ERMENİ

Heykeli ilk olarak 1984 tarihli bir kartpostalda gördüm. O döneme dair bilgi alabileceğim herkesle iletişim kurdum. Eski Ordu Kültür Müdürü Servet Yerli, Ordu'da ilk Devlet Güzel Sanatlar Galerisi olarak 1990’da eski Otogar Binası’nın altında açılan galerinin müdürü ressam Talip Sezer, koleksiyoner Mürsel Engin ve kent belleği çok güçlü olan, yakın zaman önce kaybettiğimiz Behire Tercan, Halis İşcan... Kimisi hatırlayamadı bile , kimisi de hatırladı ama kimin yaptığını ve heykele ne olduğunu bilmediklerini söylediler.

Geçtiğimiz iki hafta boyunca Agos çok önemli bir konuyu, daha doğrusu sorunu başlığa taşıdı: Türkiye Ermeni toplumunda artan fakirlik. Doğrusu yazılanları büyük bir üzüntü ve bir parça da utançla okudum. Üzüntümün kaynağı Türkiye Ermeni toplumunun bu kadar aciz, beceriksiz ve uyumsuz hale gelmiş olmasından kaynaklanıyor. Hele sokakta yaşayan toplum üyeleri olduğunu, kimi semtlerde ihtiyaç sahibi ailelere verilebilen nakit yardımın günde bir simit parasına denk geldiğini öğrenmek çok acı.

Ermeni kadınlarının uzun, örgülü saçlarını gördüğümüz fotoğraflar çoğunlukla 1915 öncesinde çekilmiştir. Bu tarihten sonra Halep, Beyrut, Kudüs, İskenderiye, Kıbrıs, Syros, Atina, Pire ve diğer pek çok yerde çekilen yetim, öksüz ve hayatta kalan Ermeni kadınlarının saçları kısacık ya da sıfır numaradır. Hele de çocukların saçları özellikle kazınmıştır. Saçların kazınması kadınların ve genç kızların cinsiyetsizleştirilmesi, dışarıdan bakanın gözüne hoş görünmemesi, böylelikle kaçırılmaması, köleleştirilmemesi için alınan bir önlemdi. Bir başka deyişle kadınların saçları çok ciddi bir güvenlik sorunuydu. Bu nedenle, 1915 sonrasında uzun saçlı Ermeni kadını görmek son derece zordur.

Vartanuş, Rozmari, Anjel, Araksi, Zağik, Karzuhi. Onlar, Ordu Akşam Kız Sanat Okulu yıllığından hala bize bakıyorlar. Ordu Ermeni Cemaati’nin bugün hala ayakta olan 1857 tarihli Ordu Movsesyan Ermeni Okulu ise o cemaatin bugüne gelebilen tek bellek mekânı.

Şişli Spor Kulübü eski sporcuları, Montreal’de bir araya geldi.

2023 yılında yaşamını yitiren Erol Bakırcıoğlu'nun, Ermeni Soykırımı’na dair kaleme aldığı yazılarından oluşan “Amasız, Fakatsız Bir Yaşam” isimli kitap, Anarad Hığutyun Binası’nda düzenlenen imza günü etkinliğinde tanıtıldı, bu vesiyelye Erol Bakırcıoğlu da anıldı. .

Suriye Geçiş Hükümeti’nin, resmi tatillerle ilgili kararnamesinden Süryanilerin Akitu Bayramı kaldırıldı, Kürtler ile Ezidilerin bayramı ise görülmedi. Tüm Hıristiyan topluluklar, 25 Aralık’ta kutlanan Noel bayramına indirgenirken, Ermenilerin 6 Ocak’ta kutladığı Noel’e ise yer verilmedi. Süryani Kültür Derneği, hükümete listede revizyona gidilmesi çağrısında bulundu.

Ortaköy Meryemana Kilisesi Vakfı’na bağlı Tarkmançats Okulu tarafından geçtiğimiz yıl başlatılan ‘Öğretmenden Öğretmene İyi Örneklerin Paylaşımı Konferansı’nın ikincisi düzenlendi.

Okulların açılmasıyla birlikte bütçe açığı veren okullar yararına sevgi sofraları da kurulmaya başlandı. Sahakyan Okulu için kurulan madağa halk yoğun ilgi gösterdi. 36 milyon TL bütçe açığı bulunan Sahakyan için 23 milyon TL bağış toplandı. Kapanış konuşmasını yapan Patrik Maşalyan, kalan 13 milyon TL’nin herkesin borcu olduğunu belirtti. Patrik Maşalyan, konuşmasında Ermeni toplumunda yoksulluğun arttığına dikkat çekti.

Bir festival, onlarca mekân ve yüzlerce hikâye. Sovyet otobüs duraklarından Latin Katolik Mezarlığı’na, 212 Photopraphy İstanbul’un hem fiziksel hem de metaforik “sınırları” zorlayan sergilerinde gezindik.