Kitap ԳԻՐՔ

10 yıl önce katledilen Diyarbakır Barosu Başkanı Tahir Elçi, verdiği hukuk mücadelesine istinaden kendisine sorulan "Tüm bunlara nasıl dayanıyorsun?" sorusuna şöyle yanıt vermişti: "Ben burada (duruşma salonu) rehabilite oluyorum.” Tahir Elçi'yi, Burcu Karakaş'ın kaleme aldığı "Hakikatin Peşinde: Tahir Elçi" kitabından bir bölümle anıyoruz.

Şehir ve kurum tarihi çalışmalarıyla tanınan Arsen Yarman’ın, Ermeni mücevhercilik ve kuyumculuk tarihini konu alan "Osmanlı Döneminde Mücevher ve Ermeni Kuyumcular" başlıklı iki ciltlik çalışması Türkçeden sonra İngilizce versiyonuyla da okuyuculara sunuldu. İki ciltlik eser, 16. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermeni kuyumcuların sanatını, ustalığını ve sarayla kurdukları ilişkileri inceliyor.

Gazeteci-yazar Avedis Hadjian’ın Anadolu’daki Ermenilerin izini sürerek kaleme aldığı “A Secret Nation: The Hidden Armenians of Turkey” başlıklı kitabı, “Türkiye’nin Gizli Ermenileri” ismiyle Türkçeye çevrildi. İletişim Yayınları’ndan çıkan kitap, Ermeni kökenleriyle barışanlardan kimliğini inkâr edenlere, geniş bir yelpazede insan hikâyeleri üzerinden kimlik tanımı ve aidiyetine dair tartışmalara yeni bir soluk getirirken, soykırım sonrası yüzleşilmeyen karanlık tarihe de ışık tutuyor. Hadjian ile Anadolu'da çıktığı uzun yolculuğu ve bu yolculuktaki tanıklıklarını konuştuk.

Gazeteci ve yazar Avedis Hadjian'ın "Türkiye'nin Gizli Ermenileri" başlıklı çalışması İletişim Yayınları'ndan çıktı.

Elif Kiraz’ın “Osmanlı Mizah Basınının Başlangıcı: Ermeni Harfli Türkçe Mizah Gazetesi Zvarcakhos «Latifeci» (1856)” başlıklı kitabı Libra Yayınları’ndan geçtiğimiz haftalarda çıktı. Kiraz, tarihimizde önemli bir yeri olan Ermeni harfleriyle Türkçe yayınları konusuna pek bilinmeyen bir pencereden bakıyor. Gazetenin ismi Ermenice: Zvarcakhos, yani, 'Latifeci'. Gazete, eldeki bulgulara göre Osmanlı mizah basınının İstanbul'daki ilk Türkçe mizah gazetesi/dergisi. Elif Kiraz ile 'Zvarcakhos’u keşfedişini ve bir kitap haline getirişini konuştuk.

Diyarbakır tarihine ve yeme içme kültürüne ışık tutan ‘Amida’nın Sofrası’ kitabının ardından ‘Amida’nın Ruhu’ da Aras Yayıncılık’tan çıktı. Rober Koptaş’ın yayına hazırladığı, Vedat Ozan’ın sunuşuyla başlayan kitap, Erkin Ön’ün fotoğraflarıyla ve elbette Silva Özyerli’nin akıcı dili, tarifleri ve hafızasıyla okuru bir zaman, mekân ve lezzet yolculuğuna çıkarıyor. Biz de Agos’ta Silva Özyerli’yle buluştuk ve Diyarbakır’daki çocukluk anılarından gezilerindeki likörlük meyve keşiflerine kadar, likör gibi bir söyleşi yaptık.

24 Nisan 1915’te Ermeni aydınların ve siyasetçilerin İstanbul’dan sürgün edilmesiyle başlayan Ermeni Soykırımı’nın en önemli tanıklarından biri de Aram Andonyan. Aras Yayıncılık 24 Nisan’a denk gelen günlerde Aram Andonyan’ın önemli bir kitabını yayınladı: Cürm-ü Âzam. Kitabın altbaşlığı şöyle: “Halep Muhacirin Müdüriyeti Başkâtibi Naim Bey’in Tanıklığında Ermeni Soykırımı.” Aram Andonyan tarafından kaleme alınan ve Ermeni Soykırımı hakkındaki, özellikle de 1916’da Suriye çöllerinde yaşananlar konusundaki en önemli kaynaklardan biri olan Cürm-ü Âzam, Naim Bey’in Andonyan’a teslim ettiği el yazması notları ve Andonyan’ın derlediği bilgileri, telgrafları, resmî Osmanlı belgelerini ve birinci dereceden şahitlerin tanıklıklarını içeriyor. Ohannes Kılıçdağı’nın çevirdiği kitabın önsözünü de Taner Akçam yazmış. Naim Bey hakkında daha önce de çalışmaları bulunan Akçam ile Cürm-ü Âzam’ı konuştuk

İki yıldır zorunlu ikametgâhım Bakırköy Kadın Cezaevi’nde, haliyle okumaktan başka, pek bir şeyim yok. Arka arkaya sekiz sezon dizi izler gibi, arka arkaya durmadan okuyabiliyor insan. Kendince sıralamalar yapıyor, bazen de hayat sürprizler yapıp kendi sıralamalarını yaratıyor, geçen hafta da böyle oldu. Hayat kendi sıralamasını yaptı. Önümde üç kitap, üçünü de Aras basmış, üçünün de sırtında “anı” yazıyor. Biri Zabel Yesayan’ın ‘Silahtar Bahçeleri’, biri Hraç Kırmızıyan’ın ‘Nereden Nereye’si, sonuncusu da Michael Asderis’in ‘Dersaadet’i.