Yarım asrı aşkın kariyerinde İstanbul’un ruhunu, dünyanın dört bir yanındaki tarihi anları ve efsanevi isimleri ölümsüzleştiren, iki milyonu aşkın kareden oluşan dev arşivi ve uluslararası başarılarıyla hafızalara kazınan usta sanatçı Ara Güler, vefatının yedinci yılında hâlâ objektifinin ardından bakmayı sürdürüyor.
Asıl adı "Mıgırdiç Ara Derderyan" olan usta fotoğrafçı Ara Güler, 16 Ağustos 1928'de İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde doğdu.
İsmini "Yakışıklı Ara" olarak bilinen Ararat Kralı Ara Geghetsik'ten, göbek adını ise dedesi Mıgırdiç'ten alan sanatçı, Soyadı Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle "Güler" soyadını alır.
Çocukluk yıllarını Beyoğlu'nda geçiren, ilk eğitimini evde bakıcıların ve dadıların gözetiminde alan Güler, sırasıyla Mıhitaryan Manastır Mektebi (Pangaltı Lisesi), Galatasaray Lisesi ve Getronagan Ermeni Lisesi'nde eğitim görür.
Çocukluk yıllarında sinemadan etkilenen Güler'e, babası lise dönemlerinde bir fotoğraf makinesi alarak onu bu alanda çalışmaya teşvik ediyor. Güler, liseden mezun olduktan sonra İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi bünyesinde açılan Gazetecilik Enstitüsü'ne kaydını yaptırır.
Üniversite döneminde aynı zamanda çalışmayı da sürdüren Güler, Jamanak başta olmak üzere birçok Ermeni gazetesinde çalışıyor. Güler, muhabirlik deneyimini ise 1950'de, Yeni İstanbul gazetesinde yaşar.
Askerliğini yaptıktan sonra Hürriyet gazetesinde bir süre muhabir olarak çalışan Güler, daha sonra yayın hayatına yeni başlayan Hayat dergisine geçer ve kısa süre sonra derginin fotoğraf şefliği görevini üstlenir.
O yıllarda Amerikan Medya Fotoğrafçıları Derneği’ne tek Türk üye olarak kabul edilen Güler, bu sırada İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nden mezun olur.
Magnum yolculuğu
Güler, 1958'de "Time-Life", "Paris-Match" ve "Der Stern" dergilerinin yakın doğu foto muhabirliği görevini üstlenir. 1953'te Henri Cartier Bresson ile tanışarak Paris Magnum Ajansı'na dahil olur.
İngiltere'de yayınlanan "Photography Annual Antolojisi", usta fotoğrafçıyı "dünyanın en iyi 7 fotoğrafçısı"ndan biri olarak tanımlar.
Ayrıca 1962'de Almanya'da çok az fotoğrafçıya verilen "Master of Leica" unvanını kazanır ve İsviçre'de çıkan Kamera dergisi de kendisine özel bir sayı ayırır.
Fotoğraflarla tarihi belgeler
Güler’in, 1960 ihtilâli ve 1964'de yapılan Kıbrıs Harekatı nedeniyle çektiği fotoğraflar, üyesi olduğu uluslararası dergi ve ajanslar aracılığı ile bütün dünyaya servis edilir.
Fotoğraf dünyasının çok önemli yayınlarında fotoğrafları kullanılan ve kendisinden bahsedilen Güler, dünyanın çeşitli ülkelerinde de sergiler açar.
Dünyayı gezerek foto röportajlar yapan ve bunları Magnum Ajansı ile dünyaya duyuran Güler; Yaşar Kemal, Aziz Nesin, Kemal Tahir, Orhan Kemal, İsmet İnönü, Winston Churchill, Indira Gandi, John Berger, Bertrand Russell, Bill Brandt, Alfred Hitchcock, Ansel Adams, Imogen Cunningham, Salvador Dali ve Picasso gibi birçok ünlü kişi ile röportajlar yapar, fotoğraflarını çeker.
Güler, 1979'da Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nce verilen foto muhabirliği dalındaki birincilik ödülünü alır. Bir yıl sonra fotoğraflarının bir kısmı Karacan Yayıncılık tarafından kitap haline getirilir.
Prof. Dr. Apdullah Kuran'ın yazdığı ve Hürriyet Vakfı tarafından 1986'da çıkarılan "Mimar Sinan" kitabını fotoğraflar. Söz konusu kitap, 1987'de İngilizce olarak yayınlanır.
Yıllarca üstünde çalıştığı Mimar Sinan yapıtlarının fotoğrafları ise İngiltere, ABD ve Singapur'da "Turkish Style" başlığıyla, Fransa'da da "Demeures Ottomanes de Turquie" adıyla yayınlanır.
Fotoğrafları ile bir ekol olmayı başaran Güler, 1991'de Dışişleri Bakanlığı için Halikarnas Balıkçısı'nın (Cevat Şakir Kabaağaçlı) "The Sixth Continent" adlı kitabını fotoğraflar.
Güler, pek çok başarıya imza atar ve fotoğrafları evrenselleşir.
İstanbul'un Şişli ilçesinde özel bir hastanede kalp ve böbrek yetmezliği nedeniyle tedavi gören Güler'in 17 Ekim 2018'de iki kez kalbi durur. Ancak doktorların müdahalesiyle yeniden çalıştırılır.
Yoğun bakımda tedavisi devam eden Güler'in aynı gün bir kez daha kalbi durur ve yapılan tüm müdahalelere rağmen hayatını kaybeder.
Usta fotoğrafçı için 20 Ekim 2018'de, Galatasaray Meydanı'nda anma töreni düzenlenir. Beyoğlu Üç Horan Ermeni Kilisesi'nde yapılan cenaze töreninin ardından Şişli Ermeni Mezarlığı'nda toprağa verilir.
Güler'in fotoğrafları Paris Ulusal Kitaplık'ta, ABD Rochester'da George Eastman Müzesi'nde, Nebraska Üniversitesi Sheldon Koleksiyonu'nda bulunuyor. Ve fotoğrafları, Köln Mueseum Ludwing'de Das Imaginare Photo Museum'da sergileniyor.
İki milyonu aşkın fotoğraf arşivi
Fotoğraf sanatına unutulmaz kareler kazandıran ve arşivinde iki milyonu aşkın fotoğraf bulunan Ara Güler'in, 1964'ten 2018'e kadar Almanya, İtalya, Fransa, ABD ve Japonya'nın da aralarında bulunduğu çeşitli ülkelerde 100'ü aşkın karma ve kişisel sergisi açıldı.
İstanbul'un ruhunu objektifine yansıtan Güler'in, 90'ıncı yaş günü olan 16 Ağustos 2018 tarihinde Şişli Bomontiada'da Ara Güler Müzesi hizmete girdi.
Güler'in çok yönlü sanatçı kimliğinin, ilham veren yaşamının ve arşivinin geniş kitlelerle buluşturulması amaçlanan müze, 2022'de Kültür ve Turizm Bakanlığı Özel Müze statüsüne geçti.
Yedi yıl önce yaşamını yitiren Güler, geride bıraktığı fotoğraflar ile hafızalarda yaşamaya devam ediyor.
Kaynak: AA
