Լրագիրը կամ համաշխարհայնացած անունով մետիան իր առջեւ ունի շատ լուրջ հրամայական մը՝ ժողովուրդը տեղեակ պահել ամէն տեսակ անցուդարձէ։ Վերջապէս լուրերու գիր է լրագիր կոչուածը։ Անշուշտ որ լրագիրի գաղափարը եւ ծագումը մեր աշխարհագրութենէն բաւականին հեռու հորիզոններու վրայ ձեւաւորուեցան։ Բայց մենք բաղդատմամբ աշխարհի զանազան ժողովուրդներու, բաւական վաղ շրջանի մը իւրացուցինք այդ գաղափարը եւ լծուեցանք ժողովուրդը եղած դարձածէն տեղեակ պահելու խիստ կարեւոր աշխատանքին։
Հայ պարբերական մամուլը, որպէս լրագիր ունեցաւ փառքի տարիներ։ Բազմաթիւ վկայութիւններ կան հայոց ազգային գիտակցութիւն կերտելու տարիներուն թերթերու ստանձնած առաքելութեան մասին։ Տպաւորիչ պատկեր է, երբ գաւառի հեռաւոր մէկ անկիւնը մարդիկ մէկտեղուած սենեակի մը մէջ, ուշադրութեամբ կը լսեն գրաճանաչի մը բարձրաձայն ընթերցած լրագիրը։ Ապա այդ ընթերցումին պիտի շարունակէ ազգային եւ քաղաքական խնդիրներու մասին կարծիքի փոխանակումներ, քննարկումներ եւ ինչո՞ւ չէ տարակարծութիւններ ու բանավէճեր։
Ցեղասպանութիւնը ի հիմանէ քանդեց լրագիրներու լուսաւորիչ յատկութիւնը, անոնց վերագրելով բոլորովին նոր կարեւորութիւն մը։ Այս անգամ թերթեր աշխարհի երեսին ցիրուցան եղած հայու բեկորներէն տեղեկութիւններ պիտի փոխանցէին։ Նոյնիսկ ընտանիքներ իրենց կորած հարազատները պիտի գտնէին թերթերու տրուած ծանուցումներու միջոցաւ։
Այս նոր շրջանին պայմաններու բերումով հայ թերթը թերացաւ իր տիեզերական լրատուութեան յատկութենէն եւ վերածուեցաւ միայն հայոց հետաքրքրուած նիւթերով զբաղող մարմնի մը։
Հետզհետէ արձանագրուեցաւ աւելի լուրջ շեղում մը, համաշխարհային լրագրողութեան հասկացողութենէն։ Կարելի է ըսել, որ մանաւանդ սփիւռքի մէջ, եւ ալ աւելի մանաւանդ ալ Պոլսոյ մէջ լրագիրը վերածուեցաւ լռագիրի։ Մեր այժմու թերթերու յատկութիւնը լուր փոխանցելէ աւելի լուռ մնալով կը ներկայանայ։
Կը պատահին համայնքային ապրումներու տեսակէտէ շատ կարեւոր իրադարձութիւններ, բայց այդ մասին տող մը իսկ չենք տեսներ հայ մամուլի էջերուն վրայ։
Կամաւոր ինքնագրաքննութիւն մըն է պարզուած պատկերը։ Ահա կը լսենք Պէյօղլուի Սուրբ Երրորդութիւն եկեղեցւոյ թաղական խորհուրդի կազմէն նոր հրաժարական մը եւս։ Եթէ հրաժարողը ինք յատուկ ծանուցումով չէ հրապարակած, մեր թերթերու ընթերցողները լսած անգամ պիտի չըլլան, թէ այս կարեւոր հաստատութեան վարչութիւնը մնացած է միայն երկու անդամներու կամքին։ Անգամ մը եւս լռագրութիւնը յաղթանակած է լրագրութեան։ Խմբագիրները, խմբագրապետերը իրենց ընթերցողները խնայած են անհաճոյ եւ մտահոգիչ լուրեր կարդալու դժբախտութենէն։
Սահակ եպս. Մաշալեան անցեալին կատարած հրաժարականին մէջ Պատրիարքարանի շրջանակներէն բարձրացող կոյուղիի հոտերու մասին խօսած էր։
Այսօր կարելի է պնդել թէ նեխածութենէ բխող այդ հոտը համատարած է։ Ժողովուրդի ակնկալութիւնը լրագրութիւն է, այլ ո՛չ լռագրութիւն։
pakrates@yahoo.com