Մի՛ շահագործէք Հրանդի անունը

ԵԴՈՒԱՐԴ ՏԱՆՁԻԿԵԱՆ

ԱՔՓ կու­սակցու­թեան պատ­գա­մաւոր Մար­գար Էսա­յեան «Աք­շամ» թեր­թի մէջ գրի առաւ յօ­դուած մը, ուր իր միտ­քը ներ­կա­յաց­նե­լու հա­մար կը դի­մէր Հրանդ Տին­քի ան­ցեալին ու­նե­ցած մէկ ելոյ­թին։ «Ան­ցեալին ֆրան­սա­ցիներ, ռու­սեր, գեր­մա­նացի­ներ ու անգլիացի­ներ այն ինչ որ գոր­ծադրե­ցին այս հո­ղերու վրայ, այ­սօր նոյ­նը կ՚ընեն ու­րիշ գոր­ծիչներ։ Ան­ցեալին հայ ժո­ղովուրդը վստա­հած էր իրենց եւ շատ սուղ հա­տու­ցեց այդ վստա­հու­թիւնը։ Կար­ծեց թէ արեւմտեան եր­կիրնե­րուն վստա­հելով անոնք պի­տի փրկեն զինք Օս­մա­նեան բռնա­տիրու­թե­նէ։ Բայց պատ­մութիւ­նը ու­րիշ ձե­ւով ըն­թա­ցաւ եւ արեւ­մուտքի գեր­տէ­րու­թիւննե­րը իրենց շա­հը ապա­հովե­լէ ետք հե­ռացան այս հո­ղերէն տա­րածաշրջա­նի ժո­ղովուրդը թո­ղելով եր­կա­րատեւ թշնա­մու­թիւննե­րու գիր­կը»։

Հրանդ Տինք այս ելոյ­թը ու­նե­ցած էր 2006-ին, երբ ամե­րիկա­ցիներ կ՚ար­շա­ւէին Իրա­քը։ Իսկ Մար­գար Էսա­յեան խնդի­րը կը կա­պէ այ­սօ­րուան, ծա­ռայե­լու հա­մար Էր­տո­ղան, Պահ­չե­լի եւ Սոյ­լո­ւի քիւրտե­րը էզ­մե­լու ռազ­մա­վարու­թեան։ Կ՚ար­ժէ յի­շել թէ տա­րակար­ծութիւ­նը բա­նակ­ցութիւննե­րով լու­ծե­լու քա­ղաքա­կանու­թեան օրե­րուն ամէն ինչ որ­քան հեշտ կ՚ըն­դա­նար։ Սա­կայն երբ քիւրտեր այդ բա­նակ­ցութիւննե­րու ըն­թացքին փոր­ձե­ցին որոշ իրա­վիճակ մը ապա­հովել իս­կոյն փո­խուե­ցաւ խա­ղին կա­նոն­նե­րը։ Կա­ռավա­րու­թիւնը շուռ տո­ւաւ բա­նակ­ցութիւննե­րու սե­ղանը եւ խնդի­րը վե­րածեց զի­նեալ մի­ջամ­տութեան։ Փոր­ձեց նաեւ պա­տուազրկել քիւրտ քա­ղաքա­կան գոր­ծիչ Սե­լահատ­տին Տե­միր­թա­շը, երբ ան օրըս­տօ­րէ կը բարձրաց­նէր իր վար­կա­նիշը բո­լորին դի­մաց։ Դար­ձեալ պի­տի յի­շենք թէ այդ օրե­րուն կա­ռավա­րու­թիւնը դի­մեց քա­ղաքա­կան գոր­ծիչնե­րը բան­տարկե­լու անըն­դունե­լի եղա­նակին։

Իսկ այ­սօր կ՚ապ­րինք ան­հանդուրժո­ղու­թեան բո­լորո­վին նոր երե­ւոյ­թ մը, երբ կա­ռավա­րու­թիւնը շրջա­նային ընտրու­թիւննե­րը կորսնցնե­լէ ետք ան­գամ մը եւս կը դի­մէ ընտրո­ւած քա­ղաքա­պետ­նե­րը պաշ­տօ­նանկ ընե­լու եղա­նակին։ Բո­լորո­վին անըն­դունե­լի է Մար­գար Էսա­յեանի նման դէպ­քի մը դի­մաց Հրանդ Տին­քի 2006-ին, բո­լորո­վին տար­բեր պայ­մաննե­րու մէջ ար­տա­սանած խօս­քե­րը իր հու­նէն հա­նելով շա­հագոր­ծե­լու փոր­ձը։ Այ­սօր եթէ պի­տի յի­շենք, թէ Հրանդ այդ ժա­մանակ ին­չեր ըսած էր, պար­տինք յի­շելու նաեւ թէ ին­չեր չէր ըսած։ Օրի­նակի հա­մար Հրանդ չէր ըսած, որ պե­տու­թիւնը իր կա­մայա­կան որո­շու­մով բան­տարկէ քիւրտե­րը եւ ոչ ոք ալ առար­կէ ասոր դի­մաց։ Չէր ըսած, որ քիւրտեր պար­տին հա­մակեր­պե­լու թուրք կա­ռավա­րու­թեան իրենց շնոր­հած բա­րիք­նե­րուն։ Ան­շուշտ չէր ըսած այս բո­լորը, քա­նի որ 2006-ին չէր կրնար կան­խա­տեսել այ­սօ­րուայ պայ­մաննե­րը։ Ու­րեմն վե­րադառ­նանք խնդրի էու­թեան՝ այ­սօր պե­տու­թիւնը բո­լորո­վին կա­մայա­կան մեր­ձե­ցու­մով մը կը փոր­ձէ հա­լածել քիւրտ քա­ղաքա­կան գոր­ծիչնե­րը։ Ան­ցեալին այս տե­սակ գոր­ծո­ղու­թիւննե­րու դէմ թա­նաք հո­սեց­նողնե­րուն այ­սօր մատ­նո­ւած վի­ճակը իս­կա­պէս ցա­ւալի է։ Բայց որ­քան ալ ցա­ւալի ըլ­լայ թող մնան իրենց խայ­տա­ռակ դիր­քին մէջ եւ չփոր­ձեն Հրան­դի անու­նը շա­հագոր­ծել իրենց ապի­կար միտ­քե­րը փաս­տե­լու հա­մար։