Türkiye’de portre resmi dendiğinde akla gelen ilk isimlerden biri olan Nuri İyem, yaşasaydı bugün 100 yaşında olacaktı. Evin Sanat Galerisi, sanatçının anısına düzenlediği sergide, onu hem eserleri hem de özel hayatına ait unsurlarla tanıtıyor.
Figüratif resmin Türkiye’deki en önemli temsilcilerinden Nuri İyem, doğumunun 100. yılında, kapsamlı bir sergiyle anılıyor. ‘Nuri İyem 100 Yaşında / Portre’ başlıklı sergi, 16 Eylül Çarşamba günü, Bebek’teki Evin Sanat Galerisi’nde açılacak.
İyem, kadın portreleri yaptı; bakışları insanın içine işleyen kadınlar resmetti. Bu kadınların çoğu, Anadolu’nun kırsal kesimlerindendi. Bunu izleyiciye bazen bir yaşmakla hissettirdi, bazen arkaplana çizdiği tarlalarla, bazen de kadının gözlerine yerleştirdiği hüzünle. Renkleri de, çizgileri de vurgulamaktan hiçbir zaman kaçınmadı.
1915 ile 2005 yılları arasında yaşayan ressam, 68 yıllık sanat hayatı boyunca, 2 bin 600’ü aşkın eser verdi. Bu eserlerin büyük bir kısmı, kişisel ve kurumsal koleksiyonların gözdesidir. Nuri İyem, sanatta kendine bir şeyleri dert edinip, yıllarca hiç usanmadan ve yorulmak bilmeden o derdi didiklemiş, her işinde biraz daha derine inebilmiş ressamlar kuşağındandır. En çok da kadınları ve Anadolu’yu gerçekçi bir üslupla resmetmiştir. Belli ki o, bu yüzlere de manzaralara da bakmaktan sıkılmamıştır. İyem’in resimlerinde romantizm de vardır, tanıklık ve gözlem de.
Sakıncalı ressam
1996 yılında Nuri İyem’in oğlu ve gelini tarafından kurulan Evin Sanat Galerisi, sanatçının çok sayıda kişisel sergisine ev sahipliği yaptı. ‘Nuri İyem 100 Yaşında / Portre’ başlıklı sergide, onun sadece artık her biri birer ikon haline gelmiş portreleri değil, daha önce hiçbir yerde gösterilmemiş eserleri, atölyesinden çıkan, henüz tamamlanmamış resimleri de yer alacak. Sanatçıyı sadece işleriyle değil, yaşantısıyla da tanıtmayı hedefleyen sergide, kişisel eşyaları, arşivindeki belgeler, mektupları ve notlarıyla, onun iç dünyası da sanatseverlere açılacak. Sergi kapsamında bir de kitap yayımlanacak. Ayrıca, Mimar Sinan Üniversitesi’nde, Türkiye resim sanatında portre geleneği ve Nuri İyem resimleri konulu bir sempozyum düzenlenmesi planlanıyor.
1956 yılında Venedik Bienali’ne, 1957’de Sao Paulo Bienali’ne katılan İyem, toplumsal gerçekçi resmi savunan ‘Yeniler Grubu’nun kurucularındandı. Resim yapmanın yanı sıra sanat üzerine yazılar da yazardı. 1973’te Cumhuriyet’in 50. Yılı Resim Ödülü, 1989’da Sedat Simavi Görsel Sanatlar Ödülü ve 1997’de TÜYAP İstanbul Sanat Fuarı Onur Ödülü’nü aldı. Akademi’den mezun olurken yaptığı ‘Nalbant’ adlı tabloda orak ve çekiç sembolleri bulunduğu gerekçesiyle, 1944’te tutuklandı ve iki yıla yakın hapis yattı. Hapishanede, boyası ve fırçası elinden alınana dek, mahkûm arkadaşlarının portrelerini yapmaya devam etti. Bir dönem resimleri sakıncalı bulunan sanatçının ölümünden sonra retrospektif niteliğinde sergileri açıldı. On yıldır, İyem’in anısına, figüratif resme gönül vermiş Türkiyeli genç ressamlara yönelik bir resim yarışması düzenleniyor.
