Bu hafta AK Parti Ağrı il kongresinde konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan uzun süredir konu etmediği Ermenistan’ı hatırladı.
Ermenistan’ın “özellikle de diasporanın etkisiyle” Türkiye ile dostluk kanallarını kapalı tuttuğu için tüm enerji, ulaşım ve ticaret yolarının dışında kaldığını belirten Erdoğan “Buna karşın Gürcistan Türkiye ve Batı dünyası ile Kafkasya - Orta Asya arasında bir köprü olarak kendisine aydınlık bir gelecek inşa etmiştir. Bu iki örnek çok manidardır. Bizimle dost olan kazanır, bize husumet besleyen kaybeder.” dedi.
Erdoğan’ın Ermenistan’ı suçlayan çıkışı, Ermeni siyasetçilerinin olmasa da analistlerin ve köşe yazarlarının ilgisini çekti.
Hagop Badalyan, Yerevan’da yayınlanan Lragir gazetesinde yer alan makalesinde Erdoğan’ın bu söylemlerin altında reel-politikadan ziyade psikolojik sebeplerin yattığını söylüyor. Badalyan’ın görüşleri şöyle: “Erdoğan esasen çok açık bir gerçeği dillendirmiş oldu fakat bunun sebeplerini açıklarken yanlışlar yaptı. İlki, Ermenistan’ın benzer bölgesel ve stratejik önem taşıyan projelerden uzak tutulmasının sebebi ‘Türkiye ile ahbaplık yapmaması’ değil ‘Rusya ile ahbaplık’ yapıyor olması. Bu projelere dahil olunmamasının müsebbibi Türkiye değil Rusya, sanırım Türkiye rol çalmaya çalışıyor”
Asıl sorun Rusya
Badalyan aynı zamanda Bakü ve Ankara arasında gerçekleştirilecek herhangi bir projenin, Karabağ sorunu olmadığı varsayılsa bile Yerevan’dan geçmesinin mümkün olmadığını söylüyor. “İki Türki ülke, bu projeyi Yerevan üzerinden geçirir mi? Tabii ki hayır” diyen Badalyan’ın üzerinde durduğu asıl konu Türkiye’nin resmen ambargo uyguladığı Ermenistan’ın Rusya ile geliştirdiği iyi ilişkiler sebebi ile projelerden uzak tutulması gerçeğinin, Türkiye’nin seçimi gibi aktarılması.
Araştırmacı Aram Amaduni ise, 1in. am sitesinde yayınlanan makalesinde bu açıklamanın bir rövanş işareti taşıdığını belirtiyor. Erdoğan’ın Ermenistan çıkışının geçen aylarda Cumhurbaşkan’ı Serj Sarkisyan’ın “protokoller artık tamamen gücünü kaybetmiştir” söylemine bir cevap niteliği taşıdığını düşünen Amaduni “Erdoğan bu sözleri ile kendilerinin de protokollerden umutlu olmadığını ifade ediyor” diyor.
Türkiye fırsatı kaybetti
Rusya merkezli Regnum’da yayınlanan “Erdoğan neden yine Ermenistan’ı hatırladı?” makalesinde ünlü Rus siyaset bilimci Stanislav Tarasov, Erdoğan’ın Avrupa ile ilişkiler konusunda zor bir dönem yaşadığına dikkat çekerken, Ankara’nın dış politikasında güven kaybıyla karşı karşıya kaldığını vurguluyor. Tarasov, Türkiye’nin Güney Kafkasya’da önemli bir rol üstlenme şansını kaçırdığını fark ettiğini, Azerbaycan’ın baskılarından hala kurtulmadığını söylüyor.
Tarasov’a göre Türkiye ile Ermenistan arasında ilişkilerinin normalleşmesi, sadece Güney Kafkasya’daki jeopolitik durumunun değişimi değil aynı zamanda Türkiye için Avrupa’ya yeni bir yolun açılması anlamına geliyor. “Yerevan ulaşım ve iletişim konularındaki bölgesel projelere katılabilir ve Türkiye üzerinden kara yoluyla Avrupa piyasasına girebilir” diyen Tarasov, Türkiye’nin er ya da geç geçmişte yaşananları adilce değerlendireceğini söylerken, “Halihazırda Ankara’nın olgunlaşıp Yerevan ile devletlerarası diyaloga hazır olacağını beklemek dışında, bu oyunu bozacak bir hamle yok gibi gözüküyor” diyor.
