ժողովուրդներու ամպիոնը 20 տարեկան

1996-ի Զատկի Տօնն էր, երբ «Ակօս» հրատարակեց իր առաջին թիւը։ Բնականաբար Սուրբ Զատիկը օրացոյցի վրայ իր թուականը որքան ալ շեղի, կը խորհրդանշէ «Ակօս»ի տարեդարձը։ Այս տարի 20 ամեակ է։ Պոլսահայ իրողութեան մէջ բազմաթիւ իւրայատկութիւններով եկած է այս թերթը։ Նախ եւ առաջ, եթէ մէկ կողմ թողունք նախահանրապետական շրջանի հայատառ թրքերէն օրինակները, ան Թուրքիոյ մէջ թրքերէնով լոյս տեսնող առաջին հայկական թերթն է։ Որքան ալ սփիւռքի մէջ հանդիպինք տեղական լեզուով լոյս տեսնող հայկական թերթերու, Թուրքիոյ մէջ եւ թրքերէնով աննախադէպ երեւոյթ մըն է այս։ Լոկ այս պատ­ճա­ռաւ է որ շա­տեր վա­րանու­մով դի­տեցին նման բնոյ­թով թեր­թի մը հրա­տարա­կու­թիւնը։ «Հի­մա բո­լորը պի­տի կրնան հե­տեւիլ մեր ներ­քին ան­ցուդար­ձե­րուն» նա­խադա­սու­թիւնով կ՚ար­տա­յայ­տէին իրենց մտա­հոգու­թիւնը։ Կա­րելի է ըսել որ այդ մտա­հոգու­թիւնը ինքնին ար­դէն պատ­ճառն էր նման թերթ մը հրա­տարա­կելու։ Նախ եւ առաջ պոլ­սա­հայ հա­սարա­կու­թեան շատ կա­րեւոր մէկ հա­տուա­ծը եր­կար ատե­նէ ի վեր դադ­րած էր հա­յախօ­սու­թե­նէ։ Ան­շուշտ որ հա­յերէն գրա­ճանա­չու­թիւնը շատ աւե­լի մեծ թա­փով նա­հան­ջած էր։ Սա­կայն մայ­րե­նիէն հե­ռացող այս զան­գուածը ան­տարբեր չէր իր ժո­ղովուրդին խնդիր­նե­րուն։ Պար­զա­պէս մա­մու­լի մի­ջոցով թա­փան­ցե­լու կա­րողու­թիւն չու­նէր։ Իսկ ան­դին կա­յին հայ չըլ­լա­լով հան­դերձ հա­յոց դի­մագ­րա­ւած դժուարու­թիւննե­րու նկատ­մամբ հե­տաքրքրու­թիւն տա­ծող մտա­ւորա­կանու­թեան լայն շերտ մը։ Նոր թեր­թը տե­ղեկու­թիւնը պի­տի ապա­հովէր թէ հա­յախօ­սու­թե­նէ դադ­րած հա­յերուն եւ թէ հայ չըլ­լա­լով հան­դերձ հա­յոց մա­սին տե­ղեկու­թիւն պա­հան­ջող զան­գուածին։ Յա­ջոր­դող տա­րինե­րուն տես­նուեցաւ որ ար­դա­րացած է այս նա­խադ­րեալը։ Այ­սօր «Ակօս»ի ըն­թերցող­նե­րուն մէջ կա­րեւոր հա­մեմա­տու­թիւն կը կազ­մեն նաեւ ոչ հա­յերը։ Անոնցմէ մէկ մա­սը մեր թեր­թը կը գնա­հատեն իբ­րեւ երկրի սա­կաւա­թիւ ան­կախ մա­մու­լի օր­ինակնե­րէն մէ­կը։ Միւս կող­մէ թեր­թը մա­նաւանդ վեր­ջին տա­րինե­րուն հա­մացան­ցի մի­ջոցաւ ալ կը հաս­նի ըն­թերցող­նե­րու լայն զան­գուածի մը։ Նա­խապէս միայն թրքե­րէն եւ արեւմտա­հայե­րէն հրա­տարա­կուող թեր­թը, այժմ հա­մացան­ցի վրայ ու­նի անգլե­րէն եւ արե­ւելա­հայե­րէն տար­բե­րակ­ները եւս։ Այս ալ ըն­թերցող­նե­րու շրջա­նակը կ՚ընդլայ­նէ եւ պոլ­սա­հայու­թեան ձայ­նը լսե­լի կը դարձնէ շատ աւե­լի մեծ հո­րիզո­նի մը վրայ։

«Ակօս»ի իւ­րա­յատ­կութիւննե­րէն մէկն ալ սփիւռքի աւան­դութեան մէջ բա­ցառիկ երե­ւոյթ մը հան­դի­սացող ընդդի­մադիր դի­մագիծն է։ Սփիւռքա­հայ հա­մայնքնե­րու թեր­թե­րը փոք­րա­մաս­նութիւննե­րու յա­տուկ հո­գեբա­նու­թեան մը հե­տեւան­քով ընդհան­րա­պէս իշ­խա­նամէտ են։ Անոնք կը խու­սա­փին իրենց գտնուած եր­կիրնե­րուն քա­ղաքա­կան վե­րիվայ­րումնե­րուն մէջ դիրք մը բռնելէ։ Իսկ «Ակօս», սկիզբը հիմնադիր Հրանդ Տինքի եւ զինք շրջապատող գործընկերներու նախասիրութեան համապատասխան ձախակողմեան թերթ մը եղաւ։ Այսօր կը շարունակուի նոյն աւանդոյթը եւ թերթի էջերը կը մնան պետական ճնշումներու դիմաց ամրոց մը ըլլալ բոլոր տուժողներուն համար։

Ուրախութեամբ նշենք որ «Ակօս» հայկական թերթ մը ըլլալով հանդերձ դարձեալ աննախադէպ կերպով իր էջերը լայն բացաւ Թուրքիոյ բոլոր ազգային փոքրամասնութիւններու խնդիրներուն դիմաց։ Երբեմն միամիտներ, երբեմն ալ չարամիտներ հակաքարոզչութեան բնոյթով մեր թերթը փորձեցին վարկաբեկել քրտական հարցի ձօնուած իր լուրերուն առատութեան պատճառաւ։

Լուսաւոր ջահ մը դարձած է «Ակօս», բոլորած է իր 20 տարիները եւ հրատարակութեան օրուան ոգեւորութեամբ ու ներշնչումով կը շարունակէ իր ուղին։