեան կողմ եղած է։ Յետ այ­սու առիթ չենք տար սպառ­նա­լիք­նե­րուն։ Այս կը պա­հան­ջէ Ամե­րիկա­յի պա­տիւը»։

Այս եւ նման բա­ցատ­րութիւննե­րով հան­դերձ Խորհրդար­նի նա­խագահ Բե­լոսի Արտ. Գործ Յանձնա­խումբի նա­խագահ Էն­ճըլ, Հան­րա­պետա­կան­նե­րու պետ Սմիթ եւ Պի­լիրա­քիս կը յայտնեն թէ Հիւ­սի­սային Սու­րիոյ մէջ քիւրտե­րու դէմ գոր­ծո­ւած­նե­րը ազ­դած են այս որո­շու­մին վրայ։ Անոնք նաեւ յի­շեցին հան­րա­պետու­թեան հռչակ­ման 96-ամեակը եւ կոչ ըրին այս հանգրո­ւանին աւե­լի պա­տաս­խա­նատու քա­ղաքա­կանու­թիւն մը ըն­դունե­լու հա­մար։

Օրի­նակ տո­ւին Գեր­մա­նիան, որ քա­ջու­թիւն ու­նե­ցաւ իր ամօ­թալի ան­ցեալին հետ առե­րեսո­ւելու։ «Եթէ Գեր­մա­նիա այ­սօր ու­նի ժո­ղովրդա­վարու­թեան ամուր յատ­կութիւններ, այդ կը պար­տի իր ան­ցեալին հետ առե­րեսո­ւած ըլ­լա­լուն»։

«Թուրքիա փո­խանակ ցե­ղաս­պա­նու­թիւնը ու­րա­նալու, սպառ­նա­լիք­նե­րով ար­դիւնք առ­նե­լու ձգտե­լու պէտք է խու­սա­փի իր երկրի ընդդի­մադիր­նե­րը ճնշե­լէ, ակա­դեմա­կան­նե­րը բան­տարկե­լէ եւ պէտք է որ­դեգրէ քա­ղաքա­կիրթ աշ­խարհի հա­մաձայ­նած սկզբունքնե­րը»։

Ան­շուշտ կան նաեւ այս որո­շու­մին դէմ առար­կողներ ալ։ Անոնց հա­մաձայն որո­շու­մը ինքնին պար­տադրող յատ­կութիւն մը չու­նի։ Հե­տեւա­բար սահ­մա­նափակ է նաեւ անոր ազ­դե­ցու­թիւնը։ Սա միայն Ներ­կա­յացու­ցիչնե­րու տան պարզ մէկ առա­ջարկն է։ Չու­նի աւե­լի մեծ նշա­նակու­թիւն։ Ծե­րակոյ­տի եր­կու ազ­դե­ցիկ գոր­ծիչներ Թեք­սա­սի ծե­րակու­տա­կան Թեթ Քրուզ եւ Ար­տա­քին գոր­ծե­րու յանձնա­խումբի նա­խագահ Պոպ Մե­նենտըս խոր­հուրդ կու տան, որ ամե­նակարճ ժա­մանա­կի ըն­թացքին նման բա­նաձեւ մը ներ­կա­յացո­ւի նաեւ Ծե­րակոյ­տին։ Ծե­րակոյ­տը պի­տի կրնայ քննար­կել պատ­ժա­միջոց­նե­րը եւս։ Անոնք յոյս ու­նին, որ ձայ­նե­րու նման մե­ծամաս­նութիւ­նով մը եթէ բա­նաձե­ւը անցնի Ծե­րակոյ­տէն, նա­խագահն ալ պի­տի դժո­ւարա­նայ այդ որո­շու­մը չե­ղեալ հա­մարե­լու։