Aris Nalcı

2024'e Bakış/Türkiye-Ermenistan: Normalleşme sürecinde üçüncü perde

Süreçteki temel zorluklar değişmedi. Türkiye; Azerbaycan ile Ermenistan arasında bir barış anlaşmasını ön koşul olarak sundu ve Ermenistan, diaspora ile iç dengeler arasındaki ince çizgide ilerlemek durumunda kaldı. Ayrıca, bölgesel güç dengeleri, Rusya, Batı ve NATO gibi uluslararası aktörlerin müdahil olduğu bir çerçevede şekillendi ve bu durum, süreci sadece iki ülkeyi değil, tüm bölgeyi ilgilendiren bir mesele haline getirdi.

İstanbul-Yerevan rotasında yeni havayolu

Türkiye -Ermenistan arasındaki normalleşme süreci bir süredir olduğu yerde sayıyor gibi görünse de ekonomik açıdan küçük de olsa yeni adımlar atılıyor.

Zabel Yesayan Hamburg'da anıldı

Almanya'nın Hamburg şehrinde bulunan Interkültürel Denkfabrik Derneği 18-20 Kasım tarihleri arasında Zabel Yesayan Edebiyat ve Kültür Günleri düzenledi.

Fransa'da sonucu Mélenchon'un oyları belirleyecek

Büyük bir ihtimalle Le Pen ikinci turu kazanamayacak, ama oylarındaki yükseliş artık Fransa'da aşırı sağın ve beyaz milliyetçiliğin görmezden gelinemeyeceğinin göstergesi.

Baron Tırmıkyan

"Çoğunluk normalleşmek istiyor, ama ne pahasına olursa olsun demiyor”

Normalleşme sürecinde bu hafta diasporadan bir sese yer vereceğiz. Antalya Diplomasi Forumu sonrasında özellikle diaspora kuruluşları, normalleşme sürecinde Ermenistan'ın zayıf pozisyonu nedeniyle Türkiye'nin sürekli 'gizli' taleplerle süreci kullanacağı ve nihayetinde de sonuçsuzluğa iteceği görüşünde. Bu yönde yapılan kampanyalarda, Diplomasi Forumu’nda Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan ve Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun el sıkışan fotoğrafı, üzerine çarpı işareti konarak sosyal medyada paylaşılıyor. Biz bu hafta Türkiye'de yapılan soykırım anmalarına diasporadan ilk gelen katılımcılardan olan Nicolas Tavityan ile söyleşiyoruz. Tavityan AGBU'nun (Ermeni Yardımseverler Derneği) eski Avrupa Direktörü. Tavityan bu görevini geçtiğimiz aylarda bıraktı ve Ermenistan hükümetinin yurtdışındaki Ermeni profesyonellere yaptığı açık çağrıya cevaben Ermenistan'da Diaspora Yüksek Temsilciği danışmanı olarak çalışmaya başladı. A.N.

“Karabağ artık dünyanın en büyük Rus üssüdür”

Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki 44 günlük Karabağ Savaşı döneminde durumu dünyaya sakince ve mantıklı bir dille anlatma konusunda oldukça sorun yaşandı. Tam bu dönemde Ermenistan'da Batı tarzı gazetecilik yapan CivilNet önemli bir rol oynadı. Uluslararası analist Eric Hacopian yorumları ile fotoğrafı farklı görmemizi sağladı. Birçoklarının belki haberi bile yoktur blogundan, ama “Eric Hacopian ile olayların içyüzü” programını kaçırmamanızı öneririm. Ukrayna savaşı, uluslararası diplomasi ve Ermenistan gündemi için zihin açıcı bir yolculuk vadediyor Hacopian’ın yorumları. Los Angeles'lı siyasi danışman ve analist Eric Hacopian ‘Anormalin Normali’ dizimiz için sorularımızı yanıtladı. A.N.

“Mümkün olanla başlamak her zaman makuldür”

Türkiye- Ermenistan normalleşme sürecinde özel temsilciler ikinci görüşmelerini Viyana'da yaptı. Bu normalleşme sürecinde dışarıda kalmış gibi gözüken Avrupa, bu aralar Ukrayna krizi ile boğuşuyor, ama bir yandan da Türkiye-Ermenistan arasındaki normalleşme sürecinde bir platform. Türkiye ve Ermenistan, Türkler ve Ermeniler arasındaki normalleşme ve yüzleşme süreçlerini uzun yıllardır yakından takip eden, AB uzmanı akademisyen Cengiz Aktar sorularımızı yanıtladı.

"Normalleşme başarılı olursa bölgede bir 'oyun-değiştirici' olacak"

Söyleşi serimize bir haftalık aranın ardından, Ermenistan’daki bağımsız düşünce kuruluşu Bölgesel Çalışmalar Merkezi’nin direktörü Richard Giragosian’la devam ediyoruz. Yirmi yıldır bölgesel aktörleri, Türkiye-Ermenistan ilişkilerini ve bu ilişkilerin uluslararası alandaki etkilerini izleyen Giragosian’ın, Newsweek Türkiye dergisinde (2008–2011) yayımlanan analiz yazıları yoğun ilgi görüyordu. Giragosian’la Türkiye-Ermenistan ilişkilerindeki yeni ivmenin bölgesel etkileri üzerine konuştuk. A. N.

Osman Kavala: Samimi dostlukların yaygınlaşması vakit alacaktır

Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleşmesinin konuşulduğu bu günlerde aklımdaki en önemli sorulardan biri hep şu oldu. İyi de bu konuda benim bildiğim sivil toplum alanında en büyük adımları atmış kişiler Türkiye'de hapisteyken nasıl olacak bu? TBMM’de Soykırımı tanıyan 8 dakikalık anma konuşmasını yapan HDP'nin eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hapiste. Türkiye ve Ermenistan arasındaki ilişkilerde başından beri bu iki ülkenin insanlarına inanan Osman Kavala hapiste... Peki ama böyle bir ortamda normalleşmeden söz edebilir miyiz? Kendi içimde bulamadığım cevapları Osman Kavala'ya sordum... Her zamanki erişilebilirliği ile onca mektup ve sorular arasından zaman ayırdı ve cevapladı, sağolsun. Sağduyumuz oldu...A.N.

“Türkler ve Ermenilerin dünya üzerinde yapabilecekleri çok şey var”

Türkiye –Ermenistan normalleşme sürecinde ilk somut adımlar atıldı, özel temsilciler buluştu, Ermenistan Antalya Diplomasi forumuna davet edildi. İş insanları ise çoktan karşılıklı altyapı araştırmalarına başladılar. Röportaj serimizi takip eden Antepli bir iş insanı geçtiğimiz hafta Ermenistan'a PVC pencere ihracatı yapabilmek için kendine ortak aradığını duyurdu. Türkiye ve Ermenistan arasında iş ve ticaret deyince akla ilk olarak TABDC (Turkish Armenian Business Development Council-Türk Ermeni İş Geliştirme Konseyi) gelir. 30 yıla yakın bir süredir ikili ilişkiler için çaba harcayan bu inisiyatifin kurucuları olan Soyak ailesinin gayretleri yadsınamaz. Sadece ticari değil kültürel alanda da çalışmalara önayak oldu bu kuruluş. TABDC bugünlerde ne yapıyor sorusuna yanıt aramak için kurucu ve Eş Başkan Yardımcısı Noyan Soyak'a ulaştım.

"Sınırın açılmasından korkmamak gerekir"

Normalleşme süreci ile ilgili söyleşi serimizin ilk iki bölümünde geçmişte bu süreçlerde aktif rol oynamış Türkiye’den isimlerle konuştuk. Bu hafta ise Ermenistan'da bu süreçleri yakından takip eden gazeteci yazar Tatul Hakopyan'la konuşuyoruz. Hakopyan, benim Ermenistan'a ilk gittiğim yıllardan bu yana Türkiye ile ilişkileri çeşitli boyutları ile inceleyen bir gazeteci. Sözü ona bırakalım.

'İnşallah yakında hasret bitecek'

Türkiye ile Ermenistan arasındaki normalleşme adımlarının siyasi düzlemde konuşulduğu şu günlerde, ayaklarımızın yere basması açısından bu iki ülke arasında halihazırda iş yapan, sivil toplum faaliyetleri yürüten kişi ve kurumlardan da görüş almamız kaçınılmaz. Evet, siyasiler açıklamalar yapıyor ama aslında bunların ne kadarı günlük hayata yansıyor görmemiz gerek. Türkiye ve Ermenistan arasındaki uçuşlar yıllar önce başlamıştı. Haftada iki uçuş olarak sabahın çok erken saatinde yapılan charter (tarifesiz) usulü uçuşlar Atlasjet'in iflas etmesi ile askıda kaldı. Yeni bir şirket de uçuş lisansı için başvurmadığından uçuşlar şimdiye kadar yapılamıyordu. Normalleşme sinyallerinin geldiği şu günlerde, ilk adımlar uçuşların tekrar başlaması yönünde. Türkiye'den Pegasus Havayolları ve Ermenistan'dan FlyOne şirketi harekete geçse de ilk uçuşlar duyurulan tarihlerde başlayamadı. Ancak gerekli izinlerin şu günlerde alındığını ve uçuşların 2 Şubat’ta başlayacağını öğreniyoruz.

“Azerbaycan ve Ermenistan anlaşana kadar soru işaretleri sürecek”

Normalleşme sürecini ele aldığımız yazı dizimizin bu haftaki konuğu olan Nigar Göksel, Uluslararası Kriz Grubu Türkiye Direktörü olarak görev yapıyor. Öncesinde 1998-2015 arasında Avrupa ve Türkiyeli sivil toplum kurumlarında Kafkasya odaklı çalıştı, hem Ermenistan’da hem de Azerbaycan’da bulundu. A.N.

“Tarih Komisyonu tekrar gündeme gelebilir”

Türkiye ve Ermenistan’ın 44 günlük Karabağ savaşı sonrasında karşılıklı normalleşme adımları atmaya hazırlanması, bize bugüne kadar yaşanan deneyimleri hatırlamak ve onlardan hareketle geleceğe bakmak gerektiği fikrini de veriyor. Bugüne kadar 1993'te ve 2008'de farklı iktidar dönemlerinde yürütülen diplomatik çabalar sonuçsuz kalsa da bu çabalar toplumsal hafızada ve siyasi deneyimlerde yer tutuyor. Yol haritasının hazırlanması için gerekli malzeme ve tecrübe var. Kendimize yalan söylemeyelim: Oldukça uzun ve zorlu bir yolumuz var. Geçmişten günümüze iki ülkenin ilişkilerinde olumlu rol oynamış sivil aktörlerle yapacağımız bu söyleşilerde kendimize doğruyu söyleyebilmek için imkan ve platform yaratıyoruz. İlk söyleşimiz Prof Dr. Mensur Akgün ile... A.N.

Erzurum Surp Minas Kilisesi nasıl kurtulur?

Kentsel dönüşüm projesinin ortasında kalan Erzurum Gez Köyü'ndeki Surp Minas Manastırı'nın tapusunu elinde bulunduran Ahmet Sabri Ergin Agos'a konuştu. Ergin, restorasyona mani olmadığını, usulüne uygun bir yenileme olursa ve kültür merkezine dönüştürülürse kullanım hakkını belediyeye vereceğini, ancak teklifine karşılık alamadığını söylüyor.

13 Aralık 2021

Edvin ahparig, Hrant’la bu kez ışıklı bir yoldasın

Hrant Dink'i ABD'ye davet eden, yanından bir dakika bile ayrılmayan, ABD'nin bir ucundan diğerine arabasıyla ona şoförlük ederken Diaspora ve Türkiyeliler arasındaki buzların kırılabileceğine Hrant'la birlikte inanan ve Hrant Dink'e o uzun otoban yolculuklarında diasporalı Ermeniler hakkında bilgi notları veren Edvin'di...

Yolun ışıklar içinde olsun

Sevan gidince bana kaldı Raffi'yle haberleşme işi. Sonraları ahparik oldu. Her yazımdan ve haberimden sonra uzun uzun arayıp "şöyle de düşünmelisin" konuşmaları yapıldı, bazen iki paragrafta eleştirdiğim Ermeni toplumunu savunmak için Paris'ten sayfalarca ikna metinleri yazdı...

22 Ağustos 2021

Musadağ'dan Alfortville'e uzanan bir yolculuk

6 aylıkken Türkiye'den ayrılmak zorunda kalan Saro Mardiryan Fransa’da Alfortville’de Belediye Başkan Yardımcısı olarak göreve başladı.

Alfortville'den Marsilya'ya korona ile mücadele

Fransa Ermenileri bir yandan koronavirüs ile mücadele ederken bir yandan göç yıllarında kurulan tekstil tezgahları maske üretimi için yeniden faaliyete geçiyor.

Anadolu'dan Brüksel'e Mangants Puyn'un 50. yılı

Anadolu'dan İstanbul'a göç etmek zorunda kalan son Ermeni ailelerin çocuklarının ilk yatılı okulu 50 yılını Brüksel'de kutladı

Hollanda'da sığınmacı ailenin geri gönderilmemesi için durmaksızın ayin

9 yıl önce Hollanda’ya sığınan bir Ermeni aile sınırdışı edilmek isteniyor. Ailenin sığındığı kiliseye polisin girmesini engellemek için Hollandalı din adamları 24 saat ayin yapıyor.

‘İçimizdeki Azeri’yle yüzleşmek

Nisan ayı nasıl Ermeniler için önemli bir yere sahip ise Şubat ayı da Azeriler için o kadar önemli. Özellikle son 7 yılda gördüğüm o ki Azeri diasporası Hocalı'da yaşananları gündeme getirmek için propaganda aletlerinin kesesini açıyor.

Brüksel’de Sahakyan Derneği’ne saldırı

Brüksel'deki Sahakyan Derneği 5 Ocak Cuma geceyarısı silahlı bir saldırıya uğradı. Schaerbeek'teki Saint Josse Belediyesi sınırları içerisinde yer alan ve Avrupa Birliği kurumlarına yakın konumdaki FC Sahakyan Derneği çevresindekiler Cuma gecesi 01:50 civarında silah sesleriyle uyandılar.

AB içinde bir bağımsızlık süreci: Katalonya

Aris Nalcı tüm dünyanın gözlerinin çevrildiği ikinci bağımsızlık referandumuna sahne olan Katalonya’daydı geçtiğimiz hafta. İzlenimlerini Agos için yazdı.

20 Ermeni sosyalistin darağacı yolu

15 Haziran, “Paramazlar” olarak blinen 20 Hınçaklı Ermeni sosyalistin 1915’te İttihatçı Hükümet’in emriyle asıldığı tarih. Ve o tarihten tam 100 yıl sonra, “20’lerle” ilgili bir kitap günışığına çıkıyor. Aris Nalcı’nın çevirdiği ve Evrensel Yayınları’ndan önümüzdeki günlerde çıkacak olan kitap, hem o 20 sosyalistin döneme dair çok önemli gözlemlerini içeriyor hem de dönemin Ermeni entelektüellerinin İttihatçı iktidarın karakterine dair yorumlarını ve “Paramazlar”ın son günlerine dair çarpıcı tanıklıkları. Aris Nalcı, bu önemli kitaptan bazı bölümleri Agos’la paylaştı.

18 Haziran 2015