1915

Pek çok acıya, katliama, faili meçhul cinayete tanık olduğumuz 2015, bu ağır içeriğiyle doğası gereği yüzyıllık Ermeni Soykırımı’na gönderme yaparken, kültür sanat dünyası da bu resmi tabuyla yüzleşilen pek çok etkinliğe ve işe evsahipliği yaptı. Farklı alanlardan isimlere bu yılın iz bırakan etkinliklerini ve o etkinliklerin toplumsal bellek üzerindeki etkilerini sorduk.

Van, ulusal ve uluslararası birçok filmin gösterildiği ‘Van Film Festivali’ vesilesiyle, Türkiye’den ve yurtdışından birçok yönetmen, oyuncu ve davetliye ev sahipliği yaptı. Festivalde, önceki yıllarda olduğu gibi bu yıl da Ermeni yönetmenlerin filmleri de gösterildi. Van’da, Alec Mouhibian ile yazıp yönettiği ‘1915’ adlı filmi izleyicilerle buluşan ve “İsmi ‘1915’ olsa da film 2015’i, bugünü anlatıyor” diyen Garin Hovhannisian’la, hem filmi, hem de ailesinin tarihini anlattığı kitabı hakkında konuştuk.

Milli Eğitim Bakanlığı, 26 Kasım günü yapılan TEOG sınavının 8. sınıf 1. Dönem 'T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi' kitapçığında yer verdiği iki soruyla Ermeni meselesini es geçmedi.

İstanbul Ermeni toplumunun sevilen seslerinden Bartev Garyan, 1915 kurbanları anısına verilecek özel konseriyle 30 Kasım'da Şişli Kent Kültür Merkezi'nde.

Eric Nazarian, Chris Bohjalian’ın 2013 yılında yayımlanan ‘The Sandcastle Girls’ adlı romanını sinemaya uyarlıyor. Proje, Ermeni Soykırımı’nı 1915’ten bugüne taşıyarak, kuşaklar boyu aktarılan etkileri ve insanî yönleriyle ele alıyor.

Dünyanın önde gelen soykırım araştırmacılarından Ronald Grigor Suny, Sabancı Üniversitesi’nin düzenlediği ‘Ermeni Soykırımı’na Eleştirel Yaklaşımlar’ başlıklı konferans için İstanbul’daydı. Suny ile beraber, önce Ermeni Soykırımı’nın 100. yılının bir değerlendirmesini, sonra Kürdistan’da yaşanan olaylara Ermeni Soykırımı perspektifiyle bakan bir söyleşi yaptık.

Yüzbaşı Sarkis Torosyan’ın anılarının 2012’de yayımlanmasının ardından Türkiyeli sosyal bilimciler arasında bu anıların doğruluğu üzerine önemli bir tartışma yaşandı. Birçok tarihçinin katıldığı ve gazete manşetlerine bile taşınan bu tartışmaya son katkı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları’ndan çıkan ‘Tarih, Otobiyografi ve Hakikat: Yüzbaşı Torosyan Tartışması ve Türkiye’de Tarihyazımı’ isimli kitapla geldi. Bülent Somay’ın derlediği kitapta, Taner Akçam, Suavi Aydın, Ohannes Kılıçdağı ve Kahraman Şakul’un yanı sıra Torosyan’ın anılarını yayına hazırlayan Prof. Ayhan Aktar’ın da iki makalesi yer alıyor. Aktar’la, tartışmadan geriye kalanları konuştuk.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Türkiye 1915 olayları konusunda yapılacak akademik çalışmalara tüm arşiv belgelerini açarak her türlü desteği vermeye kararlıdır. Ortak komisyon önerimiz geçerliliğini hala koruyor” dedi.

Başbakan Ahmet Davutoğlu, AK Parti’nin doğu illerindeki seçim mitinglerinde gündemine Ermeni Soykırımı’nı almayı sürdürüyor. Son olarak 8 Mayıs’taki mitinginde “Bitlis tarihi şahittir ki zulmü biz gördük” dedi. Halbuki soykırımdan kurtulanların hatıraları Ermenilere yönelik katliamları açıkça ortaya koyuyor.

Her yıl olduğu gibi, bugün de Mayıs’ın ikinci Pazar gününde Anneler Günü kutlanıyor. Bugün olduğu gibi, Ermeni Soykırımı döneminde de en ağır yük yine annelerin sırtındaydı. Bu acılar onların şarkılarına da yansıyordu.