Նկարազարդում արեւմտահայերէնով

ՎԱՐԴԱՆ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ

estukyan@gmail.com

Կրաֆիքի մասնագէտ մըն է Արէն Սելվիօղլու, որ կարճ ժամանակ առաջ «Ինսթեկրամ»ի վրայ տեղադրեց «Արթ օֆ Նոճի» անուն նոր հաշիւ մը։ Այդ հաշուի մէջ Սելվիօղլու կը տեղադրէ հայոց պատմութեան եւ մշա­կոյ­թի ծի­րէն ներս խորհրդան­շա­կան կարգ մը անուններ կամ Ղա­րաբա­ղի նշա­նաւոր «Տա­տիկ ու Պա­պիկ» ար­ձա­նի տար­բե­րակ­ներ ու «Սիւ­փերմեն» կամ «Պեթ­մեն»ի նման կեր­պարնե­րու գծագ­րութիւններ։ Այս բո­լորի շուրջ զրու­ցե­ցինք երի­տասարդ արո­ւես­տա­գէտի հետ։

Վար­դան Էս­դուգեան- Ինչպէ՞ս ծա­գեցաւ «Ինսթեկ­րամ»ի վրայ նման հա­շիւ մը բա­նալու խոր­հուրդը։

Արէն Սել­վիօղ­լու- Քա­նի մը տա­րի առաջ Յով­հաննէս Թու­մա­նեանի, Կո­միտաս վար­դա­պետի եւ Պա­րոյր Սե­ւակի դէմ­քե­րը նկա­րած էի։ Այդ ժա­մանակ չէի յա­ջողած անոնք «Ինսթեկ­րամ»ի վրայ տե­ղադ­րել։ Բա­ւական ժա­մանակ կը պահ­ա­նջէր։ Հա­զիւ մէ­ջը մտնե­լով հասկցայ թէ այնքան ալ դիւ­րին բան մը չէ «Ինսթեկ­րամ»ի վրայ գործ տես­նել։ Ամառ­նա­մու­տին ու­րիշ ծրա­գիր­ներ ու­նե­նալով հրա­ժարե­ցայ իմ աշ­խա­տան­քէն եւ առի­թը գտայ այս նիւ­թով աւե­լի շատ զբա­ղուե­լու։

Վ.Է.- Ինչպէ՞ս կը նկա­րաք­րես «Արթ օֆ Նո­ճի»ն։ Ան հայ մշա­կոյ­թի յա­տուկ կեր­պարնե­րը կամ անո­ւանի հայ դէմ­քե­րու գծագ­րութիւննե­րը տե­ղադ­րե­լու հա­մար պատ­րաստո­ւած «Ինսթեկ­րամ»ի հա­շի՞ւ մըն է։

Ա.Ս.- Իրա­կանու­թեան մէջ չեմ սահ­մա­նափա­կած ֆի­կիւրներ եւ ան­ձեր ըլ­լա­լով։ Բուն նպա­տակս է այս ար­դի ժա­մանակ­նե­րուն հա­յերէն ար­տադրու­թիւն ընել։ Մին­չեւ որ ձեռ­նարկե­ցի տե­ղեակ չէի թէ ին­ծի նման բազ­մա­թիւ նա­խաձեռ­նութիւններ կան։ Ապա տե­սայ թէ Պէյ­րութէն Լոս Ան­ճէ­լըս, Հա­յաս­տան կամ Իս­թանպուլ նման բնոյ­թով ահա­գին աշ­խա­տու­թիւն կայ։ Ան­շուշտ այդպէս ըլ­լա­լով հան­դերձ, երբ բաղ­դա­տենք աշ­խարհի չա­փանի­շով կը տես­նենք որ այդքան ալ շատ չեն։ Իսկ ես որո­շած էի յատ­կա­պէս արեւմտա­հայե­րէնով բա­ներ կը ար­տադրել։ Օրի­նակի հա­մար գրա­ռում մը ու­նէի «Բա­րի Ամառ­ներ» ըսե­լով։ Անգլե­րէնի ասա­ցուած­քը հա­յացու­ցի «Փառք Աս­տուծոյ այ­սօր կի­րակի է»։ Հա­մացան­ցի վրայ յա­ճախ կը հան­դի­պէի առանց մտա­ծելու ստեղ­ծո­ւած ար­տադրու­թիւննե­րու։ Նոյ­նը հա­յերէ­նով ինչպէս կրնամ ընել խոր­հե­լով ճամ­բայ ելայ։

Վ.Է.- Գծե­լը որ­քա՞ն ժա­մանակ կը խլէ։

Ա.Ս.- Ան­ցեալ­նե­րը սոց­ցանցե­րու վրայ յայտնո­ւեցաւ նոր ֆե­նոմեն մը, որ կը նկա­րագ­րէր մարդկանց ծե­րու­թեան կեր­պա­րան­քը։ Մէկ օր առաջ զա­նազան սիւ­փեր հե­րոս­ներ գծած էի եւ իրենց անու­նը հա­յատառ։ Այս վեր­ջին օրի­նակը տես­նե­լով փոր­ձե­ցի «Պեթ­մեն»ը ծե­րաց­նել։ Նա­խապէս գծածս այ­լա­կեր­պե­լը, եթէ հա­մակարգչի դի­մաց ամ­բողջ ու­շադրու­թիւնս կեդ­րո­նացու­ցած եմ, մէկ ժա­մուան մէջ կրնամ աւար­տել։ Լոս Ան­ճէ­լըսէն մէ­կը, որ «Նա­յիրի Տա­յիրի» անուն հա­շիւ մը բա­ցած էր եւ կոչ ըրած Ղա­րաբա­ղի խորհրդան­շան «Տա­տիկ ու Պա­պիկը քու ոճով գծէ» ըսե­լով։ այդ երե­կոյ երեք ժամ զբա­ղեցայ այդ նկա­րին վրայ։ Գծագ­րութիւննե­րը ընդհան­րա­պէս հա­մակար­գի­չով կ՚ընեմ։ Մերթ ընդ մերթ բջի­ջայինն ալ կը գոր­ծա­ծեմ, բայց ան աւե­լի ժա­մանակ կը խլէ։ «Ինսթեկ­րամ»ի հա­շուիս մէջ ամէն շա­բաթ երեք գծագ­րութիւն կը տե­ղադ­րեմ։

Վ.Է.- Ըսած էիք թէ աշ­խա­տան­քի հա­մար նոր ծրա­գիր­ներ ու­նիք։ Այդ ծրա­գիր­նե­րը պի­տի խան­գա­րե՞ն այս ար­տադրու­թիւնը։

Ա.Ս.- Առա­ջին մղումն էր որ աւե­լի դժո­ւար եղաւ, իսկ հի­մա ամէն ինչ իր հու­նին մէջ է։ Օրա­կան միայն եր­կու ժամ տրա­մադ­րե­լով կրնամ ահա­գին բան ար­տադրել։ Միայն մէկ խնդիր ու­նիմ, որ կը դժո­ւարա­նամ այն ալ հա­յերէ­նի ուղղագ­րութիւնն է։

Վ.Է.- Հա­յերէն ուղղագ­րութիւ­նը առ­հա­սարակ լուրջ խնդիր է պոլ­սա­հայ երի­տասար­դութեան հա­մար։ Այս մա­սին ո՞ր աղ­բիւրնե­րէն կ՚օգ­տո­ւիք։

Ա.Ս.- Նախ կինս Նա­րօտ Էր­քո­լը խորհրդա­տու մըն է ին­ծի հա­մար։ Հա­մացան­ցի վրայ երբ բառ մը որո­նեմ, շատ ան­գամ կը հան­դի­պիմ անոր արե­ւելա­հայե­րէն ուղղագ­րութեան։ Կ՚օգ­տո­ւիմ տու­նի բա­ռարան­նե­րէն կամ «Նա­յիրի» բա­ռարա­նէն։ Օրի­նակի հա­մար սխալ գրած էի ջղջիկ բա­ռը։ Յա­ջորդ օր Փայ­լի­նէ Թով­մա­սեան իս­կոյն զգու­շա­ցուց։ Եր­բեմն Գա­յուշ Չա­լըք­ման կ՚ուղղէ իմ սխալ­նե­րը։

Վ.Է.- «Ինսթեկ­րամ»ի վրայ արեւմտա­հայե­րէն կ՚օգ­տա­գոր­ծէք, բայց ձեր գծագ­րութիւննե­րը Հա­յաս­տա­նի մէջ ալ ար­ձա­գանգ կը գտնեն։

Ա.Ս.- Թէեւ իմ փրո­ֆիլի վրայ նշուած չէ, թէ արեւմտա­հայե­րէն կը գրեմ, բայց շատ յստակ է։ Ճիշդ էք «Արթ օֆ Նո­ճի»ն Պո­լիսէն ետք ամե­նաշատ Հա­յաս­տա­նէն է, որ հե­տեւող­ներ ու­նի։ Նշեմ թէ արեւմտա­հայե­րէնը Հա­յաս­տա­նի հա­մար ալ հետզհե­տէ բո­լորո­վին օտար հաս­կա­ցողու­թիւն մը չէ այ­լեւս։ Հոն ալ արեւմտա­հայե­րէնով գրա­կան մի­ջավայր մը կայ, նոյ­նիսկ հրա­տարա­կիչ­ներ կան։

Վ.Է.- Ի՞նչ ակնկա­լու­թիւն ու­նիք ապա­գայի նկատ­մամբ։

Ա.Ս.- Մօտ ապա­գային մտա­դիր եմ այս ուղղու­թիւնով շա­րու­նա­կել։«Ինսթեկ­րամ»ի վրայ ընդհան­րա­պէս շար­քի հաս­կա­ցողու­թիւն կայ։ Ես որ եկած եմ գո­վազդնե­րու բնա­գաւա­ռէն, ին­ծի հա­մար ալ շատ օտար չէ այդ դրու­թիւնը։ Ես ալ ու­նիմ են­թա­խորա­գիր­ներ, ինչպի­սին են «Սիւ­փեր հե­րոս­ներ»ը, «Տա­ռատե­սակ­ներ»ը կամ «Անո­ւանի հայ դէմ­քեր»ը։ Կ՚ու­զեմ արեւմտա­հայե­րէնով գրո­ւած պատ­մո­ւածքնե­րուն «Ինսթեկ­րամ»ի տար­բե­րակ­նե­րը ար­տադրել։ Ար­դէն բա­ւական սա­կաւ է արեւմտա­հայե­րէնով գրա­կան ար­տադրու­թիւնը։ Ու­րեմն ար­տադրո­ւածը սպա­ռելու հա­մար ստի­պուած ենք նոր մի­ջոց­ներ ձեռքբե­րելու։ Մօտ ան­ցեալին ձեռ­նարկե­ցի Ար­շակ Չո­պանեանի «Ես ի՞նչ ընեմ հո­գիով»ի գծագ­րութեան։