Sovyetlerden beri aynı yerde, büyük bir şevkle, 45 senedir çalışan kütüphane görevlisi kadınların bana yardım etme konusundaki samimi arzuları beni çok etkilemişti. Son birkaç yılda karşılaştığım Sovyet dönemi kütüphanelerinin harap durumunu düşündüğümde, bu kütüphanenin hâlâ ayakta olması ve yaşama tutunma gücünü kadınlardan alması beni çok mutlu etmişti.

Boyacıköy Kilisesi bünyesinde faaliyetlerini sürdüren Sayat Nova Korosu’nun üyeleri ve kilise yönetimi olarak kilisenin tarihi orgunu tamir etmeye giriştik bir süre önce. Orgu tam 52 yıl önce satın almıştık ve 20 yıldır atıl halde kilisenin deposunda duruyordu. Ancak bu orgu tamir etmemizin ilginç bir hikâyesi var. Yazar Sepin Sinanlıoğlu’nun ‘Hoyrat’ adlı romanı bize ilham verdi. O romanda dağılmış bir ailenin ortak mirası olan tarihi bir orgdan bahsediliyordu. Orgu tamir edenler de romanın kahramanları arasındaydı. Buradan aldığım ilhamla yazar Sinanlıoğlu ile iletişime geçtim, o da bize org tamircileri bulma konusunda yardımcı oldu. Sonuçta o tarihi orgu tamir ettik. Ancak bize ilham veren Sepin Sinanlıoğlu’nu unutamazdım:

25 Nisan 2022’den bu yana Gezi Davası gerekçe gösterilerek Bakırköy Kadın Cezaevi’nde tutulan Çiğdem Mater, cezaevinde okuduğu kitapları kendi mahpusluk deneyimiyle harmanlayarak bir makale kaleme aldı. Yazıyı bianet’in izniyle yayınlıyoruz.

Kürt tarihi üzerine çalışmalarıyla bilinen Rohat Alakom, 2009 yılında, 75 yaşındayken kaybettiğimiz ünlü müzisyen Aram Tigran’ın Sovyet Ermenistanı’ndaki yıllarına dair 1960’lardan ilginç bir tanıklığı paylaşıyor.

Türkiye neredeyse her konunun bir şekilde birbirine bağlandığı bir ülke. Varlık Vergisi ile el değiştiren Emek ya da eski ismiyle Melek Sineması’nı yapan Rafael Alguadiş’in, Agos’un uzun yıllar faaliyet gösterdiği Osmanbey’deki Sebat Apartmanı’nı da yapan mimar-mühendis olması ve aynı Alguadiş’in Varlık Vergisi’nde yüklü miktarda vergi ödeyenler arasında olması, bu topraklarda Müslüman olmayanların başına gelenlere dair tarihsel bir hat çiziyor. Biz de Varlık Vergisi Kanunu’nun 11 Kasım 1942’de Meclis’ten geçmesinin yıldönümünde Rafael Alguadiş’in oğlu Jak Alguadiş ile tüm bu hikayeye dair bir söyleşi gerçekleştirdik. (Agos'ta 2017 yılında yayınlanmıştır)

Sosyalist teoriye katkılarıyla bilinen, uluslararası alanda tanınan yazarlardan sosyolog-felsefeci Michael Löwy, geçtiğimiz aylarda Misak Manuşyan grubu üyelerinden Armenak Manukyan hakkında bir yazı kaleme aldı. Hayatı hakkında çok fazla bilgi olmayan Manukyan'la ilgili bu ilginç yazıyı Vartan Halis Yıldırım'ın çevirisiyle yayınlıyoruz.

“Yok, hayır!” diye devam etti Kamburyan, “Ben o kitabı kastetmiyorum, babanızın diğer romanından, Hrimyan Hayrik hakkında olandan bahsediyorum.” O an donakaldım, babamın kayıp romanlarından bir tanesi hiç beklemediğim bir anda bulunmuştu! Sevincimi ifade edecek kelime bulamamış, mesafeyi filan boş verip boynuna sarılmıştım Aram Bey’in. Birkaç gün sonra yıllardır arşivinde saklamış olduğu sararmış gazete kupürleri elimdeydi.

Kürt tarihi üzerine çalışmalarıyla bilinen yazar Rohat Alakom kökleri Kars’a uzanan biri Ermeni biri Kürt iki yazarın Sovyet Ermenistanı’ndaki buluşmalarına, dostluğuna ve yazın serüvenine dair ilginç bir anıyı paylaşıyor.