Emre Can Dağlıoğlu
Sayfa 2
Diyarbekir celladı Doktor Reşid
Mehmet Reşid, 1913’te, âdeta Ermeni Soykırımı sırasındaki uygulamalarının staj alanı olacak Karesi’ye mutasarrıf olarak atanır. Rumların bölgeden zorla gönderilmesinde önemli bir role sahip olan Reşid Bey’in bu ‘başarı’sı, ona, Van, Bitlis, Diyarbekir ve Mamuretülaziz vilayetlerini kapsayan Umum Müfettişliği’nin Kâtib-i Umumiliği unvanını getirir. Dâhiliye Nazırı Talat Paşa, onu “faal, muktedir ve erbab-ı hamiyetten gördüğü” için, bu görevi Reşid’e vermiştir.
10 Nisan 2015
106. yıldönümünde Adana Katliamı’nın ardındaki gerçekler
1909 Adana Katliamı, Osmanlı’nın sonraki yıllardaki kaderini sarsacak bir isyanla, 31 Mart Vakası’yla aynı gün başlamış ve günler boyunca Adana’nın çevresine de yayılan Ermenilere yönelik şiddet dalgası, ardında büyük hasarlar bırakmıştı. 106 yıl önce bir 13 Nisan günü başlayan bu katliamı, Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü’nden Doç. Dr. Meltem Toksöz’le konuştuk.
10 Nisan 2015
Bilgi Üniversitesi Ermeni konferansını bu kez uygun bulmadı
Bilgi Üniversitesi yönetimi, yaptığı açıklamada, söz konusu konferansın iptal edildiği bilgisinin gerçekleri yansıtmadığını iddia ederek, rektörlüğe konferansın düzenleneceğine ilişkin resmî bir talebin hiç ulaşmadığı belirtildi. Fakat üniversitenin geçen ay, etkinliği internet sitesinden duyurmuş olması, bu açıklamayla ilgili soru işaretleri doğuruyor.
6 Nisan 2015
Ermeni Soykırımı konferansı engelleniyor
İstanbul Bilgi Üniversitesi, Tarih Vakfı ve UCLA eş sponsorluğunda düzenlenmesi planlanan "Ermeni Soykırımı: Kavramlar ve Karşılaştırmalı Perspektifler" konferansı engelleniyor.
4 Nisan 2015
Anayasa Mahkemesi’nden Nişanyan’a ret
Sevan Nişanyan’ın uzun süreli hapis cezası almasına neden olan Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na (KTVKK) muhalefet suçuna dair davalar için Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) yapılan itiraz reddedildi. Dava AİHM’e taşınıyor.
2 Nisan 2015
‘Kayseri’nin gelişmesinde emval-i metruke vurgunu çok önemli rol oynuyor’
Ermeni meselesine dair çalışmalarda İstanbul’da yürüyen karar süreci kadar, bu politikanın ve kararların yerelde nasıl uygulandığını öğrenmek de giderek önem kazanıyor. Kocaeli Üniversitesi Tarih Bölümü’nden Dr. Oya Gözel Durmaz, Kayseri’de bu sürecin nasıl yürütüldüğü üzerine önemli bir çalışma yaptı. Tarih Vakfı’nın Perşembe Konuşmaları çerçevesinde 19 Mart’ta Kayseri’de emval-i metrukenin el değiştirme süreci üzerine sunum yapan Gözel Durmaz’la Kayseri’de 1915’e giden yolu, 1915’i ve sonrasını konuştuk.
27 Mart 2015
Vatikan arşivleri, Ermeni Soykırımı’na ışık tutuyor
Vatikan arşivlerinde yer alan Ermeni Soykırımı’yla ilgili yeni tarihi belgeler, gün ışığına çıkıyor. La Civiltà Cattolica dergisinde yayınlanan belgeler, Vatikan’ın Ermeni Soykırımı’nın yaşandığı dönemde ve sonrasında yaptığı diplomatik girişimler ve yardım çalışmalarıyla ilgili önemli bilgiler sunuyor.
26 Mart 2015
Nişanyan için Yargıtay’a itiraz
Sevan Nişanyan hakkında şimdiye kadar Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na (KTVKK) ve İmar Kanunu’na muhalefetten açılmış 11 dosyayla ilgili olarak itiraz talebiyle Yargıtay’a başvuruldu. Nişanyan’ın avukatı Gülçin Avşar, itirazın ‘zincirleme suç’ hükmünün Nişanyan için de uygulanması için yapıldığını ve başlatılan bu hukuki süreçten umutlu olduklarını belirtiyor.
25 Mart 2015
‘1915’te devlet Ermeni vatandaşına açıkça harp ilan etti’
Tarih Vakfı tarafından düzenlenen Perşembe Konuşmaları’nın 5 Mart’taki konuğu Nevzat Onaran oldu. ‘1915’in Şifresi: Emval-i Metruke’ başlıklı bir konuşma yapan Onaran’la, Ermeni Soykırımı’yla başlayan tasfiyeye dayalı ekonomi-politiğin sürekliliğini ve bu sürekliliği sağlayan kanunları konuştuk.
20 Mart 2015
Armıdan’ı Armutlu yapan en uzun yılın öyküsü
1915 öncesinde 75 haneli bir Ermeni yerleşimi olan Pokr Armıdan (bugün Küçük Armutlu) ile 550 Ermeni, 30 kadar da Türk ailenin yaşadığı Medz Armıdan (bugün Büyük Armutlu) köylerindeki Ermeni varlığı soykırımla birlikte silindi. Mimar Sinan Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde doktorasını sürdüren Öykü Gürpınar, bir yandan Armıdan'ın değişen kaderinin izini sürerken, diğer yandan Armıdan’dan sürülen Bedros’un 1915 ve sonrasındaki serüvenini kendi yazdığı hatırat vasıtasıyla takip ediyor. Gürpınar’la birbirinden kopmak zorunda bırakılan bu iki hikâyenin gelişimini konuştuk.
14 Mart 2015
Iraklı mültecilerin statüsü halen belirsiz
IŞİD’in Haziran 2014’te Musul’a yönelik saldırıyla birlikte başlayan savaş sürecinde yerinden edilen ve Türkiye’ye sığınan binlerce Iraklı mültecinin Türkiye’deki statüleri belirsizliğini koruyor. Statü belirsizliği, durumla ilgili yetkinin valiliklerin keyfiyetine bırakılmasına sebep oluyor.
12 Mart 2015
Nişanyan Evleri’yle ilgili yıkım kararı
Sevan Nişanyan’ın uzun süreli hapis cezası almasına sebep olan Nişanyan Evleri’nin bir kısmının yıkılmasının gerçekleştirilmesine karar verildi. Selçuk Belediyesi, 24 Şubat 2015 tarihli yazıyla bölgede bulunan hamam ve saunayla ilgili söz konusu kararı Nesin Vakfı’na bildirdi.
12 Mart 2015
Nişanyan Evleri yıkımla karşı karşıya
Sevan Nişanyan’ın uzun süreli hapis cezası almasına sebep olan Nişanyan Evleri’nin bir kısmının yıkılmasının gerçekleştirilmesine karar verildi. Selçuk Belediyesi, 24 Şubat 2015 tarihli yazıyla bölgede bulunan hamam ve saunayla ilgili söz konusu kararı Nesin Vakfı’na bildirdi.
12 Mart 2015
İnsan Hakları İnceleme Komisyonu Nişanyan’a AİHM yolunu gösterdi
Şu anda Aydın Yenipazar Cezaevi’nde tutulan Sevan Nişanyan’ın 11 yılı aşan infaz süresi hakkında, TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu (İHİK), AİHM yolunu gösterdi.
11 Mart 2015
Suriyeli Filistinlilere vize engeli
Suriye’den gelen Filistinliler, Suriye vatandaşları gibi geçici koruma altında sayılsalar da, Türkiye’nin Suriye vatandaşlarına uyguladığı vizesiz giriş hükümleri Filistinli mülteciler için geçerli değil.
6 Mart 2015
‘Eğer Almanya yardım etseydi, çok sayıda Ermeni kurtulabilirdi’
Geçen hafta, soykırımın 100. yılına dair Almanya’da süren sessizliği bozan bir kitap yayımlandı. taz gazetesi Türkiye muhabiri Jürgen Gottschlich’in Almanya ve Türkiye arşiv belgeleriyle yazdığı ‘Beihilfe zum Völkermord: Deutschlands Rolle bei der Vernichtung der Armenier’ [Soykırıma Yardım Etme: Ermenilerin Yok Edilmesinde Almanya’nın Rolü] isimli kitap büyük tartışmaya sebep oldu. Gottschlich’le, Almanya’nın soykırımdaki rolünü ve soykırımdan sonra aldığı tavrı konuştuk.
28 Şubat 2015
Ankara Büyükşehir Belediyesi’nden inkâr atağı
Ankara Büyükşehir Belediyesi, “Ermeni meselesi”ne de el attı. Belediye Meclisi, 14 Şubat’ta “Ermeni meselesi”yle ilgili, çeşitli kurum ve kuruluşlara dağıtmak için kitap ve broşür alınmasına karar verdi.
26 Şubat 2015
9 Aralık Tüm Soykırımları Anma Günü ve Lemkin’in mücadelesi
Ermenistan Meclisi Bakanlar Kurulu, 12 Şubat’ta düzenlenen oturumda, 9 Aralık tarihinin Ermenistan’da “Tüm Soykırımları Anma Günü” olarak anılmasını kararlaştırdı. Bu tarih, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu tarafından Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’nin 9 Aralık 1948 tarihinde resmen kabul edilmesine atıfta bulunuyor. Yaklaşık 6 milyon insanın hayatını kaybettiği Holokost’un ardından, “soykırımları etkin ve sürdürülebilir şekilde engelleme” amacıyla ortaya konan bu sözleşmenin yazılabilmesi, II. Dünya Savaşı’nın tüm yıkıcılığına rağmen kolay olmamıştı. Bu sözleşmenin ortaya çıkışını, avukat Raphael Lemkin’in uzun soluklu mücadelesine borçluyuz.
25 Şubat 2015
‘ABD’de Müslümanlara yönelik ayrımcılık görmezden geliniyor’
Ağustos ayında Ferguson şehrinde polisin siyah bir genci öldürülmesiyle başlayan ve tüm ABD’ye yayılan protestoların ardından, ülkedeki siyahlara yönelik ayrımcılık pratikleri geniş ölçüde tartışılmıştı. 10 Şubat’ta Chapel Hill kasabasında üç Müslüman öğrencinin öldürülmesi, ABD’nin ‘ötekiler’inin bir kez daha gündeme gelmesine sebep oldu. ABD’de siyasi mültecilik üzerine çalışan avukat Gaye Özpınar’la ABD’nin göçmen politikasını ve bu politikanın sorunlarını konuştuk.
20 Şubat 2015
Özbek mülteciler IŞİD’e teslim ediliyor şüphesi
Uluslararası Mülteci Hakları Derneği Genel Sekreteri Aybüke Ekici, bazı Özbek mültecilerin Suruç’tan IŞİD’in yönetimindeki bölgelere gönderilmiş olabileceğine dikkat çekiyor. Ekici, IŞİD’in bu mültecilerden kendisine katılmak istemeyenleri infaz ettiğine yönelik haberler duyduklarını da sözlerine ekliyor.
19 Şubat 2015
‘Antep’e Gazilik unvanı veren savaş, Ermenilerin geri dönmesini imkânsız kılmanın mücadelesiydi’
Ermeni Soykırımı’nda, bu büyük suçun işlenmesini mümkün kılan mekanizmaları ortaya çıkarmanın en önemli yollarından biri soykırımın yerelde nasıl yaşandığını çalışmak. Clark Üniversitesi Tarih Bölümü’nde doktorasını sürdüren Ümit Kurt da bu minvalde çalışan araştırmacılardan biri. Kurt’la Tarih Vakfı’nda sunduğu ve aynı zamanda doktora tezi konusu olan “1915 Antep’inde Ermeni Tehciri ve Ermeni Mallarının El Değiştirme Süreci”ni ve sonrasını konuştuk.
13 Şubat 2015
Patrikhane ve Ruhban Okulu konusunda Yunan ve Türk milliyetçileri hemfikir
Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde bu yana Yunan ve Türk milliyetçilikleri sıklıkla karşı karşıya gelen ve paylaşamadıkları alanlarla iki ülke arasında gerginliğin uzun süre had safhada kalmasına sebep olan iki hareket. Yrd. Doç. Ioannis Grigoriadis’in Koç Üniversitesi Yayınları’ndan çıkan ‘Kutsal Sentez: Yunan ve Türk Milliyetçiliklerine Dini Aşılamak’ kitabı, bu iki hareketin dinle ilişkisi bağlamında tarihsel seyrini inceliyor. Bilkent Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nde görev yapan Grigoriadis’le Yunan ve Türk milliyetçiliklerinin dine bakışlarını ve süreç içerisinde bu bakış açılarının değişimini konuştuk.
11 Şubat 2015
‘Kürt hareketi 1915 konusunda resmî tarihin şablonculuğundan sıyrılamadı’
Ermeni Soykırımı konu edildiğinde, önemli bir tartışma konusu da, Kürtlerin soykırımdaki rolü. Adnan Çelik ile Namık Kemal Dinç’in Diyarbakır ve çevresindeki Kürtlerin 1915 Ermeni Soykırımı’na dair hafızalarına yönelik sözlü tarih çalışmasının ürünü olan ve İsmail Beşikçi Vakfı Yayınları tarafından basılan ‘Yüz Yıllık Ah! Toplumsal Hafızanın İzinde 1915 Diyarbekir’ kitabı, bu konuda önemli bir kaynak olacak. Hâlihazırda Ermeni Soykırımı’na dair Kürt siyasetçileriyle röportajlarından oluşan ‘Yüz Yüze’ belgeseli üzerine çalışan tarihçi Namık Kemal Dinç’le, yeni çıkan kitapları ve Tarih Vakfı’nda yaptığı ‘Toplumsal Hafızanın İzinde 1915 Diyarbekir ve Kürtler’ sunumu üzerine konuştuk.
30 Ocak 2015
Holokost anmasında ‘Hoşgörü’ ve ‘İslamofobi’ vurgusu
Holokost Kurbanlarını Anma Günü etkinliklerinde konuşan siyasilerin açıklamalarındaki dikkat çeken nokta ise mevcut siyasi konjonktürle ilişkili ve Türkiye’ye pay çıkaran ‘dengeleyici’ mesajlar oldu.
29 Ocak 2015
‘Gerçek İslam’ı tanımlayabilecek bir otorite yok’
Paris’te 7 Ocak’ta yapılan ve 12 kişinin hayatını kaybettiği Charlie Hebdo saldırısı, Türkiye’de her olayda olduğu gibi iki kutup ekseninde tartışıldı. Bazı analizlerde ‘İslami terör’ün yaygınlığına yer verilirken, bazıları da ‘Avrupa’da yükselen İslamofobi’ye ve ‘gerçek İslam’ın bu olmadığına’ dikkat çekti. Bu tartışmaların belirli noktalarını, dünyada kolonyalizm çalışmalarının sayılı isimlerinden, ‘İyi Müslüman, Kötü Müslüman’ kitabının yazarı, Columbia Üniversitesi Antropoloji bölümünden de görev alan Makerere Üniversitesi Sosyal Araştırmalar Enstitüsü Direktörü Prof. Mahmood Mamdani’ye sorduk.
28 Ocak 2015
‘Türk milliyetçiliği olmasaydı da Ermeni Soykırımı yapılabilirdi’
Türkiye’de kısa bir geçmişi olmasına rağmen, Ermeni Soykırımı üzerine yapılan çalışmaların kabuk değiştirdiği gözleniyor. Ermenice bilen, soykırımı yerel düzlemde ele alan ve farklı bir tarih okuması yapan bir sosyal bilimci kuşağı yetişiyor. Hâlihazırda Berlin’de Zentrum Moderner Orient’te (Modern Doğu Merkezi) doktora sonrası çalışmalarını sürdüren antropolog Yektan Türkyılmaz, bu kuşağın önemli bir ismi. Doktora tezini Van’daki soykırım süreci üzerine yazan Türkyılmaz’la, Tarih Vakfı’nda yaptığı ‘Ermeni Soykırımı’na ‘Giden Yolu’ Yeniden Düşünmek: Temmuz 1913 - Ağustos 1914’ başlıklı sunumu üzerine konuştuk.
23 Ocak 2015
Yakup Köse adalet arıyor
28 Şubat döneminde hakkında verilen idam cezası yaşı küçük olması gerekçesiyle 16 yıl 8 ay hapse çevrilen Yakup Köse, 2005 yılında tahliye olmasına rağmen, hakkında açılan davalardaki hukuksuzluk halen son bulmadı. 1996’da 14 yaşındayken “İBDA-C militanı” olduğu iddiasıyla tutuklanan ve 10 yıl hapis yatan Köse, 16 Aralık 2014’te tekrar tutuklanarak cezaevine konuldu. Gerekçesi ise 5 Ocak 2000’de Köse’nin bulunduğu Bandırma Cezaevi’ne yönelik yapılan Noel Baba Operasyonu.
12 Ocak 2015
Halaçoğlu ‘nun da sevk defterlerinden haberi yokmuş
Türk Tarih Kurumu eski başkanlarından MHP Milletvekili Yusuf Halaçoğlu, gazeteci Murat Bardakçı’nın iddia ettiği sevk defterlerinin saklanması olayından haberdar olmadığını, bu konuda sorulacak soruların esas muhatabının yine Bardakçı olduğunu söyledi.
7 Ocak 2015
‘Kuzey Kıbrıs’ta Hıristiyanlar yarı vatandaş’
Kıbrıs, Türkiye siyasi tarihinde çok önemli kırılmalara sebep olsa da, hakkında yapılan çalışmaların sayısı, Kıbrıs’a verilen önemle ters orantılı. Yakın Doğu Üniversitesi’nden Doç. Ali Dayıoğlu, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları’ndan çıkan ‘Kuzey Kıbrıs’ın “Ötekileri”: Rumlar, Marunîler, Romanlar, Aleviler, Kürtler’ kitabıyla, bu çalışmalardaki önemli bir eksikliği kapatıyor. Dayıoğlu’yla Kuzey Kıbrıs’ın azınlık politikalarını, bu anlamda Türkiye’yle benzerliklerini ve Kuzey’deki azınlıkların durumunu konuştuk.
5 Ocak 2015
Zencefil Adam’ın atası olan Ermeni keşiş
30 Aralık 2014
Galatasaray’da burgerin yeni adresi: TomTom
Galatasaray’da yeni açılan TomTom, hamburger yapmanın ekmek arasına irice bir köfte koymaktan ibaret olmadığını bizlere tekrar hatırlatıyor. Etin doğru sos ve ekmekle buluşmasıyla ortaya çıkan lezzetin sırrını, aşçılık macerasını ve ortağı Can Burak Sarıgül ile birlikte işlettikleri TomTom’u, ustası Sasun Estukyan’la konuştuk.
19 Aralık 2014
"Nazilere göre Atatürk’ün başarısının en önemli nedeni Ermenilerin yok edilmesiydi"
‘Ataturk in the Nazi Imagination’ (Nazi Muhayyilesinde Atatürk) kitabının yazarı Stefan Ihrig, Nazilerin Atatürk ve Türkiye algısını, etnik temizliğin bu algıdaki rolünü ve Türkiye’nin II. Dünya Savaşı süresince Naziler tarafından nasıl görüldüğünü konuştuk.
19 Aralık 2014