Dünya henüz soykırım ve toplu katliam suçlarını önlemede başarılı olamadı

Ermenistan, 9 Aralık Soykırım Kurbanlarını Anma ve Onurlandırma ile Bu Suçun Önlenmesi Uluslararası Günü'nün onuncu yıldönümünde, New York'taki Birleşmiş Milletler'de etkinliğe ev sahipliği yaptı. Ermenistan tarafından BM Soykırımı Önleme Ofisi ile işbirliği içinde düzenlenen tartışma, "Soykırım ve Kitlesel Zulmün Önlenmesi İçin Erken Uyarı ve Erken Eylem: Küresel Ortaklıkların Güçlendirilmesi" başlığını taşıyordu.

Ermenistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakan Yardımcısı Robert Abisoghomonyan, uluslararası yasal çerçevelerin geliştirilmesi ve küresel ile bölgesel çok taraflı sistemlerin güçlendirilmesiyle geçen on yıllara rağmen, dünyanın henüz soykırım ve kitlesel zülmen suçlarını önlemede başarılı olamadığını vurgulayan bir konuşma yaptı. Abisoghomonyan, teknolojik gelişmelerin ve savaşın geçirdiği evrimin de sivil kayıpları azaltmada benzer şekilde başarısız olduğunu kaydetti.

Abisoghomonyan, zamanında ve koordineli eylemin insan kaynaklı felaketlerin önlenmesi için hayati önem taşıdığını vurguladı. Bakan yardımcısı, özellikle savunmasız gruplara karşı işlenen ağır insan hakları ihlallerinin tespit edilmesinin ve ele alınmasının, her türlü etkili erken uyarı sisteminin belkemiğini oluşturması gerektiğinin altını çizdi.

Bakan yardımcısı konuşmasında, erken uyarı ve erken müdahale mekanizmalarının tasarlanmasındaki temel kavramsal zorlukları da ana hatlarıyla belirterek, bunların operasyonel ve siyasi bileşenleri arasında yakın bir uyum olması gerektiğine dikkat çekti. Abisoghomonyan ayrıca, 2024 yılında Ermenistan'da düzenlenen 5. Soykırım Suçuna Karşı Küresel Forum'un, diyaloğun ilerletilmesi ve önleme araçlarının güçlendirilmesi adına önemli bir platform olduğuna işaret etti.

Devamlılık önemli

BM80 gündemi kapsamındaki daha geniş BM reform çabalarına değinen Abisoghomonyan, sistem genelindeki değişikliklerin, küresel ve bölgesel düzenlemelerin ihlali ve devletlerin politika önceliklerinde güvenliğe artan vurgu gibi çok sayıda faktör tarafından yönlendirildiğini belirtti. Abisoghomonyan bu bağlamda, BM sisteminin geçerliliğinin ve dayanıklılığının devamının sağlanmasının önemini vurguladı.

Dışişleri Bakan Yardımcısı, konuşmasını sonlandırırken Ermenistan'ın, BM'nin önleme ve risk değerlendirme kapasitelerini güçlendirmenin yanı sıra insanlığa karşı işlenen suçlar için hesap verebilirliği sağlayan mekanizmaları geliştirme konusundaki kararlılığını yineledi.

BM Genel Kurulu, 5 Eylül 2025 tarihinde Ermenistan'ın öncülük ettiği "Soykırım Suçu Kurbanlarını Anma ve Onurlandırma ile Bu Suçun Önlenmesi Uluslararası Günü'nün Onuncu Yıldönümü" başlıklı kararı oybirliğiyle kabul etti.