Նախագահ Արմէն Սարգսեանի ուղերձը

ՀՀ Նախագահ Արմէն Սարգսեան 16 Նոյեմբերի երեկոյեան ժամերուն հեռուտաէկրանէն ելոյթ ունեցաւ մեկնաբանելով Արցախեան պատերազմի պարտութենէն ետք երկրի մէջ տիրող քաղաքական ճգնաժամը։ Յայտնի է թէ առիթը լաւ օգտագործող նախկին իշխանութիւնները յաջողած են իրենց բեմադրած սադրանքին մէջ, պարտութեան ամբողջ ծանրութիւնը բեռցնելով Փաշինեանի վրայ։

«Սիրելի հայ­րե­նակից­ներ Հա­յաս­տա­նում, Ար­ցա­խում եւ սփիւռքում,

Աշ­խարհաս­փիւռ հա­յու­թիւնը ներ­կա­յումս ապ­րում է մեր ազ­գի հա­զարա­մեայ պատ­մութեան ամե­նաշրջա­դար­ձա­յին պա­հերից մէ­կը։

Այն նպա­տակ­նե­րը, որոնց ազ­գո­վի ձգտում էինք մայր հայ­րե­նիքի բաղ­ձա­լի ան­կա­խացու­մից յե­տոյ, սա­սանո­ւած են։

Մենք պար­տո­ւեցինք մեզ պար­տադրուած պա­տերազ­մում՝ ինչպէս ռազ­մի դաշ­տում, այնպէս էլ դի­ւանա­գիտա­կան եւ մի­ջազ­գա­յին հան­րա­յին հար­թակնե­րում։

Կրկին ցա­ւակ­ցում եմ զո­հուած­նե­րի ըն­տա­նիք­նե­րին ու հա­րազատ­նե­րին, իսկ վի­րաւոր­նե­րին մաղ­թում եմ շու­տա­փոյթ ապա­քինում։

Մենք զա­ւակ­ներն ենք Ցե­ղաս­պա­նու­թիւնը վե­րապ­րած եւ յաղ­թա­հարած ժո­ղովրդի։

Կա­րելի է պար­տո­ւել ճա­կատա­մար­տը, բայց ան­թոյլատ­րե­լի է պար­տո­ւել որ­պէս ազգ։

Սե­փական ձեռ­քե­րով վա­ռած տու­նը եւ կորցրած հայ­րե­նիքը կա­րելի է վե­րականգնել միայն մի ձե­ւով՝ վե­րագտնե­լով մեր յաղ­թա­նակը եւ կա­ռու­ցե­լով այն պե­տու­թիւնը, որով բո­լորս իրա­պէս հպարտ կը լի­նենք։

Եւ մենք դա վստա­հաբար կա­րող ենք անել՝ սթափ գնա­հատե­լով իրա­վիճա­կը, դա­սեր քա­ղելով թոյլ տրո­ւած սխալ­նե­րից եւ հա­մախմբո­ւած լծո­ւելով ազ­գա­յին վե­րած­նունդին։

Ինչպի­սին էլ լի­նեն ան­ցեալի վե­րաբե­րեալ մեր գնա­հատա­կան­նե­րի տար­բե­րու­թիւննե­րը, ակնյայտ է, որ յայտնո­ւել ենք ան­նա­խադէպ խնդիր­նե­րի առ­ջեւ։

Ար­ցա­խը ծանր վի­րաւոր է։

Ու­նենք ալե­կոծո­ւած հա­սարա­կու­թիւն։

Վի­րաւոր տնտե­սու­թիւնը ծան­րա­բեռնուած է սո­ցիալա­կան վիթ­խա­րի խնդիր­նե­րով։

Ար­ցա­խից Հա­յաս­տան տե­ղափո­խուած­նե­րի մեծ հոս­քի ար­դիւնքում առ­կայ է մար­դա­սիրա­կան աղէտ։

Չա­փազանց բարդ է նաեւ հա­մաճա­րակով պայ­մա­նաւո­րուած իրա­վիճա­կը։

Ի վեր­ջոյ, խո­ցուած է հա­յի ոգին՝ աշ­խարհի ցան­կա­ցած ան­կիւնում։

Մեր եր­կիրն այ­սօր այ­լեւս այն եր­կի­րը չէ, որն ու­նէինք Սեպ­տեմբե­րի 26-ին, եւ նոյ­նիսկ այն չէ, ինչ ու­նէինք Նո­յեմ­բե­րի 8-ին։

Մենք չենք կա­րող ան­տե­սել այս իրա­կանու­թիւնը եւ շա­րու­նա­կել ապ­րել սո­վորա­կան կեան­քով։

Վեր­ջին մի քա­նի օրե­րի ըն­թացքում, պա­հի հրա­մայա­կանին հա­մահունչ, քա­ղաքա­կան խորհրդակ­ցութիւններ եւ մի քա­նի տաս­նեակ հան­դի­պումներ եմ անցկաց­րել խորհրդա­րանա­կան եւ ար­տա­խորհրդա­րանա­կան ու­ժե­րի, հա­սարա­կական տար­բեր կազ­մա­կեր­պութիւննե­րի ու ան­հատնե­րի հետ։ Հե­ռախօ­սազ­րոյցներ եմ ու­նե­ցել Սփիւռքի տար­բեր կա­ռոյցնե­րի եւ մեր հայ­րե­նակից­նե­րի հետ։

Հան­դիպման մաս­նա­կից­նե­րի բա­ցար­ձակ մե­ծամաս­նութիւ­նը հա­մակար­ծիք են մէկ հար­ցում՝ Սահ­մա­նադ­րութեանը հա­մապա­տաս­խան վար­չա­պետի հրա­ժարա­կան կամ պաշ­տօ­նավար­ման դա­դարե­ցում եւ ար­տա­հերթ խորհրդա­րանա­կան ընտրու­թիւններ։

Ակնյայտ է, որ չնա­յած պա­տերազ­մի դա­դարեց­մա­նը, Ար­ցա­խի Հան­րա­պետու­թիւնը, Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պետու­թիւնը եւ ողջ հայ ժո­ղովուրդը թե­ւակո­խում են նոր փոր­ձութիւննե­րի շրջան, որում իւ­րա­քան­չիւր սխալ կա­րող է աղէ­տալի հե­տեւանքներ ու­նե­նալ։

Ստեղ­ծո­ւած իրա­վիճա­կում հայ ժողովրդի հա­մար այ­լընտրանք չկայ, քան լի­նել միաս­նա­կան եւ հա­մախմբո­ւած։

Այս օրե­րին մե­զանից իւ­րա­քան­չիւրը, յատ­կա­պէս քա­ղաքա­կան գոր­ծիչնե­րը եւ պե­տական պաշ­տօ­նեանե­րը պէտք է դրսե­ւորեն բարձր պա­տաս­խա­նատո­ւու­թիւն եւ զսպո­ւածու­թիւն՝ ջան­քե­րը կեդ­րո­նաց­նե­լով բա­ցառա­պէս ստեղ­ծո­ւած ճգնա­ժամը յաղ­թա­հարե­լու ու­ղի­ներ փնտռե­լու վրայ։

Այս իրա­վիճա­կում ու­զում եմ դի­մել իրա­ւապահ մար­միննե­րին։

Դուք այ­սօր շատ մեծ պա­տաս­խա­նատո­ւու­թիւն ու­նէք՝ նախ եւ առաջ մեր երկրում ապա­հովե­լու կարգ ու կա­նոն, լի­նել ամուր, վճռա­կան, բայց, միեւ­նոյն ժա­մանակ, իւ­րա­քան­չիւր ան­գամ, իւ­րա­քան­չիւր առի­թով յի­շելով, որ ձեր դի­մաց ձեր քոյրն է կամ եղ­բայրը։

Որե­ւէ շե­ղում, օրէն­քի եւ օրի­նակա­նու­թեան որե­ւէ խախ­տում, անըն­դունե­լի եւ ան­նե­րելի է։ Կոչ եմ անում ձեզ՝ պահ­պա­նել ու պաշտպա­նել օրէն­քը եւ օրի­նակա­նու­թիւնը։

Հան­դի­պումնե­րի եւ խորհրդակ­ցութիւննե­րի ար­դիւնքում ձե­ւաւո­րուած իմ դի­տար­կումնե­րը հե­տեւեալն են՝

Հա­շուի առ­նե­լով ստեղ­ծո­ւած իրա­վիճա­կը եւ այն ար­ժա­նապա­տուօ­րէն յաղ­թա­հարե­լու հրա­մայա­կանը, ական­ջա­լուր լի­նելով հան­րա­յին պա­հան­ջին, ակնյայտ է, որ եր­կի­րը ցնցումնե­րից զերծ պա­հելու հա­մար ի վեր­ջոյ ան­խուսա­փելի են լի­նելու Ազ­գա­յին ժո­ղովի ար­տա­հերթ ընտրու­թիւննե­րը։

Այս հա­մատեքստում, իմ կար­ծի­քով, միակ պա­տաս­խա­նատու մօ­տեցու­մը կա­րող է լի­նել կա­ռավա­րու­թեան եւ իշ­խող քա­ղաքա­կան ու­ժի կող­մից սե­փական նե­րու­ժի օբ­յեկտիւ (առար­կա­յական-Խմբ.) գնա­հատե­լը եւ սեղմ ժամ­կէ­տում ճա­նապար­հա­յին քար­տէզ ներ­կա­յաց­նե­լը, որով կը նա­խատե­սուեն հա­մապա­տաս­խան սահ­մա­նադ­րա­կան գոր­ծընթաց­նե­րի նա­խաձեռնման ժամ­կէտնե­րը, որոնց ար­դիւնքում հնա­րաւոր կը դառ­նայ իրա­կանաց­նել Ազ­գա­յին ժո­ղովի ար­տա­հերթ ընտրու­թիւններ, իսկ մինչ այդ կա­ռավա­րու­մը կը յանձնո­ւի բարձր որա­կաւո­րում ու­նե­ցող Ազ­գա­յին հա­մաձայ­նութեան կա­ռավա­րու­թեանը։

Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պետու­թեան, Ար­ցա­խի Հան­րա­պետու­թեան ու աշ­խարհի տար­բեր երկրնե­րում բնա­կուող ողջ հայ ժո­ղովրդի հա­մար այս դժո­ւարին օրե­րին ճգնա­ժամը յաղ­թա­հարե­լուն ուղղո­ւած իմ վե­րոն­շեալ դի­տար­կումնե­րը բխում են բա­ցառա­պէս հա­մապե­տական եւ հա­մազ­գա­յին շա­հերից։

Յու­սով եմ, որ քա­ղաքա­կան բո­լոր ու­ժե­րը կը գի­տակ­ցեն պա­հի պա­տաս­խա­նատո­ւու­թիւնը եւ ար­ժա­նապա­տուօ­րէն կ՚իրա­կանաց­նեն պատ­մա­կան առա­քելու­թեան իրենց մա­սը։

Ու­զում եմ յի­շեց­նել, որ այ­սօր Հա­յաս­տա­նին հե­տեւում են բո­լորը՝ թէ՛ մեր բա­րեկամ­նե­րը, ե՛ւ թէ մեր թշնա­մինե­րը։

Մենք ու­րիշ պար­տա­կանու­թիւն չու­նենք, բա­ցի մեր եր­կի­րը հզօ­րաց­նե­լը։

Մենք ու­րիշ ճա­նապարհ չու­նենք, բա­ցի ժո­ղովրդին հա­մախմբե­լը՝ տուրք չտա­լով հա­սարա­կու­թեան պա­ռակտման վտանգ պա­րու­նա­կող որե­ւէ խօս­քի եւ քայ­լի։

Միայն միաս­նա­կանու­թեամբ մենք կը կա­րողա­նանք պար­տութեան բե­ռի տակ ճկո­ւած վի­ճակից ուղղել մեր մէջ­քը, եւ թէ՛ մեզ, թէ՛ ապա­գայ սե­րունդնե­րին ու հա­մաշ­խարհա­յին հան­րութեանը ներ­կա­յանալ որ­պէս զա­ւակ­ներն այն ժո­ղովրդի, որին յաղ­թելն անհնա­րին է։

Վստահ եմ, որ հայ ժո­ղովուրդը պա­տուով եւ յաղ­թա­կան դուրս կու գայ ստեղ­ծո­ւած դժո­ւարին իրա­վիճա­կից։

Աս­տո­ւած պա­հապան բո­լորիս»։