Karabağ’dan on binlerce Ermeni, 10 ay süren abluka ve açlıktan sonra bölgeden tahliye edildi. ‘Tahliye’ denen de, sahip olduğu her şeyi bırakıp kendisini ilk otobüse, arabaya, kamyona atıp koca belirsizliğe gitmekti. Bu senaryonun aynısı 1980’lerin sonunda da yaşanmıştı. Yine binlerce Ermeni, yüzyıllarca yaşadıkları toprakları bırakıp bir yorgan bile almadan kaçmak zorunda kalmıştı. Aynı şeyi yıkılmakta olan Sovyetler Birliği’nin içinde olan Sovyet Ermenistanı sınırları içerisinde yaşayan Azeri nüfus da yaşamıştı. Azerbaycan’ın Karabağ’daki Ermeni halkına yaptıklarını, uluslararası kamuoyunun kayıtsızlığını izledik. Ancak burada, Bakü doğumlu olup yaklaşık 30 yıl önce Ermenistan’a göç etmek zorunda kalan gazeteci Yuri Manvelyan’ın içeriden bir eleştirisini aktaracağız.

İran’a ilk gidişim değildi. Daha önce, 2017’de, Tahran’a gitmiştim. Altı yıl sonra, yine babamla, bu kez Tebriz başta olmak üzere Culfa, Salmast, Urmiye, Khoy gibi, İran’ın kuzey şehirlerini gezme fırsatı buldum.

İran sınırına yaklaşık kırk dakika kala not tutmaya başladım. Defterim genellikle, duyguların bastırdığı ve bir yerden çıkması gerektiği anlarda ortaya çıkıyor. İstanbul’dan yirmi kişi yola çıkmış, İran’a, daha doğrusu Tebriz’e gidiyorduk. İran’a ilk gidişimdi. Heyecanlı olduğum kadar, bu kadar kalabalık bir grupla bir yere gitmenin tedirginliği de vardı üstümde.

Sekiz aydır Karabağ ve orada yaşayan 100 bine yakın Ermeni nüfus abluka altında. İlaç, yakıt ve yiyecek eksikliği şimdiden bir insanî felakete yol açtı ve her geçen gün can almaya devam ediyor. Peki, abluka altındaki bir bölgede kadın ve anne olmak nasıl bir şey? Karabağ’la ilgili siyasi tartışmalarda pek görülmeyen Karabağlı kadınlar, bugün Agos’ta söz haklarını kullansınlar istedik.

Azerbeycanlı işçi hakları aktivisti Afiaddin Mammadov, polis emirlerine itaatsizlik suçlamasıyla 30 gün hapis cezasına çarptırıldı. Mammadov’un işkence gördüğü ve avukata erişiminin engellendiği iddia ediliyor.

20 Haziran’dan bu yana Azerbaycan, Gadabay’a bağlı Söyüdlü Köyü sakinleri, bölgedeki altın madeninden akan atık sular için ikinci bir yapay göl inşa edilmesini protesto ediyor. Polis köye giriş çıkışı yasakladı, gözaltına alınan köylüler var; yetkililerin ailelere gidip tehdit ettiği ortaya çıktı. Uluslararası ilişkiler ve güvenlik alanında feminist araştırmacı Sevinj Samadzade Söyüdlü’deki son durumu ve izlenimlerini aktardı.

Prof. Shahrzad Mojab, Boğaziçi Üniversitesi’nde 2008’den beri düzenlenen Hrant Dink Anma Konferansı’nda bu yıl, ‘Bir Kelebeğin Ölümüyle Başlayan Devrim Fırtınası’ bir konuşma yapmıştı. İran’da kadın hakları ve etnik azınlıklar konusunda uzun yıllar çalışmalar yapan ve siyasi nedenlerle 1986’dan beri Kanada’da yaşayan Mojab, Agos’un soruların yanıtladı.

Kobanê Davası, duruşma günlerinde gündeme gelip hızla unutuluyor. Nisan 2021’de başlayan ve üzerinde yeterince konuşulmayan davada 18’i tutuklu 108 kişi yargılanıyor. Davanın 26. duruşmasının sürdüğü 3 ve 4 Temmuz’da, yedi yıldır tutuklu olan ve bu ‘torba dosya’ kapsamında yargılanan Kürt siyasetçi Gültan Kışanak’ın kızı Evin Jiyan Kışanak’la konuştuk.

Fransa’da polis ateşi sonucu ölen genç için ‘intikam’ isteyen eylemciler üçüncü gece yaptıkları eylemlerde araçları, binaları ve çöp bidonlarını ateşe verdi. Başkent Paris’te 28 Haziran Çarşamba günü, 17 yaşındaki Kuzey Afrikalı bir gencin polis tarafından vurularak öldürülmesi sonrası patlak veren gösteriler sürüyor.

21 yaşındaki Lazare Grigoriadis, Mart ayında Tiflis’te düzenlenen ‘yabancı ajan’ yasası protestoları sırasında polise şiddet uygulamakla suçlanıyor. Grigoriadis, protestocuların, hükümetin ‘yabancı ajan’ yasa tasarısını resmen geri çekmesini kutlamak için parlamento dışında toplanmasından kısa bir süre sonra, 29 Mart’ta yetkililer tarafından gözaltına alındı.

Gürcistan’da insan hakları ve ifade özgürlüğünü önemli derecede etkileyeceği düşünülen ve tartışmalı ‘yabancı ajan’ yasasının parlamentodaki ilk oylamada geçmesinin ardından halk Tiflis’te eylem başlattı. 7-8 Mart arasında süren ve polis şiddetiyle engellenmeye çalışılan parlamento önündeki protestolar giderek şiddetlendi ve hükümet, sivil toplumu hedef gösteren yasadan vazgeçmeye zorlandı.

Yunanistan’da Tempi bölgesinde 28 Şubat’ta meydana gelen ve 57 kişinin hayatını kaybettiği tren kazasının ardından başlayan grevler, 8 Mart’ta ülke genelinde kamu ve özel sektörün de katılımıyla devam ediyor.