Ոգեկոչման հաւաքին ելոյթ մը ունեցաւ Հասարակական Յիշողութեան Հարթակի անդամ Սերթաչ Էքինճին
Ստորեւ կը ներկայացնենք Հրանդ Տինքի՝ սպաննուած վայրը, ժամը 15։00-ին կայացած 13-րդ ոգեկոչումի հաւաքի ընթացքին այս տարուան խօսքը արտասանողներէն Հասարակական յիշողութեան հարթակի անդամ Սերթաչ Էքինճիի ելոյթը.
Հրանդ Տինքի լրբօրէն մեր մէջէն առնուելուն այն անիծեալ օրուան 13-րդ տարելիցին, կրկին նոյն տեղն ենք։ Միասին ենք այն մայթին վրայ, որ ամէն տեսնելուն, մեր կոկորդը կը կապուի։ Հրանդ Տինք խորհրդանիշն էր եղբայրութեան, որուն ամենէն շատ կարիքը ունի այս երկիրը։ Կարծեմ մեզմէ առնուելուն գլխաւոր պատճառը է։ Որովհետեւ այս երկրին խաւար սիրտերը աւելի շատ պէտք ունին պառակտումի, քան իրենց բերանէն վար չառնուած միասնութեան։ Գիտեն, որ հազիւ այսպէս կրնան իրենց հանգիստը վայելել։ Թուրքիոյ ժողովուրդներու, ճնշուածներու, իրար միանալը իրենց մեծագոյն վախն է։
Մինչ Հրանդ Տինք մեզ կը սորվեցնէր սիրել եւ կրկին կը մեկնաբանէր Անատոլիան։ Պատմելով՝ թէ ինչպէս Սեբաստիոյ հեռաւոր գիւղի մը մէջ նստած թիւրք գիւղացին տէր եղած է հայ կնոջ դիակին, ով տարիներ ետք վերադարձած է իր գիւղը եւ այնտեղ մահացած է եւ թաղուած. բացատրելով՝ որ հայկական հարցը ուրիշներուն չէ, այլ այս երկրին հարցն է, եւ որ միայն մենք կրնանք ըլլալ մեր բժիշկը...
Այս պատճառով է, որ վտանգաւոր էր եւ հարկաւոր էր վերացնել զինք։ Իրմէ առաջ եկած եւ մեռցուած հարիւրաւոր այլ մտաւորականներու նման։ Մուսա Անթեր, Ուղուր Մումճու, Իլհան Էրտոսթ, Թահիր Էլչի եւ միւսները՝ մեռցուած են ոչ թէ, որովհետեւ պառակտում կը պատճառէին, ճիշդ հակառակը, որովհետեւ այս երկրի ճնշուածները իրար կը միացնէին։ Անոնց աններելի յանցանքը այս է։ Անոնց դահիճները եւ քաջալերողները ճիշդ այս պատճառով երբեք չեն ենթարկուած արդար դատավարութեան։ Երկրին երեսը ճերմկցնող մտաւորականները հապճեպ դատավարութիւններով եւ կեղծուած փաստերով դատապարտողները, տարիներով կ՚երկարեն մտաւորականներու դահիճներուն դատերը, փաստերը կը թագցնեն եւ ամէն տեսակ օրէնքի զեղծարարութիւն կ՚ընեն։
Այս շարքին վերջին հանգրուանը, հայրս, փաստաբան Եուսուֆ Էքինճիի եւ այլ շարք մը Քիւրտ մտաւորականներու դատավարութիւնը, որոնք սպաննուած են 90-ականներուն, անցեալ ամիս հասած է իր աւարտին։ Թէեւ փաստուած է, որ բոլոր ոճիրները գործուած են միայն պետութեան մօտ գտնուած զէնքերով, թէեւ այս ոճիրները գործողներէն մէկը խոստովանած է, դատավարութեան բոլոր կասկածեալները անմեղ նկատուելով ազատ արձակուեցան։
Մեզի համար զարմանալի պէտք չէ ըլլայ այս։
Տարիներ շարունակ, այս եւ նման ոճիրներու զոհերու մտերիմները ապարդիւն շարունակած են իրենց արդարութեան պահանջը։ Եթէ ապրէին իսկապէս ժողովրդավար եւ իրաւական երկրի մը մէջ, թերեւս իրենց պահանջները պատասխան կը գտնէին։ Սակայն պէտք է գիտնան, որ իրենց փնտռած արդարութիւնը երբեք պիտի չկարենան գտնել։ Պիտի չգտնեն, որքան ալ փնտռեն։
Յարգելի ընկերներ, մենք եւս պէտք է գիտնանք։ Եթէ մեր փնտռածը արդարութիւն է, պիտի չգտնենք զայն։ Արդարութիւնը պիտի չհաստատուի, եթէ Թուրքիոյ բոլոր ճնշուածները իրար քով գալով չպայքարին երկրի մը համար, ուր օրէնքն է գերիշխանը։ Կը զգամ, այս է Հրանդ Տինքի եւ անոր նման հարիւրաւորներուն մեզ ձգած պատգամը։
Անոր թանկագին յիշատակին առջեւ կը խոնարհիմ եւ կը յարգեմ ձեր բոլորը։
