MİDYAT

Turabdin’in Bethkustan köyünde, anadilini ailesinden öğrenen Lukas Aktaş, Süryaniceyi yalnızca bir dil değil, “bir direniş, bir hatırlayış, bir umut” olarak anlatıyor. Çocukluğunda Süryaniceye sarılan Aktaş, bu yıl Artuklu Üniversitesi ve Süryani Dili ve Edebiyatı Bölümü birincisi oldu. Aktaş, “Bu dil olmadan dualarımız eksik kalır, hikâyelerimiz anlaşılmaz hale gelir, hatta mezar taşlarımız bile sessizleşir. Kendi hayatımda eksikliğini derinden hissettiğim Süryanice eğitimi, ileride başkaları için erişilebilir kılmak en büyük hedeflerimden biri” diyor.

İzla Cafe, Turabdin’de Süryani kadınlarının üretkenliğini, köklü yemek kültürünü ve dayanışmasını yaşatan üç Süryani kız kardeşin emeğiyle Haziran ayında açıldı. Kafeye emek veren kardeşlerden Songül Özgün Gürkan, “Bu kafe, kadın dayanışmasının kalbinden doğdu. Bir yandan bu toprakların kadim dağlarından biri olan İzla Dağı'na bir gönderme yaparken, diğer yandan ablamızın adını, anısını, mücadelesini ve insanlara kattığı umudu bu isimle yaşatıyoruz. Midyat’ta bir halkın ruhunu, kokusunu ve tatlarını hissetmek isteyen herkesi İzla Cafe’ye bekliyoruz” diyor.

Türkiye’de yalnızca bir anaokulu bulunan Süryaniler, anadilinde eğitim hakkından faydalanamıyor. Uzman Süryolog ve Turabdin Enstitüsü Başkanı Adem Coşkun’un girişimiyle, Cumhuriyet tarihinde ilk kez, Mart ayında Midyat’ta Süryanice dil kursu açıldı. Üç ay süren kursta 29 öğrenciye eğitim veren Coşkun, “Süryaniler, anadillerine sahip çıkmalı” dedi.

Türkiye’nin pek çok bölgesinde yaşayan 500 bin Süryani’nin “yok edildiği” Sayfo, yani Süryani Soykırımı’nın 110’uncu yıl dönümünde, Süryani Dernekler Federasyonu Başkanı Evgil Türker ile konuştuk. Türker, “Sayfo, Süryaniler için bir dönüm noktası oldu. Sayfo halkımızın kimliğidir. Süryanilerin isteği, Sayfo’nun kabul edilmesi ve yüzleşilmesi. Türkiye Cumhuriyeti bu sorundan kaçmamalı, soykırımı kabul etmeli” diyor.

Mardin’deki Süryaniler uzun süredir mülk sorunlarıyla boğuşuyor, kiliselerinin, mezarlıklarını tapularını tekrar elde etmeye çalışıyor. Uygar Gültekin Mardin Midyat’taydı. Sorunları yerinde dinledi, köylerine geri dönenlerin hikayelerini kaleme aldı.

Mardin’in Midyat ilçesinde Hıristiyan kültürel mirasının ortaya çıkartılması için saha çalışması başlatıldı.

İHD İstanbul Şubesi, Irkçılık ve Ayrımcılığa Karşı Komisyon’dan Ayşe Günaysu ve Meral Çıldır geçtiğimiz haftalarda Turabdin’deki Süryani köylerini gezdi, çok çarpıcı ve çözülemeyen taciz, mülklere el koyma hikayeleriyle geri döndü. Bilhassa Mor Dimet Kilisesi’nde tek başına kalan ve tüm taciz ve tehditlere göğüs geren rahibenin yaşadıkları neredeyse anlatılmaz nitelikte. Bu gezide yaşadıklarını Agos için kalem alan Ayşe Günaysu şöyle diyor: “El koyma ve Midyat’ın Zaz köyünde saldırı, tehdit ve tacizlere tek başına direnen rahibe, yetkililerden adalet, hepimizden ses bekliyor.”

Midyat Emniyet Müdürlüğü'ne bomba yüklü araçla saldırı düzenlendi. Pek çok yaralı olduğu belirtiliyor.

Vakıflar Genel Meclisi Azınlık Vakıfları Temsilcisi Toros Alcan, İstanbul dışındaki vakıfların sorunlarını dinlemek için Antakya, Diyarbakır, Mardin ve Adıyaman’da temaslarda bulundu. Altı gün süren gezide yaptığı ziyaretleri Agos’a değerlendi- ren Alcan, bölgedeki sorunlar konusunda hazırlanacak olan raporu Vakıflar Genel Meclisi’ne sunacağını söyledi. Alcan, Hatay’daki mülkiyet sorunlarıyla ilgili özel bir çalışma da yürütecek.

İHD’nin heyetinin Mardin Midyat’taki incelemesi sonucu hazırlanan rapora göre, memleketlerine geri dönüş yapan Süryani ve Ezidiler, hem devlet hem de bölgedeki aşiret reisleri, köy ağaları ve köyü korucuları tarafından hak gaspına uğruyor.