HIRİSTİYAN

Kiliselerin 2023 depreminde ağır hasar aldığı Adıyaman, Malatya, Elazığ ve Diyarbakır’daki Hıristiyan halklar, umutla ibadethanelerinin onarılmasını bekliyor. Yazı dizimizin üçüncü ve son bölümünde, Süryani, Keldani, Ermeni ve Protestanların, mutfaktan kilise ya da odadan şapelde ibadet etseler de yeniden kiliselerine kavuşma arzularını dinliyoruz.

Yıkım, göç ve can kayıplarıyla Türkiye’deki Hıristiyan halkları da derinden etkileyen 2023 depreminin ardından, bölgedeki dini ve kültürel miras yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Hıristiyanlar ve Museviler, binlerce yıldır yaşatmaya çalıştıkları inanç ve ibadetlerini, ağır hasar alan kilise ve sinagoglarda sürdürüyor. Dosyamızın ilk bölümünde, Hatay ilçelerindeki yıkım sonrası bütçe yetersizliği nedeniyle onarılmayı bekleyen, halkların belleği, inancı, kimliği ve ortak geçmişini taşıyan kiliseler ile sinagogun durumunu aktarıyoruz.

4-5 Ağustos 1933’te, Irak’ın Simele kentinde 5 bin Asuri-Süryani katledildi. Süryaniler için matem günü olarak kabul edilen 7 Ağustos’ta, her yıl katledilenler anılıyor. Katliamın 92’nci yılında, bölgedeki Süryanilerin özerklik talebinin yok sayıldığını söyleyen Süryani araştırmacı Dr. Aziz Emmanuel Zebari, “Bu gün, yaşanan acıların yanı sıra direnişin ve adalet talebinin de ciddi bir hatırlatıcısı. Katliam, hem tarihî bir yara hem de tanınma, haklar ve güvenlik mücadelesinde bir dayanışma noktası olmaya devam ediyor” dedi.

Süryaniler her yıl 4 Ağustos’ta, IŞİD’in 2014’te gerçekleştirdiği Ninova Ovası Soykırımı’nı anıyor. Soykırımın 12. yılında Agos’a konuşan Bethnahrin Yurtseverler Birliği Başkanı Joseph Saliwa, “Yeni soykırımlar yaşanmadan, Ninova Ovası’nda kalan son izler ve Hıristiyanlar korunmalı, güvenli bir bölgeye dönüştürülmeli” dedi.

Şam’da 22 Haziran’daki Mar İlyas Kilisesi’ne düzenlenen saldırıyı değerlendiren Bethnahrin Ulusal Konseyi Suriye temsilcisi Echoue Gouriye, “Bir ay önce, Levant Ulusal Konseyi temsilcileri, HTŞ’ye bağlı gruplar olduğunu düşündüğümüz kişilerce tehdit edildi. Tehdit ile kilise saldırısını birbirinden ayrı tutmuyoruz ve bir ‘tesadüf’ olduğunu düşünmüyoruz. IŞİD, bu saldırıyı üstlenmedi. Aksine köktenci Sünni bir grup üstlendi. Suriye Geçiş Hükümeti, Hıristiyan halklara güvence vermek için gerekli önlemleri almalı” dedi.

Agos yazarı Vahakn Keşişyan, uzun yıllar Halep’te yaşadıktan sonra, şimdi de Beyrut’ta çalışıyor. Ortadoğu tarihi üzerine de çalışan bugünlerde İstanbul’da. Keşişyan’la, Ortadoğu’da Ermeni olmanın anlamını ve bölgedeki Ermenilerin halihazırdaki durumlarını konuştuk.

Katolik aleminin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Franciscus, Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan ile görüştü. Sarkisyan, soykırımın 100. yılı anma törenleri için Papa'yı Yerevan'a davet etti.