KARADENİZ

Ermeni Soykırımı son yıllarda biraz daha yüksek sesle konuşulmaya başlansa da, 1914-21 arasında Karadeniz’deki Pontos Rumlarının uğradığı soykırım neredeyse hiç konuşulmuyor. Konuyla ilgili önemli çalışmaları bulunan Tamer Çilingir’in ‘Pontos Gerçeği: 1914-21 arasında Karadeniz’de yaşananlar’ başlıklı kitabı Belge Yayınevi tarafından yayınlandı. Çilingir’le, ‘Pontos Gerçeği’ni konuştuk.

Araştırmacı yazar İbrahim Dizman’ın Ordulu Harutyun Artun ile yaptığı sözlü tarih çalışmasına dayalı kitabı ‘Adı Başka Acı Başka: Karadeniz’in Son Ermenilerinden Harut Usta’ adlı kitabı İletişim Yayınları’ndan çıktı.

Unutulmaya yüz tutmuş olan Vartevor/Vartavar şenlikleri, Yeşil Yol karşıtı eylemler vesilesiyle yeniden canlandı. Hemşin yaylalarında pek çok insan, ilk defa Vartevor kutladı. Şenlikler yeni bir anlam ve derinlik kazandı.

Polisin, Rize'de Yeşil Yol projesine karşı mücadele eden ‘Fırtına İnisiyatifi’ üyelerinin dükkanlarına baskın düzenlendi. İnisiyatif üyeleri bir basın açıklamasıyla duruma tepki gösterdi.

Halil Erhan’ın ‘1915’ten 1980’e Karadeniz: Ermeniler, Eşkiyalar, İnsanlar, Yaşamlar’ başlıklı kitabı İletişim Yayınları’ndan çıktı. 1955’te Ordu’nun Ünye ilçesinde doğan Halil Erhan 1979-2007 arasında farklı şehirlerde öğretmenlik yaptı. Emekli olduktan sonra memleketi Ünye’ye yerleşti. Erhan’ın kitabı, kendi ailesinden dinlediği anıların yanı sıra Ünye, Ordu ve Giresun’da yaptığı kişisel araştırmalarına dayanıyor. Kitap, özellikle Orta Karadeniz bölgesindeki Ermeni varlığıyla ilgili çok önemli bilgiler içeriyor. Erhan’la kitabından yola çıkarak Orta Karadeniz’deki Ermeni varlığının dününü ve bugününü konuştuk.

Karadeniz’in sekiz ildeki 40 yaylasını birbirine bağlayacak olan otoyol projesi ‘Yeşil Yol’ için ilk yürütmeyi durdurma kararı Rize İdare Mahkemesi’nden geldi. Fakat ÇED raporsuz planlanan projeyi durdurmak için açılan diğer yürütmeyi durdurma davaları halen sonuç bekliyor. İş makinalarıyla yüz yüze kalan Samistal Yaylası’nda da çadır nöbeti devam ediyor.

Karadeniz’in yaylalarını otoyolla birbirine bağlayacak ‘Yeşil Yol’ Projesi’ne ilk yürütmeyi durdurma kararı geldi. Mahkeme, projenin Avusor-Haczane kısmı için verilen izni durdurdu.

Karadeniz, sahilden geçen büyük otoyol ve yüzlerce HES projesinden sonrayeni bir ‘mega proje’nin tehdidi altında. Bu sefer bölgenin yaylalarını birbirine bağlayacak olan ‘Yeşil Yol’ projesi, ÇED süreci işletilmeden başladı. Projenin ilk durağı olan Rize’nin Yukarı Kavrun Yaylası’nda vatandaşlar, yolu yaptırmamakta kararlı.

Hükümetin 2010 yılından itibaren sadece 15 Ağustos’taki ‘Meryem Ana Yortusu’nda ibadet edilmesine izin verdiği Sümela Manastırı için AK Parti'li Trabzon Belediyesi’nin sitesinde tartışmalı ifadeler kullanılıyor. Belediyeye göre ‘yamaca yapışmış bir harabe’ olan manastırın yüzlerce yıllık rivayetleri ‘basit bir Hıristiyanlık gayreti ile’ yaratılmış ve zorla kabul ettirilmiş! Sitede yer alan açıklamaya göre duvar süsleri de ‘Türk taklidi’.