ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ

ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ

Կեանքը պարգեւ է

Այս ան­­գամ խոր­­հուրդնե­­րու տա­­րափը սկսաւ պոլ­­սա­­­հայ ար­­դի գրա­­կանու­­թեան ամե­­նապայ­­ծառ ներ­­կա­­­յացու­­ցի­­­չի, «Մար­­մա­­­րա» օրա­­թեր­­թի բազ­­մա­­­մեայ խմբագ­­րա­­­պետ Ռո­­պէր Հատ­­տե­­­ճեանի 95-ամեակի շնոր­­հա­­­ւորու­­թեամբ։ Հե­­ռաձայ­­նե­­­լով շնոր­­հա­­­ւորե­­ցի պատ­­կա­­­ռելի տա­­րեդար­­ձը։ Երբ որ­­պի­­­սու­­թիւնը հար­­ցուցի. «Փառք որ շնոր­­հիւ որ­­դի­­­ներուս, ամէն օր խմբագ­­րա­­­տուն կ՚եր­­թամ ու կ՚աշ­­խա­­­տիմ, հե­­տեւա­­բար լաւ եմ» պա­­տաս­­խա­­­նեց։

Այս կարճ զրոյ­­ցեն ետք մտա­­բերե­­ցի իմ կեան­­քի ըն­­թացքին եր­­կար կեանք վա­­յելած մարդկանց մա­­սին։ Յի­­շեցի Սար­­գիս Չեր­­քե­­­զեանը որ կ՚ըսէր. «Եր­­կա­­­րակեացու­­թեան կա­­րեւո­­րագոյն դժո­­ւարու­­թիւնը այն է թէ մի առ մի կը կորսնցնես բո­­լոր սի­­րած­­ներդ, ըն­­կերներդ։ Բայց ոչինչ, հի­­մա ալ դուք կաք որ­­պէս ըն­­կեր»։ Այդ ըսե­­լու պա­­հուն մեր տա­­րիք­­նե­­­րու մի­­ջեւ տար­­բե­­­րու­­թիւնը մօտ կէս դար էր։ Ապա յի­­շեցի մի այլ ծե­­րու­­նի, որու հետ շուրջ եօթ տա­­րուայ բա­­րեկա­­մու­­թիւն մը ապ­­րե­­­ցանք, քա­­նի վար­­ձա­­­կալն էինք իր տան։ Ժո­­զէֆ Վի­­թալիս աւստրիացի մըն էր, որ կը բնա­­կեր ֆրան­­սա­­­ցինե­­րու «Լա փէ» ծե­­րանո­­ցը։ Ամէն ամիս, երբ կ՚այ­­ցե­­­լէի զինք, շա­­հեկան յու­­շեր կը պատ­­մէր իր ապ­­րումնե­­րէն, որոնք կը լսէի մեծ հե­­տաքրքրու­­թեամբ։ Բայց տխուր էր մեր վեր­­ջին հան­­դի­­­պու­­մը, երբ ան դժգո­­հեցաւ եր­­կար ապ­­րե­­­լէ։ «Յոգ­­նած եմ պա­­րոն Էս­­դուգեան, եւ ամե­­նացա­­ւալին, առա­­ւօտուն երբ արթնա­­նամ, ոչինչ ու­­նիմ ընե­­լու»։

Ակա­­մայ սկսայ մտմտալ իմ տա­­րեկից­­նե­­­րու մա­­սին։ Սար­­գի­­­սի հօր՝ լու­­սա­­­հոգի «Քիւրտ Յա­­կոբ»ի խօսքն էր «Նախ մեծ­­հօրս ապա հայ­­րի­­­կիս ըն­­կերնե­­րը կը մա­­հանա­­յին։ Հի­­մայ իմ ըն­­կերներս կը մեռ­­նին»։

Վախ պա­­տեց հո­­գիս։ Իս­­կոյն յի­­շեցի անուններ, որոնց հետ նոյն սե­­րունդէն ենք եւ հի­­մա չկան։

Սա­­յաթ Նո­­վա երգչա­­խումբը, որ վաղ երի­­տասար­­դութե­­նէ սկսեալ մեր ըն­­կե­­­րային ապ­­րումնե­­րու առանցքը կը կազ­­մէ, քա­­նի քա­­նի կո­­րուստներ ապ­­րե­­­ցաւ անցնող տաս­­նա­­­մեակ­­նե­­­րու ըն­­թացքին։ Օն­­նիկ Սո­­ւյոլ­­ճուն այդ տխուր շար­­քի մեկ­­նա­­­կէտն է։ Հա­­զիւ 22 տա­­րեկան էր երբ ան­­կումի մը հե­­տեւան­­քով մա­­հացաւ։ Պե­­նոնի մա­­հով ոչ միայն մենք, այլ իր հիմ­­նած «Մա­­ռալ» պա­­րախումբը փուլ եկաւ կար­­ծես։ Պի­­լեք­­ճի եւ Չիլ­­կունեան, մին ար­­կա­­­ծով, միւ­­սը հի­­ւան­­դութեան պատ­­ճա­­­ռաւ եր­­կու Միհ­­րաննե­­րը, Պէ­­թին, Խոս­­րո­­­վը եւ մա­­նաւանդ Սիլ­­վան իրենց եր­­թով կար­­ծես մա­­սամբ ալ խա­­ւարե­­ցին մեր կեան­­քի լոյ­­սը։ Նոյ­­նիսկ որ­­դե­­­կորոյս եղանք երբ Լի­­կեան կորսնցուց իր եր­­կո­­­ւորեակ­­նե­­­րէն Պա­­րոյ­­րը։

Պար­­տինք յի­­շել մի այլ իրո­­ղու­­թիւն։ Անցնող տաս­­նա­­­մեակ­­նե­­­րու ըն­­թացքին մեզ­­մէ շա­­տեր ծնո­­ղազուրկ դար­­ձանք, որ­­բա­­­ցանք կամ այլ հա­­շուով աշ­­խարհ փո­­խելու ճամ­­բուն վրայ քայլ մը առաջ ան­­ցանք։ Բա­­զում ըն­­տա­­­նիք­­նե­­­րու մէջ ալ չկան աւե­­լի տա­­րեց­­ներ եւ կար­­ծես հեր­­թը կը մօ­­տենայ մեզ։

Իսկ որ­­քա՜ն թան­­կա­­­գին են մեր նա­­խորդնե­­րուն թո­­ղած յի­­շատակ­­նե­­­րը։ Անոնք ամ­­բողջո­­վին բաժ­­նած էին մեր ըն­­կե­­­րական ապ­­րումնե­­րու բազ­­մա­­­տեսակ ոգե­­ւորու­­թիւննե­­րը։ Իւ­­րա­­­քան­­չիւրը բե­­րած էր իր ներդրու­­մը մեր բազ­­մաբնոյթ գոր­­ծունէու­­թիւննե­­րուն։

«Ամէն մահ վա­­ղաժամ է» ըսած էր թուրք բա­­նաս­­տեղծը։ Ու­­րեմն մենք ալ կրնանք հաշ­­տո­­­ւիլ վա­­ղաժա­­մերու շար­­քին մաս­­նակցե­­լու խոր­­հուրդին հետ։ Ան­­շուշտ սա չի նշա­­նակեր շտա­­պել։

Ո՜չ քա­­նի որ դեռ կը կոտ­­տայ վա­­ղաժա­­մերու կսկի­­ծը մեր հո­­գինե­­րուն մէջ։ Հա­­յաս­­տա­­­նի պե­­տական Հ1 հե­­ռուստա­­կայա­­նը կը ծա­­նու­­ցէ ռազ­­մա­­­դաշ­­տին յայտնա­­բերո­­ւած դիակ­­նե­­­րը, նշե­­լով անուննե­­րու կող­­քին ծննդեան տա­­րեթի­­ւը 2000, 2001, 2002...։

Վե­­րադառ­­նանք կեան­­քին, քա­­նի բա­­զում գոր­­ծեր կը սպա­­սեն մեզ։ Ու­­րեմն բա­­րի աշ­­խա­­­տանք ձեր բո­­լորին, եւ յատ­­կա­­­պէս Պա­­րոն Ռո­պէրին։

pakrates@yahoo.com