DOSYA

26 Ağustos 1896 Osmanlı Bankası baskınıyla birlikte İstanbul’a Ermeni karşıtı bir şiddet dalgası hakim oldu. Bu baskını ve pogromu, Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü’nden Prof. Edhem Eldem’le konuştuk.

Fotoğrafçı Murat Ezer yakın zamanda Sivas Zara’nın yolunu tuttu, eski Ermeni mahallesinde gezindi, fotoğraf çekti, mahalle sakinleri ile söyleşmeye, Ermenilerin yaşadığı zamanlara dair izler bulmaya çalıştı. Yolu 90 yaşında Kazime Üstün ile kesişti. Murat Ezer ve Kazime Teyze birlikte yıllar öncesine Ermenilerin Zara’da yaşadığı döneme kısa bir yolculuk yaptılar. Kazime Üstün, Ermenilerle birlikte yaşadıkları dönemi özlemle yadediyor ve yakın çevresinin “Anlatma” baskılarına rağmen, aklında kalanları anlatıyor.

‘Ankara Vukuatı’, Ankaralı bir Katolik Ermeni olan Simon Arakelyan’ın 1915’te yaşadıklarını anlatıyor. Resmi tezlerde ‘tehcirden muaf’ tutuldukları söylenen Ermeni Katoliklerin sürgün ve katliamlar sırasında neler yaşadığına ışık tutan bu tanıklık, Ankara’nın Hıristiyan nüfusunun başına gelenleri anlamak açısından da çarpıcı veriler sunuyor.

Gazeteci yazar ve tasarımcı Ümit Kıvanç’ın ‘O Meslek Bunalımda: Gazeteciliğin Kendine, Neoliberalizm ve Sanal Alemin Basına Ettikleri’ başlıklı çalışması P24 Medya Kitaplığı tarafından yayınlandı. Gazeteciliğin son dönemde dünyada ve Türkiye’de yaşadığı sorunları ele alan kitapta, basının geleceğine yönelik öngörüler de yer alıyor. Kıvanç’la kitabından yola çıkarak gazeteciliğin dününü ve bugününü konuştuk.

Kültürel Mirası Koruma Derneği (KMKD), İstanbul Süryani Vakfı, Musevi Cemaati’ni temsilen Şalom Gazetesi, Malatyalı Ermeniler Derneği HAYDER, İmroz Eğitim ve Kültür Derneği, Antakya Rum Ortodoks Kilisesi Vakfı’nın proje ortakları arasında yer aldığı 'Yanyana Ortak Bir Gelecek' eğitim programı 24-27 Temmuz tarihleri arasında Heybeliada’daki Aya Triada Manastırı’nda ya da daha bilinen ismiyle Ruhban Okulu binasında düzenlendi. Programın son gününde proje sorumluları ve katılımcılarıyla bir araya geldik. Herkesin memnun ayrıldığı bu proje ile ilgili katılımcılar ve proje sorumlularıyla konuştuk.

Onnik Jamgoçyan’ın ‘Osmanlı İmparatorluğu’nda Sarraflık: Rumlar, Museviler, Frenkler, Ermeniler’ kitabı Yapı Kredi Yayınları’ndan çıktı. Osmanlı tarihi uzmanı olan Jamgoçyan, kitabında ‘amira’, ‘banker’, ‘para adamı’ ya da ‘sarraf’ olarak adlandırılan gayrimüslim tüccarların, sanayi ve mimari alanlarında oynadıkları rolü ele alıyor. Doktorasını Fransa’da Paris I-Panthéon Sorbonne Üniversitesi’nde 1730-1853 döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nun ve İstanbul’un mali tarihi üzerine yapan Jamgoçyan’la kitabından yola çıkarak Osmanlı mali yaşamında ve Osmanlı Ermeni toplumunda Ermeni ‘sarraf’ların rolü üzerine konuştuk.

Türkçe çevirisini sunduğumuz bu makalenin daha kısa bir versiyonu, Armenian Weekly dergisinin Nisan 2016 tarihli sayısında yayımlandı. Makale, Çin’de 19. ve 20. yüzyılda yaşayan Ermeni cemaatlerinin tarihiyle ilgili çok daha detaylı bir raporun bir parçasını oluşturuyor. Dr. Khatchig Mouradian, New York Columbia Üniversitesi’ne misafir profesör, New Jersey’deki Rutgers Üniversitesi’ndeki ‘Mekan ve Hafıza’ Projesi’nde koordinatörü. Ayrıca Massachusetts’deki Worcester Devlet Üniversitesi’nde Felsefe Departmanı’nda ders veriyor.

New Jersey’de yaşayan Ermenistan doğumlu Amerikalı ressam Mher Khachatryan’la sanatçı kimliği ve projeleri üzerine konuştuk.

İsviçre’de, Caux Sarayı’nda bir grup Ermeni, Türk ve Kürt üçüncü kez diyalog, barış kurmak, uzlaşmaya varmak için buluştu. Ermeni-Türk-Kürt Diyaloğu adı altında yapılan panellerde Lübnan, Hollanda, Türkiye ve Ermenistan’dan gelen katılımcılar iki ülkenin halkları ve diasporaları arasında oluşan sessizliğin, güvensizliğin ve nefretin tarihini, nedenlerini konuştu, bunların ortadan kaldırılması için ortak yollar arayışına girdi.

Yemek kültürü ve adil gıda hareketlerinin içinde çalışırken bir araya gelen Raife Polat ve Ayfer Yavi, göçlerle şekillenmiş Anadolu’daki halkların yemeklerini, aile anıları ve büyüklerden kalan tariflerle bir araya getirdi ve ortaya ‘Anadolu’nun Tadı Tuzu – Kardeş Mutfaklar’ çıktı. Geçtiğimiz haftalarda Oğlak Yayınları’ndan çıkan kitap, ‘Anadolu mutfağı’ olarak tanımlanan ve genellikle bir bütünmüş gibi algılanan bu mutfağa bir adım geriden bakarak, hem yemeklerin kökenini hem de hikayelerini keşfe çıkıyor. Macarlar’dan Tatarlar’a, Selanik’ten Rodop’a uzanan göç ve yemek hikayelerinin yanına yüzyıllardır bu topraklarda yaşayanlardan Sefarad, Ermeni, Rum, Kürt, Alevi yemekleri ekleniyor. Yavi ve Polat’la hem yemeğin hafızasını hem de kitabın yolculuğunu konuştuk.