ERMENİ

Kiliselerin 2023 depreminde ağır hasar aldığı Adıyaman, Malatya, Elazığ ve Diyarbakır’daki Hıristiyan halklar, umutla ibadethanelerinin onarılmasını bekliyor. Yazı dizimizin üçüncü ve son bölümünde, Süryani, Keldani, Ermeni ve Protestanların, mutfaktan kilise ya da odadan şapelde ibadet etseler de yeniden kiliselerine kavuşma arzularını dinliyoruz.

Yıkım, göç ve can kayıplarıyla Türkiye’deki Hıristiyan halkları da derinden etkileyen 2023 depreminin ardından, bölgedeki dini ve kültürel miras yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Hıristiyanlar ve Museviler, binlerce yıldır yaşatmaya çalıştıkları inanç ve ibadetlerini, ağır hasar alan kilise ve sinagoglarda sürdürüyor. Dosyamızın ilk bölümünde, Hatay ilçelerindeki yıkım sonrası bütçe yetersizliği nedeniyle onarılmayı bekleyen, halkların belleği, inancı, kimliği ve ortak geçmişini taşıyan kiliseler ile sinagogun durumunu aktarıyoruz.

Topkapı Levon Vartuhyan Okulu’na maddi destek sağlamak amacıyla ‘İki Teker Bir Düş’ başlıklı bir proje başlatan Roni Kolukısayan, Fransa’dan başladığı bisiklet yolculuğunu Topkapı Levon Vartuhyan Okulu’nda tamamlıyor. Kolukısayan’ın 3 Ağustos Pazar günü okula varması bekleniyor. Levon Vartuhyan Okulu bu özel gün için bir etkinlik düzenledi.

1915 öncesine kadar Ermeni yerleşimi olan Sivas’ın Zara ilçesindeki Alakilise köyünde bulunan ve 13’üncü yüzyılda inşa edilen tarihi Surp Minas Kilisesi’nin mezarlığı, tahrip edildi. Kiliseyi ziyaret ettikten sonra gözlemlerini gazetemiz ile paylaşan bir okuyucumuz, “Kilisenin aşağısında, genişçe bir alanda ortaya saçılmış kemikler olduğunu gördük. Görüntü çok kötüydü. Bu tahribata karşı bir şeyler yapılmasını umut ediyoruz” dedi.

DEM Parti Mardin milletvekili George Aslan, Ermeni tarihinin en önemli merkezlerinden olan Ani Katedrali’nin (Surp Asdvadzadzin), restorasyon sonrası cami olarak ziyarete açılacağı açıklamalarına dair Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’a soru önergesi sundu. Aslan, “Restore edildikten sonra kilise ve manastırların dini ve kültürel kimliği korunmalıdır” dedi.

Ramazan ayının son iki günüydü. Haftalardır bir damla yağmur düşmemiş Bursa sokaklarında, çarşısında ve ahşap konakların odalarında kulaktan kulağa bir hadise yayılıyordu. “Bu kuraklığın da, dualarımızın kabul olmamasının da nedeni kiliselerini büyüttükçe büyüten o Ermeniler! Mevla bizi cezalandırıyor!’’ diyordu Hoca Kadın, bir ev oturmasında diğer kadınlara. "Erkeklerin kuvveti de yapacakları bir şey de yok, biz kadınlar bir çare bulmalı" diye devam ediyordu galeyana. İçlerinden birisi "Yakmalı, o kiliseyi de, mahalleyi de!" diye fırladı ayağa. Ya sonrası? Kimse düşünmüyordu. Kullar, kafirleri cezalandırırsa Rab da onları affedecek, kuraklık bitecek; dualar kabul olacaktı.

İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Bölümü’nden Özgür Kaymak’ın dört yıllık bir çalışmanın ardından ortaya çıkan ‘İstanbul’da Rum, Yahudi ve Ermenilerin Sosyo-Mekânsal İnşası’ başlıklı doktora tezi kitaba dönüştü.

Diyarbakır’ın Hazro ilçesinde yaşayan 76 yaşındaki Saniye Ekti’nin özel harekat polisleri tarafından “Ermenisin sen” diye taciz edildiği iddia edildi.

Bellek ve Kültür Sosyolojisi Çalışmaları Derneği’nin (BEKS) Ermeni Soykırımı’nın 100. yıldönümünde başladığı ve iki yıldır devam eden ‘100. Yılına Soykırımı Hatırlamak - Ermeni Gençlerin Post-Belleği Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma’ çalışmasının raporu yayımlandı.

Kendi kültürünü yaşatmaya çalışan Stepan Yepremyan’ın uğradığı ayrımcılıklar, Hangül Özbey’in başta Ermeni, sonra Kürt kimliği dolayısıyla maruz kaldığı işkenceler Diyarbakırlı Ermeni olmanın dramını gözler önüne seriyor.