Taha Akyol'un dün (24 Ocak Salı) Hürriyet için kaleme aldığı köşe yazısı; 'Türkiye'de çoğu ev işlerinde kaçak olarak çalışan Ermenistanlı, Moldovalı (Gagavuz), Kırgızistanlı işçilerin “kaçak” çalışmaları 1 Şubat’tan itibaren hayli zorlaşacak.'
Konuyu Sosyal Güvenlik ve Çalışma Bakanı Faruk Çelik’le görüştüm. “Ev hizmetlerinde çalışanlar, Türk vatandaşı gibi prim ödeyerek çalışmalarına devam edecekler” dedi.
1 Şubat’ta yürürlüğe girecek “Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun”a göre, turist vizesiyle Türkiye’de en çok üç ay kalınabilecek. Kendi ülkesine gittiğinde ancak üç ay geçtikten sonra Türkiye’ye dönüş yapabilecek ve tabii Türkiye’deki işini kaybedecek. Halbuki eskiden birkaç günlüğüne ülkesine gidip geri dönüyordu Türkiye’deki işine.
Konu önemli. Kırgızistan, bu konuda kendilerine istisnai bir kota tanınmasını bile istemiş. KKTC açısından da önemli. Ermenistanlı işçilerin durumu siyasi bakımdan daha bir hassas...
Kaçak çalışanlar
Önce Türkiye’de ne kadar Ermenistanlı işçi var? Bakan Çelik’in verdiği rakamlara göre, Türkiye’ye yılda 3 milyon Rus, 1.883 milyon İranlı, 850 bin Fransız giriş çıkış yapıyor... Ermenistan’dan Türkiye’ye giriş çıkış yapanların sayısı ise sadece 69 bin, bunlardan Türkiye’de çalışanların sayısı ise “en fazla” 15-20 bin, çok söylenilen 100 bin sayısı doğru değilmiş.
Ekonomik sıkıntıdan Ermenistan nüfusu eriyor, 2010 yılında çalışma yaşındaki Ermenistan nüfusu 1 milyon 186 bin olduğuna göre, kabaca her 20 Ermenistanlıdan biri Türkiye’de çalışıyor demektir. İstanbul Kültür Üniversitesi adına araştırma yapan Alin Osinian’ın 2009 bulgularına göre, Türkiye’de çalışan Ermenistanlıların yüzde 96’sı kadın ve bunların 72’si ev temizliğinde çalışıyor, yüzde 18’i hastabakıcılık yapıyor. Erkeklerin tercihi kuyumculuk ve ayakkabıcılık sektörü... Türk patronlardan memnunlar, Türkiyeli Ermeniler patronlardan o kadar memnun değiller.
“Soykırım” tartışmalarından tedirgin oluyorlar.
Türkiye’de mutlu olmaları, Ermenistan’daki Türk imajının değişmesi bakımından önemlidir. Çocuklarını Türkiye’de Ermeni okullarına gönderebilmeleri de iyi oldu. Şimdi sorun, “kaçak çalışma” konusu.
Ev hizmetlerine kolaylık
Bakan Çelik’in verdiği bilgiye göre, turist vizesiyle gelip çalışma izni alan yabancıların süreleri 1 yıl veya daha fazla uzatılabilir. Fakat o zaman izinli çalıştıkları süre içinde 400 lira gibi yüksek prim ödemeleri gerekecek; dahası Türk vatandaşının iş aradığı bir sektörde yabancı çalıştırılamaz. Fakat Türkiye’de “ev hizmetleri”nde çalışan Ermeni, Kırgız veya Gagavuzlar dikkate alınarak bir kolaylık getirildi: Fazla değil, bir Türk vatandaşı kadar prim ödeyecekler, aynı işe bir Türk vatandaşı talip olsa bile ev işlerinde çalışmaya devam edecekler.
Ermeni, Kırgız ve Gagavuzların çok büyük bir kısmı ev hizmetleri ve hastabakıcılık gibi işler yaptığına göre, bundan yararlanacaklar.
Türk aileler memnun
Bakan Çelik şöyle diyor:
Bu kanunun hiçbir özel amacı yok. Sadece kayıt dışı çalışmayı önlemek için çıkarıldı. Ev işlerinde Ermenistan, Kırgızistan, Moldova gibi ülkelerin vatandaşlarını kaçak olarak çalıştıran Türklere tavsiyem, onların sigortalarını yaptırıp, primlerini ödeyerek çalıştırmaya devam etmeleridir.
Çelik, bunları çalıştıran Türk ailelerinin “çok memnun olduğunu, primlerini ödeyerek çalıştırmaya devam edeceklerini” umduğunu da belirtti.
Karabağ meselesi çözülünceye kadar sınır açılmayacağına göre, Ermenistan halkıyla Türkiye arasındaki sosyal trafiğin artması herkes için yararlı olur.
