dzovinarlok@gmail.com
Նախքան անցնելը այսօրուայ բուն նիւթին՝ յիշեցնեմ Հրանդ Տինքի մի դիտարկումը.
«Եթէ դու ազգ ես, առաջին գծի վրայ կարող ես դնել քո անցեալը, բայց եթէ դու յաւակնում ես պետութիւն դառնալ, ապա առաջին գծի վրայ պիտի լինի ազգի ապագան»։
Հրանդը ասում էր դա Հայաստանի մասին, որը չունենալով դարեր շարունակ պետութիւն, վերջապէս հնարաւորութիւն էր ունեցել ստեղծել իր պետութիւնը։ Սակայն այսօրուայ իմ նիւթը մի երկրի մասին է, որը ոտքերը խրած իր անցեալի մէջ (ի դէպ յանցաւոր), նստած իր միջուկային զէնքի վրայ, չի ուզում առաջընթաց ապահովել եւ շարունակաբար ետ է նայում։
Օրինակ, ամանորեայ իր խօսքի մէջ Փուտինն ասաց, որ 2020 թուականը նշանաւորուելու է հայրենական մեծ պատերազմում կրած յաղթանակի 75-ամեակով։ Ստացւում է, որ ուրիշ օրակարգ չունի երկիրը… Տեղին է յիշել մի ծաղրանկար, որտեղ Ստալինն ու Փուտինը կիսւում են միմեանց հետ իրենց փորձով.
Ստալին – Ես, ընկեր Փուտին, միշտ կերակրում էի ժողովրդին մեծ ապագայով։
Փուտին – Մեծ ապագան նրանց արդէն չի բաւարարում, ուստի ես նրանց յաւելեալ կերակրում եմ մեծ անցեալով…
Յիշեցնեմ, որ Փութինին իշխանութեան բերեց ՌԴ-ան առաջին նախագահ Պորիս Ելցինը, խոստովանելով, որ 4 ամիս էր փնտրում իր յետնորդին եւ 20 թեկնածուներից ընտրեց հէնց Փութինին։
Դեռեւս 2018-ին Ժիրինովսկին, որին ծաղրածուի տեղ են դնում, ծաղրածուներին բնորոշ մի ճշմարտութիւն ասաց կամ գուշակեց.
- Ընտրութիւններ այլեւս չեն լինելու։ Սա նախագահի վերջին ընտրութիւններն էին։ Նրանք ձանձրացել են ընտրակեղծիք իրականացնելուց։ Կլինի Պետական Խորհուրդ, որտեղ Պետխորհուրդի նախագահը երկրի նախագահի իրաւասութիւններով կ՚ընտրուի պետխորհրդի նիստին, իսկ պետխորհուրդը կը ձեւաւորուի լաւագոյն, դէ իբր լաւագոյն նահանգապետներից, նախարարներից, սենատորներից, պատգամաւորներից՝ 30-40 հոգի, նրանք կը նստեն Քրեմլի Գէորգիեւեան դահլիճում։ Նրանց այլեւս պէտք չեն ընտրութիւններ։ Նա կը լինի արդէն ցմահ, ինչպէս Մաօ Ցզէ-Դունն էր. մենք նրան չինացի առաջնորդի պէս կը յուղարկաւորենք։ Մենք Ասիա ենք...
Ծիծաղացին՝ անցաւ-գնաց, եւ ահա 2 տարի անց յիշեցին եւ այլեւս չծիծաղեցին։ Որովհետեւ խօսեց արդէն նախագահ Փուտինը։ Չի ուզում հեռանալ իշխանութիւնից ընկեր Փուտինը։ 20 տարի է իշխանութեան ղեկին է՝ ո՞ւր պիտի գնայ։ Թող սահմանադրութիւնը գրողի ծոցը գնայ, կը կարգադրի փոփոխութիւններ, աւելի ճիշտ, ուղղումներ անել ու կը մնայ… Այդ նպատակի համար նա 75 հոգանոց խումբ ստեղծեց, որպէսզի նրանք կարճ ժամկէտում իր վրայ «կարէն» սահմանադրութիւնը, որովհետեւ նրա ախորժակն այլեւս դուրս էր եկել սահմանադրութեան այդ տարբերակից։ Ի՞ նչ պիտի ուղղուէր. ահա մի քանի դրոյթներ.
1.Միջազգային իրաւունքի գերակայութիւնը սահմանափակել
2. Փոխել Ռուսաստանի կառավարութեան նշանակումների կարգը. կառավարութեան ղեկավարին, փոխնախագահներին եւ նախարարներին կը հաստատի փառլամենթը՝ Պետական Դուման։
3. Փոխել այն դրոյթը, որի համաձայն միեւնոյն անձը չի կարող լինել նախագահի պաշտօնում երկու ժամկէտից աւել անընդհատ…
Հասկանալի՞ է։
Աւագ սերունդը նստած է հեռատեսիլի առջեւ եւ դարձել է հեռատեսիլի հլու հպատակը. ինչ ասում է հեռատեսիլը, այն էլ ընդունում է առանց երկմտելու։ Մնացածը՝ չդիմանալով ստին եւ անհեռանկար ապագային, արտագաղթում են։ Անվախները դուրս են գալիս համարձակ կարգախօսներով, նրանց խաղաղ գործողութիւնները կանխւում են սարսափելի բռնութիւններով ուժայինների կողմից, եւ յետոյ այդ անվախ երիտասարդներին անհեթեթ յօդուածներով դատում են եւ ուղարկում բանտեր. սա է Ռուսաստանի ներկայիս քաղաքական պատկերը։
ՌԴ-ն մի քանի տասնեակ հազար քաղաքացիներ՝ տնտեսագէտներ, իրաւագէտներ,քաղաքագէտներ,պատգամաւորներ,լրագրողներ եւ այլոք, մանիֆեստ ստորագրեցին, որի մէջ մասնաւորապէս ասւում էր.
«Այսօր մենք, Ռուսաստանի Դաշնութեան քաղաքացիներս, յայտարարում ենք, որ մեր աչքի առաջ երկրում տեղի է ունենում սահմանադրական յեղաշրջում։ Մենք համոզուած ենք, որ յեղաշրջման նպատակն է Վլատիմիր Փութինի իշխանութիւնն ու կոռումպացուած ռեժիմի ցմահ պահպանումը։ Դրա համար հնարուել է յատուկ գործողութիւն, որի շնորհիւ Սահմանադրութիւնը անօրինական կերպով պիտի փոփոխուի։ Այդ պատրաստի որոշման մասին Փուտինը յայտարարեց Յունուարի 15-ին, կանխորոշելով Ռուսաստանի ճակատագիրը 17 րոպէում։ Փոփոխութիւնները արուեցին 5 օրուայ մէջ։ Ստեղծում են նոր, հասարակութեան կողմից չվերահսկուող ղեկաւար մարմին, այսինքն Պետական խորհուրդ…
Մեզ հարկաւոր է իշխանութեան իրական փոխելիութիւն, այլ ոչ թէ լիազօրութիւնների տեղափոխութիւն, որի նպատակն է մի անձի ցմահ իշխանութիւնը…»։
Փութինին յաճախ համեմատում են Ստալինի հետ, սակայն ինչո՞վ բացատրել, որ 1938-1946թթ.-ին Սովետական Միութեան ղեկավարը ըստ պաշտօնի Միխայիլ Կալինինն էր որպէս Գերագոյն խորհրդի Նախագահութեան նախագահ, բայց երկրի իրական նախագահը գրեթէ 30 տարի Ստալինն էր (1924-1953), որը Կոմունիստական Կուսակցութեան քարտուղարն էր։ Եւ Սովետական Միութիւնում երկրի ղեկավար էր դառնում հենց կուսակցութեան քարտուղարը։ Վերջին քարտուղար-ղեկավարը Կորպաչովն էր (1985-1991)։ Երբ նա որոշեց դառնալ Սովետական Միութեան նախագահ (1990-1991), ապա երկիրը փլուզուեց… եւ Ռուսաստանի ղեկավար այսուհետ կարող էր դառնալ միայն նախագահը, այլ ոչ թէ կուսակցական քարտուղարը։