Չինաստանի մէջ հայաստանցի մը

ԼՈՒՍՅԷՆ ՔՈՓԱՐ

Երե­ւանի Պե­­­տական Հա­­­մալ­­­սա­­­­­­­րանի առա­­­ջին դա­­­սարա­­­նի, առա­­­ջին օրս էր։ Ես ու ամու­­­սինս մտանք ամ­­­պիոնի դու­­­ռէն ներս։ Ան­­­ծա­­­­­­­նօթ քա­­­ղաքի, ան­­­ծա­­­­­­­նօթ մթնո­­­լոր­­­տի մը մէջ քիչ մը ամչկոտ, քիչ մը տա­­­տամ­­­սող աչ­­­քե­­­­­­­րով տե­­­ղաւորու­­­եցանք աթո­­­ռի մը վրայ։ Գլխու շար­­­ժումով բա­­­րեւե­­­ցի կող­­­քի աթո­­­ռը նստող խնդրու­­­մե­­­­­­­րես աղջկան։ «Բա­­­րեւ» պա­­­տաս­­­խա­­­­­­­նեց ժպտա­­­լով։ Այս ժպի­­­տը 22 տա­­­րի առաջ մտաւ իմ կեանքս եւ մենք Նա­­­յիրու­­­հիին հետ աշ­­­խարհի չորս ծա­­­գերը, ուր որ ցրո­­­ւինք սիր­­­տով միասին ենք։

Այ­­­սօր սի­­­րելի ըն­­­կե­­­­­­­րու­­­հիս Նա­­­յիրու­­­հի Ստե­­­փանեան Չի­­­նաս­­­տա­­­­­­­նէն կը պա­­­տաս­­­խա­­­­­­­նէ իմ հար­­­ցումնե­­­րուն։

Գի­­­տեմ թէ Հա­­­յաս­­­տա­­­­­­­նէն Չի­­­նաս­­­տան գաղ­­­թած ես։ Երբ եւ ին­­­չո՞ւ Չի­­­նաս­­­տան գա­­­ցիր։

Չի­­­նաս­­­տա­­­­­­­նը, ըլ­­­լա­­­­­­­լով աշ­­­խարհի հնա­­­գոյն եւ զար­­­գա­­­­­­­ցած երկրնե­­­րէն մէ­­­կը, մե­­­ծագոյն հե­­­տաքրքրու­­­թիւն յա­­­ռաջա­­­ցու­­­ցած էր իմ մօտ։ 2018-թո­­­ւակա­­­նին ես տե­­­ղափո­­­խուե­­­ցայ Չիանաս­­­տան բնա­­­կելու եւ աշ­­­խա­­­­­­­տելու նպա­­­տակով։ Կ՚ու­­­սումնա­­­սիրեմ չի­­­նական մշա­­­կոյ­­­թը, փի­­­լիսո­­­փայու­­­թիւնը, լե­­­զուն եւ կեն­­­ցա­­­­­­­ղը...։

Աշ­­­խա­­­­­­­տած եմ Չի­­­նաս­­­տա­­­­­­­նի Ան­­­հո­­­­­­­ւի նա­­­հան­­­գի Բենգբու քա­­­ղաքը։ Վեր­­­ջին եր­­­կու ամիս­­­նե­­­­­­­րուն կը բնա­­­կիմ Շան­­­սի նա­­­հան­­­գի Յան­­­չո­­­­­­­ւան քա­­­ղաքը։

Հա­­­մավա­­­րակի առա­­­ջին շրջա­­­նին ո՞ւր էիր եւ ին­­­չե՞ր եղաւ։

Մինչ հա­­­մավա­­­րակի բա­­­ցայայ­­­տումը՝ 2020թ.ի Յու­­­նո­­­­­­­ւարի 9-ին, վե­­­րադար­­­ձայ Հա­­­յաս­­­տան՝ ար­­­ձա­­­­­­­կուրդս հայ­­­րե­­­­­­­նիքի մէջ, ըն­­­տա­­­­­­­նեկան մթնո­­­լոր­­­տով անցնե­­­լու հա­­­մար։ Սա­­­կայն եր­­­կու շա­­­բաթ անց Չի­­­նաս­­­տա­­­­­­­նի մէջ հա­­­մավա­­­րակը բա­­­ցայայ­­­տուեցաւ եւ սկսաւ արա­­­գօրէն տա­­­րածո­­­ւիլ։ Չի­­­նաս­­­տա­­­­­­­նի չի­­­նական տո­­­մարով նոր տա­­­րուայ տօ­­­ները սկսած էին։ Չի­­­նացի­­­ները սո­­­վորոյթ ու­­­նին նոր տա­­­րին նշել ընտա­­­նե­­­­­­­կան մի­­­ջավայ­­­րի մէջ։ Այդ պատ­­­ճա­­­­­­­ռով մի­­­լիոնա­­­ւոր չի­­­նացի­­­ներ կը վե­­­րադառ­­­նա­­­­­­­յին իրենց բնա­­­կավայ­­­րե­­­­­­­րը՝ տօ­­­նը ըն­­­տա­­­­­­­նիքի ան­­­դամնե­­­րով նշե­­­լու հա­­­մար։

Ես, բնա­­­կանա­­­բար յե­­­տաձ­­­գե­­­­­­­ցի թռիչքս, բայց պար­­­բե­­­­­­­րաբար կապ կը հաս­­­տա­­­­­­­տէի չի­­­նացի գոր­­­ծընկեր­­­նե­­­­­­­րուս հետ։ Քա­­­ղաքը ամ­­­բողջո­­­վին փակ էր։ Ոչ ոք կր­­­նար հե­­­ռանալ կամ ետ դառ­­­նալ։

2020 թո­­­ւակա­­­նի Սեպ­­­տեմբե­­­րի 11-ին կրկին վե­­­րադար­­­ձայ Չի­­­նաս­­­տան։

Այժմ կ՚աշ­­­խա­­­­­­­տիմ ու­­­սումնա­­­կան կեդ­­­րո­­­­­­­նի մը մէջ 2-12 տա­­­րեկան տա­­­րիքա­­­յին խմբի երա­­­խանե­­­րու հետ։ Երա­­­խանե­­­րը քա­­­ջատե­­­ղեակ են վա­­­րակէն պաշտպա­­­նուե­­­լու կա­­­նոն­­­նե­­­­­­­րուն եւ խստա­­­գոյնս կը հե­­­տեւին անոնց։

Թուրքիան դժո­­­ւար կ՚անցնէ այս օրե­­­րը։ Իսկ դուք Չի­­­նաս­­­տան ինչպէ՞ս կ՚անցնէք 2021-ը։

2021 թո­­­ւակա­­­նի Յու­­­նո­­­­­­­ւար ամ­­­սուն հա­­­մավա­­­րակը սկսաւ աճիլ։ Որոշ նա­­­հանգնե­­­րու դպրոց­­­նե­­­­­­­րը ժամ­­­կէ­­­­­­­տէն շուտ փա­­­կուե­­­ցան։ Սկսաւ խիստ կա­­­նոն­­­նե­­­­­­­րու սահ­­­մա­­­­­­­նու­­­մը։ Չի­­­նական Նոր Տա­­­րուայ տօ­­­նին չէր խրա­­­խու­­­սո­­­­­­­ւեր ճամ­­­բորդե­­­լը։ Մէկ ամիս անց ար­­­դէն իրա­­­վիճա­­­կը վե­­­րահսկե­­­լի դար­­­ձած էր եւ հա­­­մավա­­­րակի աճը կտրուկ նո­­­ւազած։ Մարտ ամ­­­սուն նո­­­րէն բա­­­ցուե­­­ցան կրթա­­­կան հաս­­­տա­­­­­­­տու­­­թիւննե­­­րը։

Ներ­­­կայ պա­­­հուն Չի­­­նաս­­­տա­­­­­­­նի մէջ հա­­­մավա­­­րակի թի­­­ւը նո­­­ւազա­­­գոյ­­­նի հա­­­սած է՝ իրենց խիստ, կազ­­­մա­­­­­­­կեր­­­պո­­­­­­­ւած հա­­­կահա­­­մավա­­­րակա­­­յին պայ­­­քա­­­­­­­րի շնոր­­­հիւ։ Մինչ այ­­­սօր ալ կ՚ան­­­խարգե­­­լիչ կա­­­նոն­­­ներ սահ­­­մա­­­­­­­նուած են հա­­­մավա­­­րակի տա­­­րածու­­­մը կան­­­խե­­­­­­­լու հա­­­մար։ Ամէն առա­­­ւօտ փո­­­ղոց­­­նե­­­­­­­րը կ՚ախ­­­տա­­­­­­­հանուն։ Սկզբնա­­­կան շրջա­­­նին քա­­­րան­­­թի­­­­­­­նի ժա­­­մանակ շա­­­բաթո­­­ւայ մէջ մէկ ան­­­գամ կրնա­­­յինք դուրս գալ տու­­­նէն 30 վայրկեանով։ Ան ալ մթե­­­րային խա­­­նութ եր­­­թա­­­­­­­լու հա­­­մար...։ Ամէն հաս­­­տա­­­­­­­տու­­­թիւն մտնե­­­լու ատեն պար­­­տա­­­­­­­դիր կը ջեր­­­մա­­­­­­­չափո­­­ւէինք։ Դի­­­մակը պար­­­տա­­­­­­­դիր էր ամե­­­նու­­­րէք։ Հի­­­մա կան­­­խարգե­­­լիչ պայ­­­մաննե­­­րը աւե­­­լի թոյլ են վա­­­րակի ցած ցու­­­ցա­­­­­­­նիշի հետ պայ­­­մա­­­­­­­նաւո­­­րուած։ Միայն փո­­­խադ­­­րութեան մի­­­ջոց­­­նե­­­­­­­րուն եւ փակ հաս­­­տա­­­­­­­տու­­­թիւննե­­­րու մէջ պէտք է դի­­­մակ կրենք։

Ներ­­­կայ պա­­­հուն աշ­­­խա­­­­­­­տավայ­­­րի մէջ դի­­­մակ չենք կրեր։ Հա­­­մավա­­­րակով վա­­­րակո­­­ւած երա­­­խանե­­­րու շատ քիչ դէպ­­­քեր գրան­­­ցո­­­­­­­ւած են։ Հոս երա­­­խանե­­­րը շատ թե­­­թեւ տա­­­րած են հի­­­ւան­­­դութիւ­­­նը։

Դպրո­­­ցի մէջ կամ ձեր ծա­­­նօթ­­­նե­­­­­­­րէն վա­­­րակո­­­ւած­­­ներ կամ մա­­­հացող­­­ներ եղան։

Ոչ, այստեղ իմ ըն­­­կերնե­­­րու շրջա­­­նակը վա­­­րակ­­­ման կամ մա­­­հացու­­­թեան դէպք չէ ու­­­նե­­­­­­­ցած։

Չի­­­նաս­­­տա­­­­­­­նի մօտ պար­­­տա­­­­­­­դիր է՞ պա­­­տուաս­­­տո­­­­­­­ւիլը։ Ամէն մարդ պա­­­տուաս­­­տո՞ւծ է։

Դեռ ոչ բո­­­լորն են պա­­­տուաս­­­տո­­­­­­­ւած, քա­­­նի որ պա­­­տուաստման գոր­­­ծընթա­­­ցը նոր է սկսած։ Տե­­­ղեակ եմ, որ մի­­­լիոնա­­­ւոր մար­­­դիկ հեր­­­թագրո­­­ւած են պա­­­տուաս­­­տո­­­­­­­ւելու հա­­­մար։ Առայժմ կը գոր­­­ծէ պա­­­տուաս­­­տո­­­­­­­ւելու կա­­­մաւոր սկզբունքը։

Գի­­­տեմ որ հա­­­մավա­­­րակի շրջա­­­նին դուն մի­­­ջոց մը Հա­­­յաս­­­տան մնա­­­ցիր։ Հոն ինչպէ՞ս էր վի­­­ճակը այդ առա­­­ջին օրե­­­րուն։

Այո, հա­­­մավա­­­րակի տա­­­րած­­­ման շրջա­­­նին ես կը գտնո­­­ւէի Հա­­­յաս­­­տան։ Ան­­­կեղծ ըսեմ որ՝ հա­­­մավա­­­րակա­­­յին շրջա­­­նը շատ տա­­­տանո­­­ղական էր. ժա­­­մանա­­­կաշրջան կար, երբ վա­­­րակո­­­ւած­­­նե­­­­­­­րու թի­­­ւը կտրուկ կ՚աճէին, այ­­­նուհե­­­տեւ աս­­­տի­­­­­­­ճանա­­­բար կը նո­­­ւազէին։ Կը հե­­­տեւիմ Հա­­­յաս­­­տա­­­­­­­նի ան­­­ցուդար­­­ձե­­­­­­­րուն եւ ցա­­­ւօք կը նկա­­­տեմ թէ վա­­­րակ­­­ման դէպ­­­քե­­­­­­­րու մէջ զգա­­­լի աճ կը նկա­­­տուի։

Իսկ այժմ Չի­­­նաս­­­տա­­­­­­­նի մէջ հա­­­մավա­­­րակի աճ կա՞յ։

Ո՛չ, չկայ, Չի­­­նաս­­­տա­­­­­­­նը ըստ երե­­­ւոյ­­­թի յաղ­­­թա­­­­­­­հարեց այս աղէ­­­տը շնոր­­­հիւ իշ­­­խա­­­­­­­նու­­­թիւննե­­­րու հե­­­տեւո­­­ղական ջան­­­քե­­­­­­­րուն եւ ժո­­ղովուրդի գի­­տակ­­ցութեան։

Kategoriler

ԱՌՕՐԵԱՅ