VARTAN ESTUKYAN

Sırbistan’da araştırmacı gazetecilik yapan KRIK web sitesinin adını ilk kez geçen Mayıs’ta, İsveç merkezli Civil Rights Defenders sivil toplum kuruluşunun Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’da düzenlediği ve Balkan ülkelerinden gazetecilerin katılımıyla yapılan Bölgesel Gazeteciler Günü’nde duymuştum.

Okulun kapısında bizi, sergiyi hazırlayan gazeteci Melike Çapan karşıladı. Daha önce Galata Rum Okulu’nda birçok sergi gezdim fakat itiraf etmem gerekirse bu okul gerek etrafındaki yapıları gerek manzarası gerek kendi ihtişamıyla çok daha çarpıcı bir etki bırakıyor izleyicide. En azından benim adıma öyleydi. Bir azınlık okulunun sergi salonu olarak kullanılması ise hep bir çelişki yaratıyor bende. Bu okulların sergi salonu olmasına üzülüyor hatta öfkeleniyorum fakat diğer yandan binaların atıl bir şekilde kalması, yıkılması veyahut butik otel vs. gibi yerlere kiraya verilmesindense en azından sanat alanı olarak kullanılmasına da seviniyorum. Fakat bu da bir başka yazının konusu.

Research Institute on Turkey’nin [Türkiye Araştırmaları Enstitüsü] bir kolektif hafıza çalışması olarak dijital ortamda hayata geçirilen Tarihsel Adalet için Bellek Müzesi, 12 Eylül 1980 Darbesi’nin 42. yılında İstanbul Moda Sahnesi’nde düzenlenen açılış etkinliğiyle faaliyete başladı.

6-7 Eylül Pogromu’nun üzerinden 67 yıl geçti. İstanbul’da başta Rumlar olmak üzere tüm gayrimüslim azınlığı hedef alan pogrom sonucunda resmî verilere göre 73 kilise, sekiz ayazma, iki manastır, 3584’ü Rumlara ait olmak üzere 5538 ev ve işyeri yakılıp, yıkıldı ve yağmalandı. Türkiye toplumunun 6-7 Eylül’le neden yüzleşemediğini ve olası bir yüzleşmenin nasıl sağlanabileceği sorularını araştırmacı-yazar Foti Benlisoy'a yönelttik.

Sanatçı Tayfun Serttaş, Foto Galatasaray’ın kurucusu Maryam Şahinyan’ın arşivi hakkında Ermenistanlı sanatçı Anahit Ghazarian’ı hedef gösterdi. Serttaş, Şahinyan’ın dijital arşivinin telif haklarının kendine ait olduğunu ifade ederek, “Resmi ve yazılı onayım olmadan gerçekleşen kullanımların tamamının yasadışı olduğunu belirtme gereği doğmuştur” dedi.

Bir ‘doğa, yaşam ve sanat projesi’ olarak yola çıkan ve ilk albümü ‘Phenology’ ile dinleyicileriyle buluşan Fungistanbul, yeni albümü Trash Oriental’ı yayınladı.

Netflix’te altı bölüm olarak ekrana gelen ‘Kulüp’ dizisi, yayınlandığı ilk günden bu yana gündeme yerleşti. Türkiye Yahudisi bir ailenin hikayesinin etrafından 1950'lerin İstanbulu'nun eğlence hayatının işlendiği dizi geniş ölçüde beğenildi. Kulüp, Türkiyeli Yahudilerde de büyük ilgiyle karşılandı. Bu yapımla ilk kez, çoğunlukla İstanbul’da yaşayan Yahudiler, kendi ifadeleriyle ‘görünür’ oldu. Şalom Gazetesi yazarlarından Riva Hayim Kohen, diziyi Agos’a değerlendirdi.

Gazeteci Varduhi Balyan, ilk belgesel çalışmasını tamamladı. ‘Dialogue in a Basket’ [Sepetteki Diyalog] adını taşıyan film, pandemi nedeniyle sokağa çıkma yasaklarının başladığı dönemde, Balyan’la, üst kattaki komşusu Fatma Teyze arasında gelişen iletişimi anlatıyor. Balyan’la, Gürcistan merkezli bir kültürel üretim platformu olan Chai Khana’nın çağrısı üzerine çektiği ‘Sepetteki Diyalog’ hakkında konuştuk.

Samatya’daki Surp Kevork Kilisesi’nin korosu olan Sahakyan Korosu, belgesel oldu. Erdil Onur Kocatürk’ün yönetmenliğini üstlendiği 'Ailem Sahakyan’ belgeselinde koronun hem koristler hem de Samatyalı Ermeniler için ne anlam ifade ettiği anlatılıyor. Belgeselin yönetmeni Kocatürk’le 'Ailem Sahakyan’a dair konuştuk.

Hagop Ayvaz tarafından 1946-1996 arasında kesintisiz olarak yayımlanan Ermenice tiyatro dergisi Kulis’in ve Hagop Ayvaz'ın kişisel arşivi, sergi haline geldi. Hrant Dink Vakfı, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık ve Türkiye Tiyatro Vakfı’nın işbirliğiyle hazırlanan ‘Kulis: Bir Tiyatro Belleği, Hagop Ayvaz’ başlıklı sergi, derginin ilk sayısının çıkmasından tam 74 yıl sonra, 15 Aralık’ta Yapı Kredi Kültür Merkezi’nde açıldı.