6-7 EYLÜL

Karanlık İşler organizasyonu 6-7 Eylül pogromunu, 6 Eylül Pazar akşamı zifiri karanlıkta tartışmaya açıyor. Ayşe Hür’ün moderatörlüğünde yapılacak olan etkinlikte, o kara günler, anılar ve tanıklıklar üzerinden bir kez daha hatırlanacak.

Benim için, 6-7 Eylül olaylarının aktif hafızası ailemden ödünç aldığım anlatılarla değil, bizzat tanık olduğum, 6-7 Eylül 2005’te olayların 50. yılını anmak vesilesiyle düzenlenen fotoğraf sergisine yapılan saldırıyla başlıyor. Sanki tarihin bambaşka bir dönemine ait, kitaplarda okuduğumuz, anılardan dinlediğimiz zihniyet, o gün orada şahlanmış, yeniden aynı öfkeyi göstermiş, aynı ‘galeyana gelmişti’. Yüzleşilmesi beklenen tarih bizimleydi, yanıbaşımızdaydı;

en 6-7 Eylül’ün şiddetini kısıtlı olarak, 1964-74 ve yoğunlukla 1964-66 yılları arasındaki baskıcı ve saldırgan ortamı ise yakından yaşadım. Bu ortamı, aldıkları emirlerle yaratan, o devrin güdümlü basın organlarıydı. “Kopsi kefali, valto sto cuvali” (Kes kafayı, koy çuvala) tehditleri her gün gündemdeydi.

Yurttaşlık ve etnik kimliğin bu kadar dar bir kapsamda algılanması ülkemizin gayrimüslim topluluklarının tamamı için büyük bir felaket halini almıştır. 6-7 Eylül’de en çok zararı Rumlar görmüş olabilir, ama saldırgan kitle, Ermeni ve Yahudi hemşerilerimizi de hedef almıştı.

O pogrom gecesini, daha 16’sına basmadan yaşamış biri olarak, 60 senedir içimde taşıyor, beni zehirleyen etkilerinden kurtulma çabasını hâlâ sürdürüyorum.

6-7 Eylül pogromunun 60. Yılında İstanbul’da, Rumlar tarafından ilk kez anma ayini düzenleyecek. Yeniköy Panayia Rum Ortodoks Kilisesi ve Mektebi Vakfı, 6 Eylül Pazar günü kilisede, hayatını kaybedenler için anma ayini düzenleyecek. Mevlüt okutulacak.

HDP Mardin Milletvekili Mithat Sancar, 60. yıldönümünde 6-7 Eylül olaylarını Meclis gündemine taşıdı. Sancar, İçişleri Bakanı’na 6-7 Eylül olaylarında devletin payı nedir diye sordu.

Merkezi Atina’da bulunan İstanbullu Rumların Evrensel Federasyonu, 6-7 Eylül’ün 60. yıl dönümünde, TBMM Başkanı İsmet Yılmaz ve Meclis’te grubu bulunan siyasi partilerin grup başkanlıklarına dilekçe yazdı. Federasyon, gönderdiği dilekçede, 6- 7 Eylül’ü Meclis’in resmen kınamasını ve geri dönüşlerin teşvik edilmesini istedi.

Aziz Nesin’in henüz noktalanmayan yaşamöyküsü, Depo’da açılan ‘Ömrüne Sığmayan Adam: Aziz Nesin 1915-2015’ başlıklı serginin konusu oldu. Nesin, hikâyesini, arşivlerinden çıkan yazı, belge, fotoğraf ve notlar aracılığıyla, kendi anlatıyor.

Bir dönemin en meşhur gazozu, 'Olimpos Gazozları'nın hikâyesini araştırırken 6-7 Eylül Olayları’nın yıkıcı yüzü bir kez daha ortaya çıktı. Hikâyeyi, Grigoris Bazlamacı ile Gülsün Karamustafa’dan dinlerken 1955 yılının, Sirkeci’sine, oradan Cihangir’deki Bazlamacı Apartmanı’na Atina’ya ve bugünün İstanbul’una doğru çok duraklı bir yolculuğa çıktık.