LOZAN ANTLAŞMASI

Azınlık haklarının korunabilmesi için ‘azınlık hakları’ kavramının ötesine geçmek gerektiğini belirten Strasbourg Üniversitesi Türkiye Çalışmaları Bölüm Başkanı Prof. Dr. Samim Akgönül, “Devletin, ‘azınlıklara ait bireylerin’ kullanabilecekleri hakları güvence altına alması şart. Bu haklara sahip çıkmak bir toplumsal sorumluluktur” dedi.

Hukukçu, yazar ve Kürd Araştırmaları Dergisi koordinatörü Fırat Aydınkaya’ya, son İmralı sürecinde tekrar gündeme gelen 1924 Anayasası ve Lozan Antlaşması’na Kürtlerin neden itiraz ettiğini ve şu anda konuşulan yeni anayasayla ilgili Kürtlerin taleplerini sorduk.

İmralı temasları ile başlayan ve PKK kongresinde “fesih” kararı alınmasıyla ilerleyen süreçte, PKK’nin “Lozan” vurgusunda bulunması gündemdeki yerini koruyor. Lozan Antlaşması çeşitli yönleriyle tartışılırken gölgede kalan ve pek tartışılmayan bir mesele de Türkiye’nin gayrimüslim halklarından Süryanilerin yaşadıkları hak kayıpları. Antlaşmanın “Azınlıklar” başlığı altındaki 37 – 44. Maddeleri azınlık toplumlarının eğitim, dini ve geleneklerin korunmasına atıf yapıyor ve aslında herhangi bir grubun ismi zikredilmiyor. Bugüne kadar sadece Ermeniler, Rumlar ve Yahudiler devlet tarafından bu kapsamda görüldü. Süryaniler ise bu halklar arasında sayılmadı ve 100 yıllık süreçte büyük hak kayıplarına uğradılar. Süryani hakları aktivisti David Vergili, “Var olan eğitim kurumları, sonrasında da dini eğitim merkezleri kapatılarak, asimilasyon ve inkâr politikalarına maruz kaldılar. Varlıkları ve gelecekleri tehlike altında. Süryanilerin anadilinde eğitim hakkı ile yasal ve anayasal güvenceleri sağlanmalı" diyor.

Prof. Dr Turgut Tarhanlı: Lozan Antlaşması, azınlıkların korunması konusunda bir mütekabiliyet veya karşılıklılık gibi bir esası öngörmüş bir antlaşma değildir. Bu Türkiye tarafında siyasilerin ağzında çok yaygın olan bir terim.

Yunanistan Cumhurbaşkanı Prokopis Pavlopulos ve Cumhurbaşkanı Erdoğan arasında 'Lozan Antlaşması' polemiği yaşandı.

CHP İstanbul milletvekili Selina Doğan, Mardin’de aralarında ibadethanelerin de bulunduğu Süryanilere ait mülklerin Diyanet’e devredilmesi üzerine Midyat ilçesine giderek Mor Gabriel Manastırı’nda Turabdin Metropoliti Mor Timotheos Samuel Aktaş ve cemaat yetkilileriyle görüştü.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Dışişleri Bakanlığı’nın, Lozan Antlaşmasını eleştirirken Ege adaları ile ilgili yaptıkları açıklamalara Yunanistan siyasilerinden tepki yağıyor.

Laki Vingas'ın Rita Ender'in yardımıyla çıkardığı ‘Yok Hükmünde’ adlı kitap, azınlık toplumlarının Cumhuriyet döneminde yaşadığı, insan hakları ihlallerine varan hukuki sorunların büyük çoğunluğunu barındıyor. Laki Vingas ve Rita Ender Agos'un sorularını cevapladı.

Surp Giragos Ermeni Kilisesi Sur'da alınan kamulaştırma kararının iptali için mahkemeye başvurdu. Dava dilekçesinde kamulaştırma kararının hukuka aykırı olduğu vurgulandı.