Ebola virüsü, Şubat’tan beri yayıldığı Batı Afrika’da can almaya devam ediyor. Gine, Sierra Leone ve Liberya’da şimdiye kadar bin kişinin ölümüne sebep olan virüsün Nijerya’da yayılmasıyla ölüm vakalarının artışından endişe ediliyor.
EMRE CAN DAĞLIOĞLU
misakmanusyan@gmail.com
Bugüne kadar yaklaşık 2 bin Ebola virüsü vakası tespit edilse de, uzmanlar bu sayının hastalığın bulaştığı insanların sadece beşte biri olduğunu belirtiyor. Virüsün laboratuvar ortamında İngiltere’de bir, Rusya’da ise iki kişiye bulaştığı biliniyor.
Son 40 yılın en büyük salgını olduğu söylenen durum hakkında Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Genel Direktörü Margaret Chan, Ağustos ayının başında salgının kontrol dışına çıktığını ve eğer gereken adımlar şimdi atılmazsa sonuçların hem can kaybı, hem de ekonomik sıkıntılar bakımından yıkıcı olabileceğini söylemişti.
İstanbul’da korku
12 Ağustos’ta Nijerya'nın Lagos şehrinden İspanya'nın Barselona şehrine giden İstanbul aktarmalı THY uçağında Nijeryalı bir kadında ‘yüksek ateş ve kusma’ şikâyeti olması üzerine, virüsün İstanbul’a da ulaştığı endişesi yaşanmıştı. Bunun üzerine yolcu, Ebola virüsü şüphesiyle karantinaya alınmış ve tetkikler sonrasında kadının sıtma olduğu belirlenmişti.
Türkiye’de hastalığın görülme riskini sorduğumuz virolog Dr. İlker Öztop, “Türkiye, virüsün bulunduğu ülkelerden turist aldığı sürece bu riskin olduğunu belirtirken, bu süreçte önemli olanın bu ülkelerden gelenlerin sağlık kontrollerinin denetimli bir şekilde yapıldığının kontrol edilmesi olduğunu söylüyor. Aynı zamanda, hastaların erken teşhisle karantina altına alınmasının önemini de belirten Öztop’a göre, kritik olan Türkiye’deki sağlık görevlilerinin bu virüse karşı hazırlıklı olmaları.
Virüs nasıl yayılıyor?
İlk kez 1976’da Kongo’da tespit edilen virüsün ismi de ülkedeki Ebola Nehri’nden geliyor. Primatlar (şempanze, goril vb.) ve insanlarda görülen bu hastalığın nasıl bulaştığı tam olarak bilinmese de, virüsün esas kaynağının yarasalar olabileceği düşünülüyor. ABD merkezli salgın hastalıklara müdahale merkezi Center for Disease Control (CDC) verilerine göre virüs, yüzde 55-60 oranında ölüme yol açıyor. Hâlihazırdaki salgında bu oran Haziran ayı itibariyle yüzde 64 olarak tespit edilirken, bu oranın yüzde 90’a ulaşabileceği söyleniyor. Virüsün bulaştığı herkeste görülen hastalık belirtileri aynı olmasa da, virüs genelde ateş, mide, kas ve baş ağrısı, iştah azlığı, kusma, sebepsiz kanama, zayıflama, yüzde kırmızı döküntüler ve kanlı ishale yol açıyor. Bu belirtiler, virüsün vücuda girmesinden sonra 2 ile 21 gün arasında baş gösteriyor. Virüs, hastanın vücut sıvılarına (kan, kusmuk, idrar, dışkı, ter, tükürük vb.) veya vücut sıvılarının bulaştığı objelere temas edilmesinden ve hasta hayvanlardan bulaşıyor.
Hastalığa karşı özel bir tedavi yöntemi bulunamazken, uzmanlar koruyucu önlemlerin alınması konusunda uyarıyor. Diğer bulaşıcı hastalıklarda olduğu gibi hastalığı önlemenin en önemli uygulamalarından biri, ellerin düzenli olarak yıkanması. Ölü hayvanlarla, özellikle de primatlar ve yarasalarla temastan kaçınılması önerilirken, vahşi hayvan etinden uzak durulması gerekiyor.
