Կեանքի դժբախտ պահն է այն, երբ կը տեսնես թէ քու իսկ կանխագուշակած փորձանքը կը պատահի։ Այսպէս կարելի է դիտել վերջին օրերուն Կեսարիոյ, Այնթապ ու այլ թրքական քաղաքներու կողքին Սուրիոյ հիւսիսային հատուածին մէջ թրքական բանակի հսկողութեան տակ գտնուող վայրերէ ներս վերջին պատահարները։
Զարմանալիօրէն աշխարհացրիւ աղէտի մը վերածուած է այլատեացութիւնը։ Այլը, տարբեր երկիրներու մէջ տարբեր կերպարանքներով կը յայտնուի։ Տակաւին յիշատակներու մէջ շատ թարմ է Եւրոմիութեան տարածքին մէջ Եւրոխորհրդարանի համար կատարուած ընտրութիւններու սարսափելի արդիւնքը։
Այն ընտրութիւններէն յաղթանակով դուրս եկան աջակողմեան կուսակցութիւնները, որոնք գլխաւոր կարգախօսն էր օտարներու հանդէպ թշնամանքը։ Գաղթականներու հոսքը առիթ դարձած էր եւրոպացիներուն իրենց բարքերուն հանդէս մտահոգուելուն։ Այդ մտահոգութեան իբր հետեւան յետադիմական տարրերը յաղթանակով դուրս եկան ընտրութիւններէն։
Երեւոյթը տարբեր չէ Թուրքիոյ մէջ եւս։ Կը տիրէ կրօնական խտրականութիւն մը, որ տեղի կու տայ իրմէ չհամարածին հանդէպ անհանդուրժողականութեան։ Եթէ Արեւմուտքի մէջ անհանդուրժողութիւնը ուղղուած է մահմետականներուն, Թուրքիոյ մէջ ալ բնականաբար ատելութիւնը կ՚աճի քրիստոնեաներու կամ հրեաներու հանդէպ։
Սակայն վերջին զարգացումները ապացուցեցին թէ նման թշնամանքը սահմանուած չէ կրօնական տարբերութիւնով եւ դիւրաւ ատելութիւնը կրնայ ուղղուիլ մահմետականներուն ալ, եթէ անոնք ցեղական առումով թուրք չեն։
Իսկապէս ահռելի է Կեսարիոյ մէջ պատահածները, երբ խուժանը վայրագօրէն կը յարձակի մարդկանց վրայ՝ որոնք եկած են Սուրիայէն։
Այս բոլորը թերեւս ոմանց համար զարմանալի է, բայց ոչ մեզի համար, քանի որ գիտէինք թէ ինչ հետեւանքներ պիտի կրնայ ունենալ Սուրիոյ ներքին քաղաքականութեան այս աստիճանի միջամուխ ըլլալու եւ անկէ շահեր ակնկալելու նողկալի քաղաքականութեան հետեւանքները։
Ճիշդ ալ պատահեցաւ այն ինչ որ կը կրահէինք եւ Սուրիոյ մէջ փոթորկող քաղաքական ճգնաժամը հիմա կը սպառնայ նաեւ Թուրքիոյ անդորրութեան։
Տարիներ առաջ երբ Էրտողանի կառավարութիւնը մեծ ոգեւորութեամբ միացաւ այդ երկրի դէմ Արեւմուտքի չարագործ ռազմավարութեան արդէն իսկ յայտնի էր թէ վերջ ի վերջոյ փորձանքը պիտի հասնի Թուրքիոյ, քանի որ ան սահմանակից երկիր է եւ ունի պատմութենէն փոխանցուած որոշ թշնամութիւն հարեւան երկրի հանդէպ։
Պէտք չէ մոռնալ որ Ա. Աշխարհամարտի տարիներուն Սուրիան Օսմանեան գաղութատիրութիւնը յաղթահարելով տիրացած է իր պետականութեան։ Պատմութեան այդ հատուածը թէ թրքական եւ թէ արաբական յիշողութեան մէջ ունեցած է խոր արմատներ, որոնք վերյիշելու համար կը սպասէին նման առիթներու յայտնութեան։ Եւ ահա այդպէս ալ եղաւ, երբ վրայ հասաւ «Արաբական Գարուն» կոչուած դաւադրութիւնը, որ վերջին հաշուով ծառայեց Իսրայէլի եւ առհասարակ արեւմտեան կայսերապաշտութեան։
Գալով Թուրքիոյ այս մասին կուտակած փորձառութեան, դէպքերը կը յիշեցնեն 1955 թուականի 6-7 Սեպտեմբերի տրամադրութիւնը։
Արդարեւ ոստիկանութիւնը դէպքերէն ետք բերման ենթարկուածներու մասին կատարած հրապարակումով պարզեց թէ այդ ոխերիմ արարքներուն մասնակցողներէն շատեր արդէն նախկին յանցագործներ են, որոնք մեղադրուած են աւազակութեամբ, սեռային բռնակալութեամբ եւ այլ ամօթալի յանցանքներու բերումով։
Հիմա բոլորս պարտաւոր ենք վերանայիլ տիրող թունաւոր մթնոլորտին եւ ըստ այնմ զգոյշ ըլլալ այլատեացութեան կործանարար հետեւանքներուն հանդէպ։
