Vicken Cheterian

Vicken Cheterian

Kudüs’ün Ermeni kimliğini ve mahallesini savunmak: ‘İnekler Bahçesi’ mücadelesi
Kudüs Ermeni Patrikhanesi ile “Xana Gardens” adında şaibeli bir şirket arasında imzalanan anlaşmanın pek çok sorunlu tarafı bulunuyor. Öncelikle Ermeni Patrikhanesi’nin bu mülkü satma veya kiralama hakkı bulunmuyor; zira söz konusu mülk, Patrikhane’nin Ermeni toplumu adına yönettiği bir Vakıf (Waqf) statüsünde. Ayrıca Xana Gardens şirketinin geçmişi de son derece şüphe uyandırıcı.
24 Ekim 2025
Ermenistan-Azerbaycan Anlaşması’nın Vaftiz Babası Trump
Anlaşma, Ermenistan’ın Türkiye ile sınırının Azerbaycan’ın ısrarıyla hâlâ kapalı olduğu gerçeğine değinmiyor ve bu “tarihi” Bildiri sonrasında, herkes de “barışın” tarafında olduğuna göre, sınırların ne zaman açılacağından –yahut açılıp açılmayacağından– bahsetmiyor. Bizler “Trump Yolu”na ilişkin daha fazla detayı merakla beklerken Bildirinin önemi, SSCB’nin çöküşü ardından ABD’nin Güney Kafkasya’ya jeopolitik açıdan üçüncü kez geri dönmesinde yatıyor. Gelecekteki gelişmelerin şifresini çözmek için Ermenistan’ın ve Azerbaycan’ın bildiriye ek olarak ABD ile ayrı ayrı imzaladığı iki ikili işbirliği belgesine bakmak faydalı olabilir.
12 Ağustos 2025
Akademisyenler ve gazeteciler Bakü hapishanelerini dolduruyor
Peki o halde, bir doktora öğrencisine yönelik bu son derece sert baskının nedeni ne? Bunun sebebi, Azerbaycan muhalefetinin bir yekûn olarak başaramadığını Bahruz Samadov’un tek başına başararak, devlet destekli milliyetçiliğe karşı alternatif bir söylem geliştirmesi, Azerbaycan halkı için özgürlük ve refaha giden yolun savaşlardan ve etnik temizlikten değil, Ermeni meslektaşlarıyla konuşmaktan, buluşmaktan, fikir alışverişi yapmaktan ve birlikte çalışmaktan geçtiğini söylemesidir.
9 Temmuz 2025
İran’a karşı yürütülen savaş ve meşhur “Kitle İmha Silahları”
İran’la sürdürülen savaş muhtemelen nükleer silahları engelleme amacı taşımıyor; tıpkı Irak savaşının Saddam’ın “kitle imha silahları”yla ilgili olmayışı gibi. Fakat İsrail’in niyeti, Netanyahu tarafından açıkça ifade edildi: İran İslam Cumhuriyeti’nin yerle bir edilmesi ve yerine, bugünkü Irak ya da Suriye’ye benzer şekilde merkeziyetsiz yapılarla örülü bir düzenin kurulması. ABD’nin Irak’ı işgali, yirmi yılı bulan savaşları ve felaketleri beraberinde getirmiş, sonunda da IŞİD gibi bir canavarın ortaya çıkmasına yol açmıştı. İran devletinin yıkılması ise çok daha büyük çaplı bir medeniyet felaketinden farksız olacaktır.
18 Haziran 2025
Alevi katliamı ve Suriye'nin geleceği
Suriye’deki mezhepçi, Alevi karşıtı şiddet, Orta Doğu genelinde uzun vadeli sonuçlar doğuracaktır.
10 Mart 2025
Osman Kavala’ya mektup
Sevgili Osman; son görüşmemizden bu yana çok şey değişti. Eminim, hapishanedeki hücrenden haberleri takip ediyorsundur. Seni haksız ve adaletsiz suçlamalarla tutuklamalarının sonrasında dünya altüst oldu. Türkiye daha da sorunlu bir yer hâline geldi, senin karşılıklı anlayış ve bir diyalog kültürü geliştirme yönündeki çabalarının hedefe ulaşması daha da zorlaştı.
14 Kasım 2024
İsrail'in Lübnan'ı istilası ve 1982'nin hayaletleri
1982 yazında İsrail, “Celile İçin Barış Operasyonu" adını verdiği bir operasyonu başlatarak Lübnan'ı işgal etti. Amacı, Filistin Kurtuluş Örgütü'nü (FKÖ) ortadan kaldırmaktı. İsrail ordusu Beyrut'u işgal etti ve Filistinli gerillaları güney banliyölerinden çıkardı. Bu, Sabra ve Şatila katliamlarının yaşandığı yazdı. İsrail, Lübnan'da katliamlar yaparak ve Beyrut banliyölerini başka bir Gazze haline getirerek kuzey sınırında "güvenlik" elde edebileceğini düşünüyorsa, bu bir déjà vu: Kırk iki yıl önce, İsrail laik bir Filistin Kurtuluş Örgütü'nü (FKÖ) yok etti fakat onun küllerinden daha radikal, İslamcı bir Hizbullah yaratıldı.
10 Ekim 2024
Netanyahu ‘Ermeni Holokostu’nu hatırlarken
Netanyahu “Ermeni Holokostu”nu hatırlarken ne söylüyor? Geçmişte yaşanmış mezalimlere dair iki tür hatırlama söz konusu olabilir. Bunlardan biri, gelecekte bu tür suçların işlenmesini engellemeye dönük bir hatırlamadır. “Bir daha asla!” sloganı, savaş suçlarının ve kitlesel imha hareketlerinin ardından uygar bir düzen kurma yolundaki ilk adımdır. Fakat Netanyahu bu sloganı değil, başka bir sloganı benimsiyor: “Bize karşı bir daha asla!”
24 Nisan 2024
İklim değişikliği Bakü’ye gidiyor
Azerbaycan’ın 2024’te yapılacak olan COP29’u nasıl düzenleyeceğini kestirmek elbette güç. Azerbaycan çevre konularında uzmanlığı olan, iklim değişikliğiyle mücadele alanına getirdiği yeniliklerle tanınan bir ülke değil. Ama Bakü tarihsel olarak petrolle özdeşleşmiş bir şehir.
29 Aralık 2023
Karabağ: Asi bir cumhuriyetin ölümü
Ermeniler, siyaset oyununu kuralına göre, gerçek bir etki yaratacak, somut sonuç verecek şekilde oynamak yerine gerçeğin kabul edilmesi için, ‘tanıma’ için uğraştılar ve bunun sonucunda ‘sözler’ elde ettiler. Ölümcül hata, Ermeni yetkililerin uluslararası siyasetteki değişimleri takip etmemeleriydi.
29 Eylül 2023
Karabağ kuşatması ve iki farklı Azerbaycan tahayyülü
Azerbaycan yönetiminin Karabağ’a uyguladığı ablukada dokuzuncu ay dolmak üzere. Gıda, yakıt ve ilaç yokluğuna bağlı ölüm vakaları kaydedildi. Kış yaklaşırken, Karabağ (Ermenicede Artsakh) nüfusunun tamamı Azeri liderlerin izlediği politikaların tehdidi altında. Bu kuşatma, Azerbaycan’ın yönetici çevrelerinde hâkimiyet kazanan belirli bir ideolojik görüşün sonucu. Diğer yandan, azınlıkta kalsalar da güçlü çıkan alternatif sesler yükseliyor.
7 Eylül 2023
IŞİD’in soykırımına hedef olan Ezidiler evlerine dönemiyor
Birçok Ezidi hâlâ evine dönemiyor ama IŞİD’in eski üyelerinden bazıları bölgeye dönüyor. 8 Nisan’da Sincar’da bir gösteri oldu. Irak Ordusu, geçmişte IŞİD’e katılmış olan birkaç Arap aileyi şehre geri getirdi. Bir Ezidi kadın, gelenlerden birini tanıdı...
25 Mayıs 2023
Bahmut Muharebesi ve Ukrayna Savaşı
Rusya ve Ukrayna, Bahmut’ta bir yıpratma savaşına kilitlenmiş durumda. Görünen o ki tüm taraflar, gerçekçilikten uzak amaçlar uğruna binlerce genç askerin kurban gittiği bu savaşı sürdürmekte kararlı. Ortada savaşı sona erdirmeye dönük bir siyasi iradenin olmayışı, herhangi bir ateşkes antlaşmasına varılmasını zora sokuyor.
1 Nisan 2023
İkinci Karabağ Kuşatması
Karabağ’ı Ermenistan’a bağlayan Laçin koridorunun güvenliği, bölgeye konuşlandırılan Rus barış güçlerinin denetimi altında. Tuhaftır ki, Rus Ordusu, 12 Aralık 2022’den beri, kendi sorumluluğundaki bir anayolun yirmi-otuz gösterici tarafından bloke edilmesine göz yumuyor. Bu pasif tutum, akıllara, Rusya’nın bu çatışmada oynadığı rolle ve barışı koruma görevini yerine getirip getiremediğiyle ilgili birçok soru getiriyor.
13 Ocak 2023
Rusya'nın Ukrayna'yı istilası ve Kafkasya’dan Orta Asya’ya uzanan istikrarsızlaşma dalgası
Rusya’nın Ukrayna’yı istila etmesi ve başarısızlığa uğramasıyla, Putin sonrasında olacaklar genel hatlarıyla belirmeye başladı. Rusya savaştan, ordusunun aldığı yarayla çok güç kaybetmiş ve küresel erişimi daralmış hâlde çıkacak. Ayrıca, Putin’in istikrarının temel dayanağı olan para makinesinin (petrol ve gaz ihracatı) getirisi, Batı’nın uygulayacağı yaptırımlardan dolayı büyük oranda düşecek.
27 Kasım 2022
Azerbaycan’ın Ermenistan istilası Kafkasya’nın jeopolitik haritasını değiştiriyor
Azerbaycan’ın 12 Eylül’de Ermenistan’ın doğu sınırında başlattığı büyük saldırıyla jeopolitik haritası değişen Güney Kafkasya’da güç savaşı daha da yükselecek.
23 Eylül 2022
Ermenistan-Türkiye ilişkileri: İki adım ileri, bir adım geri
Ermenistanlı ve Türkiyeli diplomatlar, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesine ve uzun süredir kapalı olan sınırın açılmasına dönük müzakereleri yoğun şekilde sürdürürken, beklentiler yükseliyor. Peki, ufukta bir dönüm noktası var mı?
25 Ağustos 2022
Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde siyasi kriz
KDP ile KYB arasındaki siyasi gerilimler daha da ciddi bir seviyeye çıkabilir mi? 1990’larda Kürtler arasında yaşanan iç savaş göz önünde bulundurulursa, böyle bir endişenin var olduğu söylenebilir. Ancak Kürt liderler bu tür bir tehlikenin varlığını inkâr ediyor. Öte yandan, tek endişe kaynağı KDP ile KYB arasındaki gerilimler değil. KDP’li Peşmergeler ile PKK arasındaki gerginlik gitgide yükseliyor,
1 Temmuz 2022
Suriyeli Hıristiyanlar: Savaş ile göç arasında yaşam
1920’lerden 1970’lere kadar, bölgedeki kentsel nüfusun büyük bölümünü Süryaniler, Asuriler, Keldaniler ve Ermeniler oluşturuyormuş. Ancak, 1950’lerde başlayan göç, bu toplulukların nüfusunda çok ciddi bir düşüşe yol açmış
10 Haziran 2022
Kamışlı’dan kuzeye bakmak
Agos’un yanısıra Le Monde Diplomatique gibi yayınlar için de makaleler kaleme alan Vicken Cheterian, Kuzey Suriye ve Kuzey Irak’ta Kürt grupların denetimindeki bölgelere gitti ve gözlemlerini kaleme aldı. Bu hafta ‘Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi’ adını taşıyan bölgeye dair izlenimlerini paylaşan Cheterian yazısında Özerk Yönetimi’ndeki farklı kesimlerle, yani, fiili dışişleri bakanı Abdulkerim Ömer, Demokratik Birlik Partisi’nin eski eş başkanı Salih Müslim ve Suriye Araştırma ve Diyalog Merkezi’nin direktörü Nasır Hac Mansur ile yaptığı görüşmelerden notlara da yer veriyor.
27 Mayıs 2022
Putin’in Ukrayna’yı istilası: İdeolojik bir işgal
Putin, her şeyden önce kendi güçleri, kendi ordularının kabiliyetleri konusunda gerçekçilikten uzaktı. Rusya askerleri Ukrayna’da savaşmak istemiyor; birçok yerde görülen terk edilmiş tanklar ve diğer teçhizat, bunun delili. Rusya’nın askerî teçhizatının bakımsız olduğu ve lojistik açıdan çok zorlandığı görülüyor.
10 Nisan 2022
Önümüzdeki uzun kış
24 Şubat 2022’de Rusya Ordusu Ukrayna’yı işgal etti. Uluslararası ilişkiler artık eskisi gibi olmayacak. Ukrayna topraklarının tamamını hedef alan Rusya Ordusu’nun siyasi amacı hâlâ belirsiz.
27 Şubat 2022
İlk cumhuriyetinin kurucusunu sansürleyen Azerbaycan
Resulzade’nin sansürlenmesi ve Ermeni kültürünün ortadan kaldırılacağının ilanı, Karabağ uzlaşmazlığının Osmanlı İmparatorluğu ve modern Türkiye’nin tarihiyle, özellikle de Osmanlı Ermenilerinin ve onlara ait kültürel mirasın yok edilişiyle ne kadar ilişkili olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor.
16 Şubat 2022
Kazakistan ayaklanması: Orta Asya’da başlangıç noktasına dönüş
Kazakistan’ın yönetici sınıfı, otuz yıllık istikrarın sunduğu avantajı ve çok büyük miktarda ‘petrodolar’ı yapılması gereken değişimler için kullanmayıp, çok değerli bir zamanı ve kaynağı heba etti. Bu yönetime damga vuran, yolsuzluk, tüketimcilik ve yeni başkentte göze çarpan, firavunlara özgü mimari müsriflik oldu.
15 Ocak 2022
Ortadoğu’da ‘iklim değişikliği’ için hiç vaktimiz yok
Ortadoğu’da bu kadar çok sorunla karşı karşıya olmasak belki biz de iklim değişikliğini ve iklim değişikliğinin hayatlarımız üzerindeki etkilerini tartışabilirdik. Amma velakin hayır, şimdi değil, biz bitmez tükenmez bir şekilde kendi kendimizi tüketmekle meşgulüz.
7 Kasım 2021
Karabağ Savaşı Ermenistan–Azerbaycan çatışmasını dönüştürdü ama bitirmedi
Tıpkı Ermenistan’ın 2020 savaşının ertesinde Rusya’ya her geçen gün daha da bağımlı olmaya zorlandığı gibi savaş sırasında ve sonrasında Azerbaycan da sürekli artan bir şekilde Türkiye’nin askeri etkisi altına girdi. Türkiye’nin askeri faaliyetleri ve savaş oyunları sürekli devam etmekte. Rusya – Türkiye ilişkileri geriler de Kafkasya bu iki ülke arasında çatışma bölgesine dönüşürse Azerbaycan’a ve tabii ki Karabağ’la Ermenistan’a ne olacak?
15 Ekim 2021
Türkiyeli entelektüellerin dayanılmaz sessizliği
Neden Türkiye bu savaş çabalarında Azerbaycan’ı destekledi? Neden Türkiye bağımsızlığının ilk gününden itibaren Ermenistan’a karşı ekonomik ambargo uyguluyor?
12 Eylül 2021
Paşinyan kazansa da aynı zamanda güç kaybetti
Paşinyan kazanmış olsa da, aynı zamanda güç kaybetti. Geçmişte arkasında daha geniş bir kitlenin desteği vardı; bugün ise asıl olarak kırsal bölgelerden ve kentli yoksul kesimlerden destek görüyor yani imkânları kıt sınıfları temsil ediyor.
28 Haziran 2021
Ermenistan’ın ihanete uğrayan devrimi
Ermenistan’da 20 Haziran’da erken seçimler yapılacak. 2018’deki barışçıl devrimin vaatlerinden geriye bir şey kalacak mı?
19 Haziran 2021
Size Ermeni Soykırımı’nı hatırlatmak istiyorum
Modern zamanların ilk soykırımına yüz yıldan uzun bir süre boyunca aldırış etmediyseniz, bunun nedeni, bilmemeniz değildi. Nedeni, umurunuzda olmamasıydı. Nedeni, o acıyı hissetmemenizdi. Nedeni, başkalarının acısını uzaktan seyretmeniz ve canınızın sıkılmasıydı.
26 Nisan 2021
Ermenistan’da ve Gürcistan’da siyasi kriz
Ermenistan’daki siyasi krize, ülkede en azından 2018’deki rejim değişikliğinden beri süren iktidar mücadelesini daha da yoğun hâle getiren 2020 Karabağ Savaşı ve yenilgisi neden oldu. Siyasi kurumların (köklü olanların bile), savaş, askerî yenilgi ve toprak kayıplarının doğurduğu siyasi sıkıntılarla başa çıkmakta zorlandığı, sıradışı bir kriz bu. Ermenistan’ın kurumları, belli ki, bu yükü kaldırabilecek ölçüde gelişmiş değil.
5 Mart 2021
Rusya'da protestolar: Putin Sistemi'nin sonbaharı
Navalny, yozlaşma meselesine odaklanmadan önce, Rus milliyetçisi çevrelerle çok yakındı; hem göçmen karşıtı kampanyalara, hem de Slav kökenli olmayan, özellikle Kuzey Kafkasyalı Rusya vatandaşlarını hedef alan kampanyalara katılıyordu. Şimdi, Rusya hükümeti zor durumda.
6 Şubat 2021