AZINLIKLAR

Ömer Turan ve Güven Gürkan Öztan’ın birlikte kaleme aldıkları ‘Devlet Aklı ve 1915: Türkiye’deki “Ermeni Meselesi” Anlatısının İnşası’ İletişim Yayınları’ndan çıktı. Kitap 1918’den 2015’e kadar Türkiye’de ‘Ermeni Meselesi’ anlatısının nereden nereye geldiğini çarpıcı bir dille anlatıyor. Turan ve Öztan ile kitaptan yola çıkarak, özellikle günümüzde ‘Ermeni Meselesi’ konusunda siyasi ve bürokratik aktörlerin tutumlarına ve söylemlerine uzanan bir söyleşi yaptık.

Süryani cemaatine ait olan ve Hazine’ye devri gerçekleşen ibadethane ve mezarlıkların iadesi yönünde yapılan yasal düzenlemede kapsam genişletildi. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda iadesi öngörülen yer sayısı 30’dan 56’ya çıkartıldı.

Elbruz Aksoy’un Çerkeslerle yaptığı sözlü tarih çalışmalarından oluşan ‘Benim adım 1864: Çerkes Hikâyeleri’ kitabı İletişim Yayınları’ndan çıktı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Tarih Bölümü’nde ‘Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Beyaz Köleler’ başlıklı yüksek lisans tezini bitiren ve sözlü tarih çalışmalarına devam eden Aksoy’la kitabından yola çıkarak Çerkes tarihinden Çerkes-Ermeni ilişkilerine uzanan bir söyleşi yaptık.

Ermeni çocuklarının eğitimi için yaptırılan ve devlet tarafından el konularak kullanımına izin verilmeyen Sanasaryan Han’la ilgili Yargıtay tarihi bir karara imza attı. Yargıtay, tapunun iade edilmesi için açılan davanın kabul edilmesi gerektiğine karar verdi. Sanasaryan Han’la ilgili yapılan önceki tapu işlemlerini ise ‘yolsuz tescil’ olarak tanımladı. Türkiye Ermenileri Patrikhanesi’nin de bu davayla ilk kez tüzel kişiliği tanınmış oldu. Sanasaryan Han’ın tapusunun önümüzdeki birkaç yıl içinde içinde Türkiye Ermenileri Patrikhanesi’ne geçmesi bekleniyor.

Beyoğlu’nun çokkültürlülüğünü korumaya ve yaşatmaya çalışan ‘istos kafe&kitabevi’, yapılan Yunanca dersleri, kültürel etkinliklerin yanı sıra İstanbullulara Rebetiko ve Yunan geleneksel şarkıları öğrenme fırsatı da veriyor. Atinalı müzisyen Asineth Fotini Kokkala’nın inisiyatifiyle hayata geçen ‘istos korosu’, her pazartesi yapılan derslerde repertuarına yeni şarkılar ekliyor. Seslendirdiği 30 şarkı ile farklı etkinliklerde ve festivallerde yer almaya başlayan ‘istos korosu’nu kurucusu Fotini Kokkala anlattı.

Behnan Konutgan’ın ‘Anadolu’da Hıristiyanlık’ başlıklı kitabı Yeni Anadolu Yayıncılık (YAY) tarafından yayınlandı. Kitap, Türkiye’de Protestanlığın tarihiyle ilgili oldukça ilginç veriler içeriyor. Behnan Konutgan, Hıristiyan İlahiyatı üzerine yüksek lisans ve doktora öğrenimini Almanya’nın Martin Bucer Akademisi’nde tamamladı. Kitabı Mukaddes Şirketi’nin 2001’de yayınlanan Kutsal Kitap çevirisini yapan ekipe yer alan Konutgan, halen Martin Bucer Akademisi İstanbul Başkanlığı görevini sürdürüyor. Konutgan ile Türkiye’de Osmanlı dönminden günümüze Protestanılığın geçirdiği tarihsel süreci ve bu süreçte Ermenilerin yerini konuştuk.

Dünyanın ikinci en büyük ahşap yapısı olarak kabul edilen Büyükada Rum Yetimhanesi geçtiğimiz hafta Europa Nostra ile Avrupa Yatırım Bankası tarafından ‘Avrupa’nın Tehlike Altındaki 12 Kültürel Mirası’ arasında gösterildi. Yetimhanenin çökme tehlikesi altında olduğu uzun süredir biliniyor. Restorasyon için Ekümenik Patrikhane’nin maddi imkanları yetersiz. 1964 yılında boşaltılan daha sonra Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce el konan bina 2010 yılında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının ardından Patrikhane’ye teslim edilmişti. Yetimhanenin yaşadığı hukuki ve siyasi süreç hem bu gazetede hem de konuyu yakından izleyen diğer kaynaklarda sık sık konu edilmişti. Biz bu gelişmeler üzerine “Peki Yetimhane’de nasıl bir hayat vardı?” sorusunun peşine düştük. Ve Yetimhane’de 1955-61 yılları arasında öğretmenlik yapan Yani (Yannis) Kalamaris ile buluştuk. Kendisi bize Yetimhane’nin deyim yerindeyse yazılmamış tarihini anlattı.

Europa Nostra ile Avrupa Yatırım Bankası Enstitüsü tarafından ‘Avrupa'nın Tehlike Altındaki 12 Kültürel Mirası’ arasına giren Büyükada'daki Rum Yetimhanesinin restorasyonu için Ekümenik Patrikhane’nin maddi imkânları yetersiz. Nihai çözüm için sponsorluk veya kamu kaynağı gerekiyor.

Yeşilköy’de inşa edilmesi öngörülen Süryani Kilisesi için süreç yeniden başlıyor. Beyoğlu Süryani Kadim Meryemana Kilisesi Vakfı Başkanı Sait Susin, şimdiye kadar arazi üzerinde mezarlıkla ilgili çalışmaların, tedbir kararı nedeniyle yarım kaldığını belirterek, kararın kaldırılmasının ardından çalışmalara kaldığı yerden devam edileceğini açıkladı.

Ortadoğu Arap Halkları Araştırma Enstitüsü (Arap Enstitüsü-Der), ‘Antakya’da Yaşayan Arap (Rum) Hıristiyanlar’ başlıklı bir araştırma yayınladı. Projeye katkıda bulunanlardan, Arap Enstitüsü-Der’in kurucularından Şule Can'la konuştuk.