Türkiye gibi Ermenistan’ın da gündeminde yapılması planlanan bir altın madeni sahasına yönelik tepkiler var. Başbakan Paşinyan maden sahasının açılmasını onaylamış durumda.
Ermenistan Hükümeti tarafından Lübnanlı bağımsız bir çevre denetim şirketine yaptırılan araştırmanın bulgularına dayanarak, Başbakan Nikol Paşinyan, madencilik şirketi Lydian’ın çalışmalarına devam edebileceği kararını aldıklarını açıkladı. Son günlerde Vayots Dzor bölgesindeki Amulsar (Amul Dağı) üzerinde kurulan madenin çevreye zarar verdiği gerekçesi ile protestolar yapılmış, hükümetten Lydian’ın çalışmasına izin vermemesi istenmişti.
2016'da başladı
Ermenistan’ın güneydoğusundaki Vayots Dzor eyaletinde bulunan devasa altın madeni üzerindeki çalışmalar, uzun bir lisanslama sürecinin ardından Ağustos 2016'da başladı. Ancak, Haziran 2018'de, protestocular Amulsar'a giden tüm yolları tıkadığı için durma noktasına geldi. Yollar o zamandan beri kapalı kaldı. Protestocular altın madenciliğinin hava, toprak ve su kaynaklarını, Çermuk kaynaklarını, Sevan Gölü’nü kirleteceğini söylüyor, bölgede maden istemediklerini belirtiyorlar.
Projeye halihazırda 400 milyon dolar yatırım yaptığını belirten Lydian, uzun süredir modern ve güvenli teknolojiyi kullanacağını söyleyerek bu endişeleri reddetse de çevreciler Lydian yetkililerini dikkate almıyor.
Elard “olumlu” not verdi
Bu yılın başında Ermenistan hükümeti, madenin çevreye verebileceği olası zararları araştırması için Lübnan’da faaliyet gösteren ve çevre danışmanlığı yapan ELARD'i tuttu.
ELARD, projenin özellikle Amulsar'a yaklaşık 20 kilometre mesafedeki ünlü spa merkezi olan Çermuk ve daha uzaktaki Sevan Gölü'ne potansiyel etkisi üzerine odaklandı.
ELARD’ın geçen hafta yayınlanan son raporuna göre, madenin bu iki bölgedeki suları kirletmesi olası değil. Fakat, 200 sayfalık raporda, altın madenciliğinin Vayots Dzor'dan akan diğer nehirler için çevresel riskler oluşturabileceği bunun için gerekli önlemlerin alınması gerektiği anlatılıyor. Rapor şirketin önünde bu hasarı azaltıcı 16 önlem bulunduğunu, önlemlerin alınması halinde çevrenin ve doğanın zarar görmeyeceğini belirtiyor.
ABD ve İngiltere destekliyor
Lydian International ise iki yıldan bu yana bölge halkı tarafından uygulanan ablukanın yasadışı olduğunu belirtti ve Ermenistan hükümetini yapılan anlaşmaya sadık kalmaya çağırdı.
Şirketle ilk anlaşmayı yapan Serj Sarkisyan hükümeti halk devrimi ile devrilip, Paşinyan iktidara geldiğinde yeni başbakanın önündeki en büyük iç siyaset sorunu Amulsar madeni idi. Bu konu Paşinyan ile parti içindeki arkadaşları arasında bile tartışmalara yol açtı.
Amulsar projesi, Yerevan’daki ABD ve İngiliz elçilikleri tarafından destekleniyor, ABD'li diplomatlar, Lydian’ın operasyonlarının sürekli biçimde kesintiye uğramasının Ermenistan’la ilgilenen diğer Amerikalı yatırımcıları korkutabileceğini belirtiyor.
Lydian, ABD’nin Colorado eyaletinde bulunan ve Toronto Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem gören bir İngiliz şirketi. Ortakları arasında ABD, Kanada ve Avrupa yatırım fonları ile Avrupa Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası bulunmakta.
Şirket, Amulsar'da yıllık 315 milyon dolar değerinde yatırım yaparak, 210.000 ons altın üretmeyi planlıyor. Ayrıca, yaklaşık 800 kalıcı iş yaratma vaadi var.
Paşinyan çevrenin kirlenmeyeceği sözünü veriyor
Paşinyan ise şirketin “Şu ana kadar Ermenistan'da uygulanmayan eşi görülmemiş derecede yüksek çevre standartlarına bağlı kalmak zorunda kalacağını” söylüyor.
Hükümetin, ülkede faaliyet gösteren diğer maden şirketlerini de bu standartlara yavaş yavaş uymaya zorlayacağını belirten Paşinyan bu şirketlerden bazılarının, Amulsar projesini öldürme çabasıyla çevrecilerin Lydian’a karşı kampanyalarını desteklediğini öne sürüyor. Paşinyan’a göre böylece iyi niyetli çevreciler, farkında olmadan başka amaçları olanlarla dayanışma içine giriyor.
Hafta içinde Facebook üzerinden 80 dakikalık canlı yayın yapan Paşinyan, Amulsar projesinin Çermuk ve Sevan için çevresel risk taşımadığını vurguladı. “Sürekli izleme yapacağız ve eğer madenin sıfır kirli su emisyonu sağlamadığını görürsek, ilk önce uyaracağız ve işleri düzeltmek için 90 gün vereceğiz” diyen Paşinyan bu yapılmadığı takdirde 90 gün içinde madeni kapatacaklarını, hükümetin bu sorunu çözmek için tüm enerjisini harcayacağını kaydetti.
