Uluslararası Af Örgütü Taliban'ın Afganistan'da iktidarı ele geçirmesinden sonra bir değerlendirme yayınladı ve yabancı hükümetlere çağrıda bulundu.
Bir açıklama yayımlayan Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard şunları söyledi:
“Afganistan’da tanık olduğumuz trajedi önceden düşünülmeli ve önlenmeliydi. Uluslararası toplum hızlı ve kararlı adımlar atmazsa durum daha da ağırlaşacaktır. Akademisyenlerden gazetecilere, sivil toplum aktivistlerinden kadın insan hakları savunucularına kadar Taliban tarafından misillemeye uğrama riski altında olan binlerce Afgan, tamamen belirsiz bir geleceğe terk edilme tehlikesiyle karşı karşıya.”
Callamard şöyle devam etti: “Yabancı hükümetler, Taliban’ın hedefi olabilecek herkese, Afganistan dışına güvenli bir çıkış yolu sağlamak için gerekli tüm adımları atmalıdır. Buna vize verilmesi, Kabil Havalimanı’ndan tahliyelere destek olunması, üçüncü ülkelerde yeniden yerleştirme imkanı sunulması ve tüm sınır dışı ve zorla geri gönderme uygulamalarının askıya alınması dahildir. ABD hükümetine, tahliyeler sürerken havalimanında kesintisiz olarak güvenliği sağlama çağrısı yapıyoruz”
Callamard sözlerini şöyle sonlandırdı: “BM Güvenlik Konseyi,Taliban’a uluslararası insan hakları hukukuna saygı gösterme, sivilleri koruma ve misilleme saldırılarına son verme çağrısında bulunan acil bir karar çıkartmalıdır.”
Öte yandan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ürdün'ün başkenti Amman'da yaptığı açıklamada, Türkiye'nin Afganistan'da Taliban dahil tüm taraflarla görüşmeler yaptığını söyledi. Çavuşoğlu, tüm taraflarla diyaloğa geçtiklerini belirterek, "Şu ana kadar Taliban'ın verdiği mesajları olumlu karşıladık" dedi.
Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Joe Biden ise ülkeden asker çekme kararını savundu.
"Amerikan askerlerinden Afganistan'ın iç savaşında sonu gelmez bir savaş vermelerini istemek ya da eski Başkan Trump'ın müzakere ettiği anlaşma çerçevesinde ülkeden ayrılmak arasında seçim yapmak zorundaydım" diyen Biden, kararının arkasında olduğunu söyledi.
Biden, "Yirmi yılın ardından zorlu bir şekilde öğrendiğim şey, ABD askerlerini çekmek için iyi bir zamanlama diye bir şeyin asla olmadığıdır. Hâlâ orada olmamızın nedeni de bu" diye konuştu.
Biden, Taliban'ın Afganistan'daki hızlı ilerleyişinden, ülkeden kaçan Afgan siyasi liderleri ve Afgan ordusunun savaşmaktaki isteksizliğini sorumlu tuttu. Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani'yi, ABD askerlerinin çekilmesi sonrasında Taliban ile bir iç savaşa hazırlıklı olmaları konusunda uyardığını belirten Biden, "Ancak bunların hiçbirini yapamadılar" diye konuştu.
Dün Kabil'deki Uluslararası Hamid Karzai Havalimanı'nda yaşanan karmaşanın ardından havaalanından sivillerin çıkarıldığı ve ABD güçlerinin kontrolünde tahliyelere yeniden başlandığı bildiriliyor. Ülke içinde ana yolların Taliban kontrolüne geçmesi nedeniyle yurt dışına kaçış için tek yol olan havalimanına dün binlerce sivil akın etmiş, hareket etmekte olan bir Amerikan askeri uçağına tırmanmaya çalışan Afgan sivillerin görüntüleri dehşet uyandırmıştı. Dün havaalanında çıkan izdihamda beş Afgan da hayatını kaybetmişti. ABD'li yetkililer iki kişinin silahlı olduğunu ve Amerikan güçlerince vurulduğunu bildirdi. Diğer sivillerin izdihamdan mı, açılan ateş sonucu mu öldüğü ise netlik kazanmadı.
BBC'ye konuşan Taliban Sözcüsü Suheyl Şahin ise, " Afganistan'da "katılımcı bir İslami hükümet" kuracaklarını söyledi. Taliban Afganistan'da genel af ilan etti, hükümet çalışanlarına 'İşinize dönün' çağrısı yaptı.
Taliban'ın kültür komisyonu üyesi Enamullah Samangani de yaptığı açıklamada kadınları yönetime katılmaya çağırdı. Samangani "İslam Emirliği kadınların kurban olmasını istemiyor" dedi ve “Şeriat kanunlarına uyumlu halde yönetim yapısında olmalılar” diye konuştu.
Bu arada Reuters ajansına konuşan Türkiye hükümetinde kaynaklar Türkiye'nin Kabil havaalanını devralma planlarını terkettiğini, ancak Taliban'ın talep etmesi halinde destek sağlamaya hazır olduklarını söyledi.
(DW, BBC, AP, Reuters)
