6-7 EYLÜL POGROMU

Gazeteci-yazar Serdar Korucu 6-7 Eylül 1955 pogromunun hayatta olan tanıklarıyla konuşarak yeni bir kitaba imza attı: “Akşam İstanbul’da Çok Fena Şeyler Oldu” başlıklı çalışma, İstos Yayınları’ndan çıktı. Kitabın başlığını oluşturan sözler Marina Kalumenu’ya ait. Kendisi Dimitrios Kalumenos’un, yani 6-7 Eylül 1955’i fotoğraflayarak, pogromun hafızalara kazınmasını sağlayan Patriklik fotoğrafçısının kızı. Kitap, Türkiye, Yunanistan ve Fransa’da yaşayan 32 “son tanığın” dilinden o gece yaşananları aktarıyor. Hatırlanacağı üzere “Atatürk’ün Selanik’teki evi bombalandı” başlıklı sahte bir haber üzerine 6 Eylül gecesi İstanbul’da Rumlar başta olmak üzere gayrimüslimlere ait evler, dükkânlar, kiliseler yıkılmış, yakılmış ve yağmalanmıştı. Resmî verilere göre yalnızca İstanbul’da 73 kilise, 8 ayazma, 2 manastır, 3.584’ü Rumlara ait olmak üzere 5.538 ev ve işyeri yakılıp yıkıldı. İHD’nin raporlarına göre 35 kişi hayatını kaybetti. Korucu ile yeni çalışmasını konuştuk.

6-7 Eylül Pogromu’nun üzerinden 67 yıl geçti. İstanbul’da başta Rumlar olmak üzere tüm gayrimüslim azınlığı hedef alan pogrom sonucunda resmî verilere göre 73 kilise, sekiz ayazma, iki manastır, 3584’ü Rumlara ait olmak üzere 5538 ev ve işyeri yakılıp, yıkıldı ve yağmalandı. Türkiye toplumunun 6-7 Eylül’le neden yüzleşemediğini ve olası bir yüzleşmenin nasıl sağlanabileceği sorularını araştırmacı-yazar Foti Benlisoy'a yönelttik.

İstanbul’da Rumların Paskalya’dan 40 gün önce, ‘Temiz Pazartesi’ günü kutladığı ve ‘Baklahorani’ olarak adlandırdığı karnaval, 1941’de dönemin hükümeti tarafından yasaklanmış, 2009’da yeniden canlandırılmış ve 2014’e kadar yine sokaklarda kutlanmıştı. ‘Tatavla Karnavalı’ olarak da anılan Baklahorani, bu yıl, Şişli Belediyesi Kent Konseyi’nin girişimleri, Kurtuluş Rum İlköğretim Okulu Vakfı Yönetimi’nin katkılarıyla, yine sokaklara taşınıyor.

Kendisi de İzmirli olan araştırmacı yazar Talat Ulusoy, 6-7 Eylül 1955 Pogromu'nun63. yılında İzmir’de neler yaşandığını yazdı.