ERMENİ SOYKIRIMI

Özellikle Sovyetler dönemine ilişkin çalışmaları ve son yıllardaki Ermeni Soykırımı araştırmalarıyla tanınan tarihçi Ronald Grigor Suny, ‘Tarihi Revizyonizm ve Küresel Siyaset’ başlıklı güncel makalesinde Japonya’nın II. Dünya Savaşı’ndaki siyasetinden ötürü Kore’den özür dileme süreci, Türkiye’nin Ermeni Soykırımıyla imtihanı ve Stalin’in Ukrayna’ya dayattığı Holodomor’u (ölümcül kıtlık) revizyonist tarih bağlamında bir arada ele alıyor. Bu çarpıcı makalenin çok geniş bir derlemesini Cansen Mavituna’nın çevirisiyle sunuyoruz.

Hülya Adak ile, 1909 Adana Katliamı’ndan 1915’e, 1920’lerden vefat ettiği 1964’e kadar Halide Edib’in hayatının farklı dönemlerinde Ermeni Soykırımı ile ilgili yazdıkları, söyledikleri ve takındığı tutumlar hakkında konuştuk.

Ermeni Soykırımı’nın 101. yılında anma toplantılarını organize eden kurumlar, anma etkinliklerine katılma çağırısı yaptı. Avrupa Irkçılık Karşıtı Taban Örgütü (EGAM) Başkanı Benjamin Abtan, “100. yıldan sonra devlet soykırım konusuna ilginin azalacağını düşünüyorsa yanılıyor” diye konuştu.

Agos’un arşivinde bugün, HDP milletvekili Garo Paylan’ın Meclis Araştırması talebiyle gündeme getirdiği, Nisan-Mayıs 1915’te gözaltına alınarak öldürülen yedi Ermeni milletvekilinden ikisinin hikayesi var. Rober Koptaş 2013 yılında yazdığı yazıda, Mayıs ayında tutuklanan, Osmanlı Meclis-i Mebusanı İstanbul mebusu Krikor Zohrab ve Erzurum mebusu Vartkes Serengülyan’ı ölüme götüren yolu anlatmıştı.

HDP İstanbul milletvekili Garo Paylan, 1908-1915 yılları arasında milletvekilliği yapmış ve Nisan-Mayıs 1915’te gözaltına alınarak öldürülen yedi Ermeni milletvekiliyle ilgili Meclis Araştırması açılmasını istedi.

Dışişleri Bakanlığı’nın tarih boyunca Türk-Ermeni ilişkilerini merkeze alan “Nar Niyetiyle:Unutmanın Değil Hatırlamanın Zamanı” başlıklı sergisi Nisan ayı başında Tophane-i Amire’de izleyicilerle buluştu. 29 Nisan’a kadar gezilebilecek sergiyi soykırım üzerine çalışmalarıyla bilinen antropolog Dr. Yektan Türkyılmaz Agos için gezdi, kaleme aldı.

Dışişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen ‘Nar Niyetiyle: Unutmanın Değil, Hatırlamanın Zamanı’ sergisi, Tophane-i Amire Kültür ve Sanat Merkezi’nde 29 Nisan’a kadar ziyaretçilerini bekliyor. Serginin küratörü Güzin Erkan sorularımızı yanıtladı.

Ermeni toplumunun önde gelen pek çok aydınının tutuklandığı tarih olan, bu nedenle Ermeni Soykırımı’nın başlangıcı kabul edilen 24 Nisan, 101. yıldönümünde de Türkiye ve dünyada çeşitli anma etkinliklerine sahne olacak. Ermeni Soykırımı’nın 101. yıldönümünde dünyanın pek çok yerinde düzenlenecek anma etkinliklerinin öne çıkanlarını derledik.

Yakın dönem Kürt tarihi üzerine yaptığı çalışmalarıyla tanınan Namık Kemal Dinç’in ‘Onlar Gittiler, Biz Barışı Yitirdik: Ermeni Soykırımı ve Kürtler’ adlı kitabı İletişim Yayınları’ndan çıktı. Kitapta 1915 sonrası ilk kuşağın temsilcilerinden Tarık Ziya Ekinci ve Naci Kutlay’la, Ahmet Türk, Osman Baydemir, Altan Tan gibi günümüzün önde gelen Kürt siyasetçileriyle, araştırmacılar Mehmet Bayrak ve Şeyhmus Diken’le, avukat ve insan hakları aktivisti Eren Keskin’le, prodüktör ve söz yazarı Gülten Kaya ile ve genç kuşak sosyal bilimcilerden Rojava üzerine çalışmalarıyla tanınan Seda Altuğ ile yapılan söyleşiler yer alıyor.

Ermeni Soykırımı’nın tanınmasını öngören tasarının Federal Almanya Meclisi’nde Haziran ayında oylanacağı açıklandı.