PAKRAT ESTUKYAN

Pakrat Estukyan

Մենք ու մերոնք - Biz ve bizimkiler

«Մենք»՝ 44 տարուայ ընդհատումով

Կեանքը անհամար անակնկալներ կը մատուցէ ապրողին։ Մտքովս իսկ չէր անցներ թէ եր­կու օր առաջ պի­տի ապ­րէի այնպի­սի ապ­րումներ որոնք զիս տա­րին 44 տա­րիներ ետք, վեր­յի­շելու հա­մար կեան­քի քաղցր պա­հեր։

Կեդ­րո­նական Սա­նուց Միու­թեան մէջ մէկ­տե­ղուած ենք խումբ մը ըն­կերներ։ Նա­խապէս ճշդուած ծրա­գիրով պի­տի այ­ցե­լենք մեր դպրո­ցի աւագ սա­ներէն մէ­կուն տու­նը։ Երբ Կա­րապե­տը, Ան­նան, Զա­ւէնը, Հայ­կա­զու­նը, Յով­հաննէ­սը (Կու­լաք), Սե­դան (Քոր­քոր) ու ես ուղղուեցանք մեր իրա­ւագէտ ըն­կե­րոջ Արա Ղու­պե­սերեանի միու­թեան հա­րեւա­նու­թեամբ Չի­մէն փո­ղոցի տու­նը, հե­տեր­նիս քա­նի մը շիշ այդ ժա­մանա­կուայ աժան եւ ըն­տիր գի­նին «Հե­թիթեր» ու­նէինք միայն եւ աղո­տած պիս­տակներ։ Կար­միր կրա­ղիւսնե­րով երկյար­կա­նի բնա­կարան մը, որուն նկու­ղի ըն­դարձակ սե­նեակը կը պատ­կա­նէր Արա­յին։ Այդ տա­րինե­րուն մեզ­մէ քի­չեր միայն ձայ­նասկա­ւառակ նուագող գոր­ծիքներ ու­նէինք։ Իսկ Արան ու­նէր «Gerard» մակ­նի­շով գոր­ծիք մը, որ իր stereo կազ­մով բարձրո­րակ ձայն կ՚ապա­հովէր։ Այդ գի­շեր եր­կիւղա­ծու­թեամբ լսե­ցինք Պէթ­հո­վէնի 9-րդ հա­մանուագը՝ Հէր­պէրթ Ֆոն Քա­րաեանի ղե­կավա­րած Պեր­լի­նի ֆիլ­հարմո­նիքի կա­տարու­մով։ Ապա վրայ հա­սաւ գրա­կանու­թեան նիւ­թե­րով հա­ճելի զրոյց։ Քննար­կե­ցինք Ճէք Լան­տը­նի հիւ­սի­սային հէ­քիաթ­նե­րու մէջ յայտնուող տիալէք­թիկ կա­ռու­ցուած­քը։ Չբա­ւարա­րուե­ցանք այսքա­նով եւ Արան մե­զի հա­մար ըն­թերցեց Ամե­րիկա­ցի այս մեծ հե­ղինա­կի «կրակ վա­ռել» անուն պատ­մուած­քը։

Վեր­ջա­պէս օրը աւար­տե­ցինք Չա­րեն­ցեան բա­նաս­տեղծու­թիւննե­րու ար­տա­սանու­թեամբ։

Այս առա­ջին այ­ցե­լու­թեան պատ­ճա­ռած յա­գեցու­մը առիթ տուաւ յա­ջոր­դող հան­դի­պումնե­րու։ Քա­նի մը տա­րի ետք Արաենք ըն­տա­նեօք փո­խադ­րուեցան Վոս­փո­րի Քի­րէչ­պուրնու թա­ղամա­սը, ուր կրկին շա­րու­նա­կուե­ցան մեր երաժշտու­թեան, գրա­կանու­թեան եւ փի­լիսո­փայու­թեան նիւ­թե­րով լե­ցուն հան­դի­պումնե­րը։

Այս ապ­րումնե­րուն վրա­յէն աւե­լի քան 40 տա­րիներ ան­ցած են եւ ես զաւ­կիս Վար­դա­նի, ըն­կե­րոջս դուստր Թա­մարի եւ ամուսնոյն՝ Էմ­րէ­ճանի հետ կրկին բռնած ենք Վոս­փո­րի ճամ­բան, այս ան­գամ Պիւ­յիւքտէ­րէյի մէջ ծո­վահա­յեաց մի այլ պատշգամ­բի վրայ երաժշտու­թիւն լսե­լու հա­մար։

Ակա­դեմա­կան Եք­թան Թիւրքեըլ­մազ այս եռա­յարկ տան մէջ կը բնա­կի իր ծնող­նե­րուն հետ։ Եթէ նման եռա­յարկ տու­նի մը նկու­ղը Արա­յի յա­տուկ սե­նեակն էր, այստեղ ալ նոյն եռա­յարկ բնա­կարա­նի վեր­նա­յար­կը կը պատ­կա­նէր Եք­թա­նին։ Ան հին ձայ­նապնակ­նե­րու հա­րուստ հա­ւաքա­ծոյ մը ու­նի։ Տա­րինե­րու ըն­թացքին հա­ւաքած է բազ­մա­թիւ ձայ­նագրու­թիւններ, որոնցմէ հնա­գոյ­նը կը կրէ 1898 թուակա­նը։ Եր­գուածը «կռունկ» է եւ հա­ւանա­բար ալ Կո­միտա­սի մշա­կու­մէն աւե­լի կա­նուխ մեկ­նա­բանու­թիւն մը։ Ապա կը լսենք ԱՄՆ-ի, Խորհրդա­յին Միու­թեան եւ Թուրքիոյ մէջ ձայ­նագրուած ու հրա­տարա­կուած բազ­մա­թիւ եր­գեր։ Կը տո­ղան­ցեն Արեւմտեան Հա­յաս­տա­նի եւ Անա­տոլիայի բո­լոր լե­զու­նե­րով եր­գուած եր­գեր։ Քրտե­րէն­ներ եւ թրքե­րէն­ներ կը լսենք հայ եւ յոյն կա­տարող­նե­րու ձայ­նով։ Եք­թան լրա­ցու­ցիչ տե­ղեկու­թիւններ կը փո­խան­ցէ թէ եր­գիչ, երգչու­հի­ներու, թէ այդ ձայ­նագրու­թիւննե­րու ար­ձա­նագ­րութեան պայ­մաննե­րու եւ թէ հրա­տարա­կող­նե­րու կամ սպա­ռող­նե­րու մա­սին։

Սպա­ռող, դա­տար­կա­ցող գի­նիի շի­շերը չեն մեր հար­բա­ծու­թեան պատ­ճա­ռը, այլ մատ­նուած երաժշտա­կան զգլխե­ցու­ցիչ մի­ջավայ­րը։

Օրը կ՚աւար­տենք «Մէտ Նու­չէ» հե­ռուստա­կայա­նի մէջ մեր հե­ղինա­կած «Պա­տու­հան» հա­ղոր­դումին հա­մար նկա­րահա­նու­մի մը խոս­տումը ապա­հովե­լով։

«Մենք ու Մե­րոնք»ի սիւ­նա­կին մէջ միշտ նա­խասի­րու­թիւնը տուինք «մե­րոնք»ը յու­զող նիւ­թե­րուն։ Եթէ այս ան­գամ խօս­քը վե­րաբե­րած է աւե­լի շատ «մենք»ի, թող ըն­թերցո­ղը նե­րող ըլլայ։