Վաղը աւելի լաւ է, քան այսօր

Վա­րանու­մի մէջ եմ։ Ար­դեօք ու­նիմ այն հա­մար­ձա­կու­թիւնը, որ խօ­սիմ ժա­մանա­կակից հայ սիւ­նա­կագի­րի մը հա­մար ամե­նավ­տանգա­ւոր, ամե­նադիւ­րա­բեկ նիւ­թին շուրջ։ Ար­դեօք ըն­թերցո­ղը ինչպէ՞ս կը մեկ­նա­բանէ, եթէ հար­ցա­կանի տակ առ­նեմ բո­լոր այն ար­ժա­նիք­նե­րը, որոնք կար­ծես ան­խօս հա­մաձայ­նութիւ­նով մը վե­րածո­ւեր են ազ­գա­յին սրբու­թեան։ Օրի­նակի հա­մար որ­քա­նո՞վ կա­րելի է հար­ցում ուղղել ան­կախ պե­տակա­նու­թեան տի­րանա­լու դրա­կանի կող­քին բա­ցասա­կան երե­ւոյթնե­րուն։ Այս օրե­րուս կը նշենք հա­յոց բա­նակի կազ­մութեան 27-ամեակը։ Իրա­կանու­թեան մէջ 27 տա­րի է, որ բա­նակ ու­նե­նալով մենք մեզ աւե­լի՞ պաշտպա­նուած կը զգանք բաղ­դատմամբ այն տա­րինե­րուն, երբ չու­նէինք ազ­գա­յին բա­նակ եւ նաեւ չու­նէինք վտան­գո­ւածու­թեան հո­գեբա­նու­թիւնը։

Իս­կա­պէս վտան­գա­ւոր հար­ցումնե­ր են այս բո­լորը։ Հարցնո­ղը կրնայ խա­չուիլ նման ան­տե­ղի հար­ցումնե­րուն հա­մար։ Վեր­ջա­պէս այ­սօր ու­նինք պե­տակա­նու­թիւնով օժ­տո­ւած եր­կիր, որուն կա­րօտը դա­րաւոր ան­ցեալ ու­նի մեր իրո­ղու­թեան մէջ։ Բայց մի­թէ՞ մենք ար­ժա­նի չենք այդ եր­կուքին միաս­նա­բար տի­րանա­լու։ Ու­նե­նալու թէ ազ­գա­յին մեր ամ­բողջու­թիւնը հա­մակող պե­տակա­նու­թիւն եւ նաեւ ապա­հովո­ւած ապա­գայ։ Նոյ­նիսկ դեռ կը դժո­ւարա­նամ խօ­սելու ի գին ան­կախ պե­տակա­նու­թեան մեր ապ­րած կո­րուստնե­րուն մա­սին։ Բայց իրո­ղու­թիւն է, որ ու­նե­ցանք այդ կո­րուստնե­րը։ Նախ եւ առաջ անցման շրջա­նի փո­թոր­կոտ օրե­րուն հա­մարեա անզգա­լաբար թա­լանուեց ճար­տա­րապե­տական առու­մով զար­գա­ցած մեր երկրի բո­լոր հարստու­թիւնը։ Պահ մը վեր­յի­շենք բեռ­նա­տար­նե­րով հա­րեւան երկիր փո­խան­ցո­ւած այն եր­կաթ թա­փածոն, որ ին­քը առան­ձին կը կրկնա­պատ­կէր տո­ւեալ գոր­ծա­րանի հա­մար գան­ձո­ւած սե­փակա­նաց­ման ար­ժէ­քը։ Երկրի ժո­ղովուրդը ար­ցունք կը հո­սեց­նէր թա­լանո­ւած իւ­րա­քան­չիւր գոր­ծա­րանի կո­ղոպու­տը դի­տելով։ Գոր­ծա­րան­նե­րու կող­քին կո­ղոպ­տո­ւեցաւ նաեւ մեր մշա­կու­թա­յին մեծ կու­տա­կու­մը։ Այ­սօր թե­րեւս ալ շատ մեծ նշա­նակու­թիւն չու­նե­նայ այդ բո­լորին հա­մար լաց ու կոծ ըլ­լա­լը։ Կո­ղոպ­տո­ւածը կո­ղոպ­տո­ւեցաւ եւ մենք բա­րեբախ­տա­բար լծո­ւած ենք մեր ձեռ­քին մնա­ցածը վե­րար­ժե­ւորե­լու։ Այդ գոր­ծընթա­ցին մէջ առաջ­նա­կարգն է մար­դուժը։ Ստի­պուած ենք ար­տա­գաղ­թած մեր ու­սեալ զան­գո­ւածին վե­րատի­րանա­լու։ Կը հա­ւատանք թէ վե­րադար­ձող հա­յը վե­րադար­ձին իր հետ պի­տի բե­րէ նաեւ անցնող տա­րինե­րու ըն­թացքին տի­րացած փոր­ձա­ռու­թիւնը։ Վե­րադար­ձի պայ­մաննե­րը շատ աւե­լի ծրագ­րա­ւորո­ւած պի­տի ըլ­լան, քան թէ փա­խուստի մը բնոյթ ու­նե­ցող ար­տա­գաղ­թը։

Այս յոյ­սե­րը ար­դա­րաց­նե­լու հա­մար բազ­մա­թիւ պատ­ճառներ կան Հա­յաս­տա­նի մէջ։ Չէ որ, մենք կը խօ­սինք ու­սա­նած, ին­չո՞ւ չէ բարձր մա­կար­դա­կով ու­սա­նած հա­սարա­կու­թեան մը մա­սին։ Հա­սարա­կու­թիւն՝ որ կա­րօտը ու­նի եւ ար­ժա­նի է շատ աւե­լի բարձր կեն­սա­մակար­դա­կի մը տի­րանա­լու։ Այդ ձգտու­մի երազ մը ըլ­լա­լով մնա­լուն ազ­դակնե­րը վե­րացան Թաւ­շեայ յե­ղափո­խու­թիւնով։ Այժմ այդ յե­ղափո­խու­թիւնը ման­կա­կան ոգե­ւորու­թեան մը սահ­մա­նէն դուրս բե­րելով գործնա­կան եւ լիար­ժէք յե­ղափո­խու­թեան մը վե­րածե­լու պա­հը եկած է։ Ստի­պուած ենք այդ պա­հը ճիշդ ու ար­ժա­նի կեր­պով գոր­ծադրե­լու։

Տեղն է կրկնելու Եղիշէ Չարենցի պատգամը. «Ով հայ ժողովուրդ, քու միակ փրկութիւնը, քու միասնական ուժի մէջ է»։

pakrates@yahoo.com